10356_Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Cổ phần Xây dựng Số 2 tỉnh Điện Biên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
—o0o—
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG
CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG SỐ 2
TỈNH ĐIỆN BIÊN
SINH VIÊN THỰC HIỆN
: NGÔ ĐỨC DUY
MÃ SINH VIÊN
: A16674
CHUYÊN NGÀNH
: TÀI CHÍNH

HÀ NỘI – 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
—o0o—
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG
CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG SỐ 2
TỈNH ĐIỆN BIÊN
Giáo viên hướng dẫn
: Th.s Vũ Lệ Hằng
Sinh viên thực hiện
: Ngô Đức Duy
Mã sinh viên
: A16674
Chuyên ngành
: Tài chính

HÀ NỘI – 2014

LỜI CẢM ƠN
Qua 2 tháng thực tập ở công ty, em xin chân thành cảm ơn các anh chị và
cô chú đã nhiệt tình giúp đỡ em tìm hiểu về công ty cũng như giúp em trau dồi
thêm nhiều kiến thức về quản lý vốn của doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay
Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Th.s Vũ Lệ Hằng cùng các thầy cô giáo
giảng dạy tại Đại học Thăng Long đã trang bị, hướng dẫn, hỗ trợ tận tình cho em
trong thời gian hoàn thành khóa luận này.
Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 15 tháng 12 năm 2013
Sinh viên thực hiện
Ngô Đức Duy

MỤC LỤC
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ VỐN LƯU ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ
CHƯƠNG 1.
DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP
…………………………………… 1
1.1.
Vốn lưu động của doanh nghiệp ………………………………………………….. 1
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm vốn lưu động trong doanh nghiệp
………………. 1
1.1.2. Phân loại vốn lưu động
……………………………………………………………….. 2
1.1.3. Vai trò của vốn lưu động
…………………………………………………………….. 4
1.1.4. Kết cấu vốn lưu động …………………………………………………………………. 5
1.1.5. Xác định nhu cầu VLĐ
……………………………………………………………….. 6
1.2.
Nội dung quản lý vốn lưu động của doanh nghiệp …………………………. 7
1.2.1. Chính sách quản lý VLĐ …………………………………………………………….. 7
1.2.2. Quản lý vốn bằng tiền ………………………………………………………………… 8
1.2.3. Quản lý các khoản phải thu khách hàng……………………………………… 10
1.2.4. Quản lý hàng lưu kho
……………………………………………………………….. 11
1.3.
Hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp
……………………….. 12
1.3.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp …….. 12
1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá tổng hợp ………………………………………………….. 13
1.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh
nghiệp ………………………………………………………………………………………………. 14
1.3.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng của từng bộ phận cấu thành
VLĐ
………………………………………………………………………………………………. 15
1.4.
Nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh
nghiệp ………………………………………………………………………………………………. 17
1.4.1. Nhân tố khách quan …………………………………………………………………. 17
1.4.2. Nhân tố chủ quan …………………………………………………………………….. 18
1.5.
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động ….. 19
1.5.1. Xác định đúng nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp
……………….. 19
1.5.2. Tăng tốc độ luân chuyển vốn lưu động ……………………………………….. 20
1.5.3. Xây dựng chính sách tín dụng hợp lý …………………………………………. 20
1.5.4. Cơ cấu vốn lưu động hợp lý ………………………………………………………. 21
1.5.5. Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ quản lý …… 21

THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG
CHƯƠNG 2.
CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG SỐ 2 TỈNH ĐIỆN BIÊN …………… 23
2.1.
Tổng quan về Công ty cổ phần xây dựng số 2 tỉnh Điện Biên ………… 23
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty …………………………… 23
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của công ty ……………………………………………………….. 24
2.1.3. Đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh công ty …………….. 24
2.2.
Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh chung của công ty………. 28
2.3.
Thực trạng về hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty
……………. 38
2.3.1. Phân tích cơ cấu và biến động vốn lưu động của công ty ……………… 38
2.3.2. Phân tích chính sách quản lý vốn lưu động của Công ty Cổ phẩn xây
dựng số 2 tỉnh Điện Biên
……………………………………………………………………… 41
2.3.3. Phân tích nội dung quản lý vốn lưu động của Công ty Cổ phẩn xây
dựng số 2 tỉnh Điện Biên
……………………………………………………………………… 42
2.4.
Phân tích một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động
… 44
2.4.1. Các chỉ tiêu tổng hợp ……………………………………………………………….. 44
2.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng hoạt động của bộ phận vốn lưu động47
2.5.
Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty …………………… 51
2.5.1. Những kết quả đạt được
……………………………………………………………. 52
2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân …………………………………………………………… 52
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG
CHƯƠNG 3.
VỐN LƯU ĐỘNG CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG SỐ 2 TỈNH
ĐIỆN BIÊN
…………………………………………………………………………………… 54
3.1.
Định hướng phát triển và quan điểm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
lưu động của công ty …………………………………………………………………………… 54
3.1.1. Định hướng của công ty ……………………………………………………………. 54
3.2.
Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty .

………………………………………………………………………………………………. 56
3.2.1. Áp dụng các biện pháp quản lý TSLĐ khoa học ………………………….. 56
3.2.2. Nâng cao tốc độ luân chuyển vốn lưu động thông qua tiếp cận các
công nghệ mới trong sản xuất ………………………………………………………………. 56
3.2.3. Nâng cao năng lực quản lý tài chính thông qua công tác bồi dưỡng cán
bộ
………………………………………………………………………………………………. 57
3.2.4. Nâng cao chất lượng công tác phân tích tài chính
………………………… 58

3.2.5. Quản lý và sử dụng các khoản mục của vốn lưu động hữu hiệu hơn
. 59
3.2.6. Quản lý chi phí phát sinh và thiệt hại trong sản xuất …………………… 62
3.2.7. Một số giải pháp khác ………………………………………………………………. 63
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………………………………. 64

DANH MỤC VIẾT TẮT

Ký hiệu viết tắt
Tên đầy đủ
TCDN
Tài chính doanh nghiệp
SXKD
Sản xuất kinh doanh
DN
Doanh nghiệp
VKD
Vốn kinh doanh
VCSH
Vốn chủ sở hữu
LNST
Lợi nhuận sau thuế
TS
Tài sản
DTT
Doanh thu thuần
HSSD
Hiệu suất sử dụng
BCKQKD
Báo cáo kết quả kinh doanh
GVHB
Giá vốn hàng bán
NPT
Nợ phải trả
NVDH
Nguồn vốn dài hạn
NVNH
Nguồn vốn ngắn hạn
TSNH
Tài sản ngắn hạn
TSDH
Tài sản dài hạn
TSCĐ
Tài sản cố định
NNH
Nợ ngắn hạn
TSLĐ
Tài sản lưu động
HTK
Hàng tồn kho
VLĐ
Vốn lưu động
VCĐ
Vốn cố định

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán của vốn bằng tiền
……… 34
Bảng 2.2. Bảng phân tích chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời
………………. 36
Bảng 2.3. Chỉ số ROA và ROE theo mô hình Dupont ………………………… 37
Bảng 2.4. Cơ cấu và biến động của vốn lưu động
………………………………. 38
Bảng 2.5. Các khoản phải thu của công ty giai đoạn 2010-2012 …………… 42
Bảng 2.6. Các chỉ tiêu tổng hợp đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động 44
Bảng 2.7. Chỉ tiêu mức tiết kiệm vốn lưu động …………………………………. 47
Bảng 2.8. Các chỉ tiêu phân tích hoạt động của bộ phận vốn lưu động ….. 48
Biểu đồ 2.1. Quy mô tài sản của Công ty cổ phần xây dựng số 2 tỉnh Điện
Biên giai đoạn 2010-2012 …………………………………………………………….. 29
Biểu đồ 2.2. Quy mô vốn của Công ty cổ phần xây dựng số 2 tỉnh Điện
Biên giai đoạn 2010-2012 …………………………………………………………….. 31
Biểu đồ 2.3. Chỉ tiêu hệ số lưu kho và thời gian luân chuyển trung bình .. 49
Biểu đồ 2.4. Chỉ tiêu số vòng quay các khoản phải thu và thời gian thu nợ
trung bình ………………………………………………………………………………….. 50
Biểu đồ 2.5. Chỉ tiêu số vòng quay các khoản phải trả và thời gian trả nợ
trung bình ………………………………………………………………………………….. 51
Hình 1.1. Mô hình mức dự trữ tiền mặt tối ưu
…………………………………… 10
Hình 1.2. Mô hình EOQ trong quản lý hàng lưu kho
………………………….. 12

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Nhiều nhà phân tích tài chính đã ví vốn lưu động của doanh nghiệp như dòng
máu tuần hoàn trong cơ thể con người. Vốn lưu động được ví như vậy có lẽ bởi sự
tương đồng về tính tuần hoàn và sự cần thiết của vốn lưu động đối với “cơ thể”
doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường, một doanh nghiêp muốn hoạt động
thì không thể không có vốn. Vốn của doanh nghiệp nói chung và vốn lưu động nói
riêng có mặt trong mọi khâu hoạt động của doanh nghiệp từ: dự trữ, sản xuất đến
lưu thông. Vốn lưu động giúp cho doanh nghiệp tồn tại và hoạt động được trơn
tru.
Tuy nhiên, do sự vận động phức tạp và trình độ quản lý còn hạn chế ở nhiều
doanh nghiệp Việt Nam, vốn lưu động chưa được quản lý, sử dụng có hiệu quả
dẫn đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh không cao. Trong quá trình thực
tập tại Công ty cổ phần xây dựng số 2 tỉnh Điện Biên, em nhận thấy đây là một
vấn đề thực sự nổi cộm và rất cần thiết ở Công ty, nơi có tỷ trọng vốn lưu động
lớn với nhiều hoạt động sản xuất quy mô lớn, phức tạp, vấn đề nâng cao hiệu quả
sử dụng vốn lưu động đang là một chủ đề mà Công ty rất quan tâm.
Nhận thức được tầm quan trọng to lớn của việc phân tích, đánh giá và nâng
cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp hiện nay, bằng vốn kiến
thức được tích lũy trong thời gian học tập và nghiên cứu tại trường kết hợp với
những hiểu biết thực tế trong thời gian thực tập tại Công ty Cổ phần xây dựng số
2 tỉnh Điện Biên, em lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng
cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Cổ phần Xây dựng Số 2 tỉnh
Điện Biên”.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài
Mục đích nghiên cứu của đề tài là thông qua nhận thức lý luận, đối chiếu với
thực trạng hiệu quả sử dụng vốn lưu động hiện nay của công ty cổ phần xây dựng
số 2 tỉnh Điện Biên còn có những hạn chế để từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao
hơn nữa hiệu quả sử dụng vốn lưu động cho thời gian tới.
Để đạt được mục đích nghiên cứu, các nhiệm vụ nghiên cứu sẽ thực hiện là:
 Những lý luận về vốn lưu động và hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh
nghiệp
 Đánh giá thực trạng hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty Cổ phần
Xây dựng số 2 tỉnh Điện Biên giai đoạn 2010 – 2012 với những nguyên nhân
của thực trạng đó.

 Đề xuất các giải pháp và sử dụng hiệu quả vốn lưu động của Công ty Cổ
phần Xây dựng số 2 tỉnh Điện Biên trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
 Đối tượng nghiên cứu: Hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong các doanh
nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp xây dựng.
 Phạm vi nghiên cứu: Hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Cổ phần
Xây dựng số 2 tỉnh Điện Biên trong giai đoạn 2010 – 2012
4. Phương pháp nghiên cứu
Quá trình nghiên cứu đề tài kết hợp sử dụng đồng bộ các phương pháp thông
kê, phân tích, tổng hợp, so sánh
5. Kết cấu của đề tài
Nội dung khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Những lý luận cơ bản về vốn lưu động và hiệu quả sử dụng
vốn lưu động của doanh nghiệp
Chương 2: Thực trạng hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty Cổ
phần Xây dựng Số 2 tỉnh Điện Biên
Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu
động của Công ty Cổ phần Xây dựng số 2 tỉnh Điện Biên
Em xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ tận tình của cô giáo, Thạc sĩ Vũ Lệ
Hằng đã hướng dẫn và chỉ bảo cho em trong suốt quá trình thực hiện khóa luận.
Em cũng xin bày tỏ sự tri ân tới các cô chú, các anh các chị trong phòng tài chính
kế toán và toàn thể ban lãnh đạo Công ty Cổ phần xây dựng số 2 tỉnh Điện Biên
đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ em hoàn thành khóa luận này.

1

LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ VỐN LƯU ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ
CHƯƠNG 1.
DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP
1.1. Vốn lưu động của doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm vốn lưu động trong doanh nghiệp
Khái niệm
Để tiến hành bất kỳ một quá trình sản xuất kinh doanh nào cũng cần phải có
vốn. Vốn là điều kiện tiên quyết, có ý nghĩa quyết định tới các bước tiếp theo của
quá trình kinh doanh. Doanh nghiệp sẽ dùng vốn này để mua sắm các yếu tố của
quá trình sản xuất kinh doanh như sức lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao
động.
Vốn lưu động là một bộ phận của vốn sản xuất, là biểu hiện bằng tiền của
toàn bộ giá trị tài sản lưu động và vốn lưu thông để đảm bảo quá trình hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được thực hiện thường xuyên liên tục.
(Nguồn: Vốn cố định và vốn lưu động – Giáo trình TCDN, Học viện tài chính, HN
– http://archive.saga.vn/Taichinh/Ketoan-Kiemtoan/Ketoantaichinh/4640.saga)
Đặc điểm
Vốn lưu động là biểu hiện bẳng tiền để hình thành tài sản lưu động trong qua
trình lưu thông sản xuất của doanh nghiệp. Tài sản lưu động sản xuất bao gồm ở
khâu dự trữ sản xuất như: nguyên nhiên, vật liệu, công cụ, dụng cụ… Tài sản lưu
động ở khâu thiết bị như sản phẩm đang chế tạo, bán thành phẩm. Các tài sản lưu
động ở khâu lưu thông bao gồm các sản phẩm, thành phẩm chờ tiêu thụ, các loại
vốn bằng tiền, các khoản vốn trong thanh toán, các khoản chi phí chờ kết chuyển,
chi phí trả trước… Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các tài sản lưu động sản
xuất và tài sản lưu động lưu thông luôn vận động thay thế và đổi chỗ cho nhau
đảm bảo quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh được tiến hành liên tục và thuận
lợi.
Trong quá trình vận động, vốn lưu động luân chuyển toàn bộ giá trị ngay
trong một lần, qua mỗi giai đoạn của chu kỳ kinh doanh, vốn lưu động lại thay đổi
hình thái biểu hiện, từ hình thái vốn tiền tệ ban đầu chuyển sang hình thái vốn vật
tư hàng hoá dự trữ. Qua giai đoạn sản xuất, vật tư được đưa vào chế tạo thành các
bán thành phẩm và thành phẩm, sau khi sản phẩm được tiêu thụ, vốn lưu động lại
trở về hình thái tiền tệ như điểm xuất phát ban đầu của nó. sau mỗi chu kỳ tái sản
xuất, vốn lưu động mới hoàn thành một vòng chu chuyển.
2

Trong các doanh nghiệp, quá trình sản xuất kinh doanh luôn được diễn ra
một cách thường xuyên, liên tục cho nên có thể thấy trong cùng một lúc, vốn lưu
động của doanh nghiệp được phân bổ trên khắp các giai đoạn luân chuyển và tồn
tại dưới nhiều hình thức khác nhau. muốn cho quá trình sản xuất được liên tục,
doanh nghiệp phải có đủ vốn lưu động đầu tư vào các hình thái khác nhau đó đảm
bảo cho việc chuyển hoá hình thái của vốn trong quá trình luân chuyển được
thuận lợi.
1.1.2. Phân loại vốn lưu động
Dựa theo các tiêu thức khác nhau có thể phân chia vốn lưu động thành các
loại khác nhau. Thông thường có một số cách phân loại chủ yếu sau.
 Dựa theo hình thái biểu hiện và khả năng hoán tệ của vốn
 Vốn vật tư hàng hoá
 Vốn bằng tiền: tiền mặt, tiền gửi ngân hàng,…
 Dựa theo vai trò của vốn lưu động đối với quá trình sản xuất kinh doanh.
 Vốn lưu động nằm trong khâu dự trữ: Vốn nguyên vật liệu chính; vốn vật
liệu phụ; vốn nhiên liệu; vốn phụ tùng thay thế; vốn vật liệu đóng gói; vốn
công cụ, dụng cụ.
Loại vốn này cần thiết để đảm bảo sản xuất của doanh nghiệp được tiến hành
liên tục.
 Vốn lưu động nằm trong khâu sản xuất: Vốn sản phẩm hàng nhập kho;
Vốn bán thành phẩm tự chế; Vốn chi phí trả trước
Loại vốn này được dùng cho quá trình sản xuất kinh doanh, đảm bảo cho quá
trình hoạt động kinh doanh của các bộ phận được liên tục, hợp lý.
 Vốn lưu động nằm trong khâu lưu thông: vốn sản phẩm, hàng hóa; vốn
tiền tệ; các khoản đầu tư ngắn hạn; các khoản vốn trong thanh toán.
Loại vốn này dùng để dự trữ sản phẩm, bảo đảm cho tiêu thụ thường xuyên,
đều đặn theo nhu cầu của khách hàng. (Nguồn: Vốn cố định và vốn lưu động –
Giáo
trình
TCDN,
Học
viện
tài
chính,
HN
–
http://archive.saga.vn/Taichinh/Ketoan-Kiemtoan/Ketoantaichinh/4640.saga)
Việc phân loại vốn lưu động theo hình thức này giúp cho việc xem xét đánh
giá tình hình phân bổ của vốn lưu động trong từng khâu của quá trình chu chuyển
vốn lưu động. Thông qua đó, nhà quản lý sẽ có những biện pháp thích hợp nhằm
tạo ra một kết cấu vốn lưu động hợp lý, tăng tốc độ luân chuyển vốn lưu động,
nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động
3

 Nguồn hình thành vốn lưu động
 Vay ngắn hạn: vay ngắn hạn ngân hàng; phát hành thương phiếu, cổ
phiếu…
 Vốn chủ sở hữu
Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, bên cạnh VCĐ thì doanh nghiệp
cần phải có một lượng VLĐ thường xuyên cần thiết. VLĐ được hình thành từ
nhiều nguồn khác nhau, sau đây là một số nguồn chủ yếu:
 Căn cứ theo thời gian huy động và sử dụng vốn.
Các nguồn VLĐ doanh nghiệp được quyền sử dụng trong khoảng thời gian
có độ dài ngắn khác nhau và chúng ta có thể chia chúng thành nguồn VLĐ thường
xuyên và nguồn VLĐ tạm thời.
 Nguồn VLĐ thường xuyên: Là nguồn vốn có tính chất ổn định nhằm hình
nên TSCĐ thường xuyên cần thiết. TSLĐ thường xuyên cần thiết này bao
gồm các khoản dự trữ về nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang, thành phẩm.
Nguồn VLĐ thường xuyên càng lớn doanh nghiệp càng chủ động trong tổ
chức, đảm bảo vốn cho doanh nghiệp. Nguồn VLĐ thường xuyên tại một
thời điểm được xác định nh sau:
Nguồn
VLĐ
thường xuyên
=
Tổng nguồn vốn
thường xuyên
–
Tổng giá trị còn lại
của TSCĐ
Trong đó:
Nguồn
vốn
thường xuyên
=
Nguồn vốn chủ sở
hữu
+
Nợ dài hạn
Nguồn VLĐ thường xuyên của doanh nghiệp là một nguồn vốn ổn đinh và
vững chắc. Nguồn vốn này cho phép doanh nghiệp luôn chủ động được VLĐ,
cung cấp kịp thời đầy đủ nhu cầu VLĐ thường xuyên, cần thiết cho nhu cầu sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong mỗi doanh nghiệp, tương ứng với quy mô sản xuất kinh doanh và quy
trình công nghệ thích hợp đòi hỏi phải có một lượng VLĐ thường xuyên, cần thiết
ở mức nhất định. Như vậy, mỗi doanh nghiệp sau khi xác định nhu cầu VLĐ thư-
ờng xuyên cần thiết thì vấn đề quan trọng đặt ra là cần huy động và tạo lập nguồn
vốn này để hoạt động sxkd được diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao.
4

Nguồn VLĐ tạm thời: Là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn (dưới một năm),
chủ yếu để đáp ứng nhu cầu có tính chất tạm thời về VLĐ phát sinh trong quá
trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nguồn vốn này bao gồm: Các khoản
vay ngắn hạn, vay ngắn hạn, các khoản phải trả cho người bán, các khoản phải trả,
phải nộp cho NSNN, các khoản phải trả khác.
Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, nhu cầu VLĐ cho từng
tháng, từng quý có thể lớn hơn khả năng cung ứng của nguồn VLĐ thường xuyên.
Do đó doanh nghiệp cần phải huy động vốn và sử dụng nguồn vốn tạm thời để đáp
ứng nhu cầu VLĐ phát sinh có tính chất bất thường trong quá trình hoạt động sản
xuất kinh doanh.
Nguồn vốn tạm thời phụ thuộc vào những nhu cầu có tính chất tạm thời phát
sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau như: cần thêm vật tư dự trữ, cần vốn để đẩy
mạnh quá trình tiêu thụ hàng hoá bị ứ đọng chưa tiêu thụ được..
Từ những phân tích ở trên có thể thấy: Nguồn VLĐ của doanh nghiệp được
hình thành từ nguồn vốn bên trong và nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp.Vốn đó
có thể được sử dụng cho nhu cầu VLĐ dài ngày hoặc ngắn ngày. Doanh nghiệp
dựa vào khả năng cung ứng, sản xuất khác nhau của các nguồn vốn để từ đó có kế
hoạch huy động và sử dụng vốn hợp lý.
1.1.3. Vai trò của vốn lưu động
Trong nền kinh tế thị trường, DN muốn hoạt động kinh doanh thì cần phải có
vốn. Vốn lưu động là một thành phần quan trọng cấu tạo nên vốn của doanh
nghiệp, nó xuất hiện và đóng vai trò quan trọng trong tất cả các khâu của quá
trình sản xuất kinh doanh. Vốn lưu động đảm bảo cho sự thường xuyên, liên tục
của quá trình sản xuất kinh doanh từ khâu mua sắm vật tư đến tiến hành sản xuất,
tiêu thụ sản phẩm. Đây cũng chính là vốn luân chuyển giúp cho DN sử dụng tốt
máy móc thiết bị và lao động để tiến hành sản xuất kinh doanh nhằm thu lợi
nhuận.
Trong khâu dự trữ và sản xuất, vốn lưu động đảm bảo cho sản xuất của
doanh nghiệp được tiến hành liên tục, đảm bảo quy trình công nghệ, công đoạn
sản xuất, Trong lưu thông, vốn lưu động đảm bảo dự trữ thành phẩm đáp ứng nhu
cầu tiêu thụ được liên tục, nhịp nhàng đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Vốn
lưu động với đặc điểm về khả năng chu chuyển của mình có thể giúp DN thay đổi
chiến lược sản xuất kinh doanh một cách dễ dàng, đáp ứng kịp thời nhu cầu thị
trường cũng như các nhu cầu tài chính trong các quan hệ kinh tế đối ngoại cho
DN.
5

Thời gian luân chuyển vốn lưu động ngắn, số vòng luân chuyển vốn lưu
động lớn khiến cho công việc quản lý và sử dụng vốn lưu động luôn luôn diễn ra
thường xuyên, hàng ngày. Vốn lưu động luân chuyển một lần vào vào giá trị của
sản phẩm và là một trong số nhân tố chính tạo nên giá thành sản phẩm. Do vậy,
quản lý tốt vốn lưu động sẽ giúp DN giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh, tạo ra lợi
nhuận cao cho DN.
Quy mô của VLĐ ảnh hưởng trực tiếp tới quy mô sản xuất kinh doanh của
DN, đặc biệt là đối với các DN thương mại, nó làm tăng khả năng cho DN nhờ cơ
chế dự trữ, khả năng tài chính trong các quan hệ đối ngoại, tận dụng được các cơ
hội trong kinh doanh và khả năng cấp tín dụng cho khách hàng. Đó là một trong
số các công cụ đặc biệt hiệu quả trong cơ chế cạnh tranh hiện nay.
Từ những vai trò trên, ta có thể thấy VLĐ là một yếu tố quan trọng tạo nên
sự cạnh tranh của DN trong nền kinh tế thị trường. VLĐ giúp DN đững vững trên
thị trường, làm tăng doanh thu, tạo lợi nhuận cho DN.
1.1.4. Kết cấu vốn lưu động
Vốn bằng tiền: gồm tiền gửi ngân hàng, tiền mặt tại quỹ, tiền đang chuyển.
ở các nước phát triển thị trường chứng khoán thì chứng khoán ngắn hạn cũng
được xếp vào khoản mục này. Vốn bằng tiền được sử dụng để trả lương cho công
nhân, mua sắm nguyên vật liệu, mua tài sản cố định, trả tiền thuế, trả nợ…
Tiền mặt trong các doanh nghiệp thường không có khả năng sinh lời cao.
Tuy nhiên, trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp việc giữ tiền mặt là cần
thiết. Khi doanh nghiệp giữ đủ lượng tiền mặt cần thiết thì doanh nghiệp không bị
lãng phí vốn tiền mặt, vừa có được lợi thế trong kinh doanh
Các khoản phải thu: Cạnh tranh là cơ chế của nền kinh tế thị trường. Các
doanh nghiệp muốn đứng vững trong cơ chế cạnh tranh cần phải nỗ lực vận dụng
các chiến lược cạnh tranh đa dạng, từ cạnh tranh giá đến cạnh tranh phi giá cả như
hình thức quảng cáo, các dịch vụ trước, trong và sau khâu bán hàng. Mua bán chịu
cũng là hình thức cạnh tranh khá phổ biến và có ý nghĩa quan trọng với các doanh
nghiệp.
Hàng tồn kho: Trong quá trình sản xuất, việc tiêu hao đối tượng lao động
diễn ra thường xuyên liên tục, nhưng việc cung ứng nguyên vật liệu thì đòi hỏi
phải cách quãng, mỗi lần chỉ mua vào một lượng nhất định. Do đó, doanh nghiệp
phải thường xuyên có một lượng lớn nguyên vật liệu, nhiên liệu… nằm trong quá
trình dự trữ, hình thành nên khoản mục vốn dự trữ. Vốn dự trữ là biểu hiện bằng
tiền của nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ, nhiên liệu, bán thành phẩm,
6

bao bì, vật liệu bao bì… Loại vốn này thường xuyên chiếm tỷ trọng tương đối
trong vốn lưu động.
Trong các doanh nghiệp khác nhau thì kết cấu vốn lưu động cũng không
giống nhau. Việc phân tích kết cấu vốn lưu động của doanh nghiệp theo các tiêu
thức phân loại khác nhau sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn những đặc điểm riêng
về số vốn lưu động mà mình đang quản lý và sử dụng. Từ đó xác định đúng các
trọng điểm và biện pháp quản lý vốn lưu động có hiệu quả hơn phù hợp với điều
kiện cụ thể của doanh nghiệp.
1.1.5. Xác định nhu cầu VLĐ
 Nhu cầu vốn lưu động
Nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp thể hiện số vốn tiền tệ cần thiết
doanh nghiệp phải trực tiếp ứng ra để hình thành một lượng dự trữ hàng tồn kho
và khoản cho khách hàng nợ sau khi đã sử dụng khoản tín dụng của nhà cung cấp.
 Phương pháp xác định nhu cầu vốn lưu động
Phương pháp trực tiếp.
Căn cứ vào các yêu tố ảnh hưởng trực tiếp đến lượng vốn lưu động doanh
nghiệp phải ứng ra để xác định nhu cầu vốn lưu động thường xuyên. Nội dung cụ
thể của phương pháp này là: Xác định nhu cầu vốn để dự trữ hàng tồn kho cần
thiết cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; Xác định chính sách tiêu thụ
sản phẩm và khoản tín dụng cung cấp cho khách hàng; Xác định các khoản nợ
phải trả cho nhà cung cấp; Tổng hợp xác định nhu cầu vốn lưu động của doanh
nghiệp.
Phương pháp này giúp xác định nhu cầu vốn lưu động khá chính xác và sát
với thực tế nhưng nó hạn chế do việc tính toán tương đối phức tạp, khối lượng
tính toán nhiều, mất thời gian nên ít được áp dụng.
Phương pháp gián tiếp.
 Trường hợp 1: Dựa vào kinh nghiệm thực tế của các doanh nghiệp cùng
loại trong ngành, cụ thể là dựa vào hệ số vốn lưu động tính theo doanh thu
được rút ra từ thực tế hoạt động của các doanh nghiệp cùng loại trong
ngành. Trên cơ sở xem xét quy mô kinh doanh dự kiến theo doanh thu của
doanh nghiệp mình để rút ra nhu cầu vốn lưu động cần thiết.
 Trường hợp 2: Dựa vào tình hình thực tế sử dụng vốn lưu động ở thời kỳ
vừa qua của doanh nghiệp để xác định nhu cầu vốn lưu động cho các thời
kỳ tiếp theo. Nội dung chủ yếu của phương pháp này là dựa vào mối quan
7

hệ giữa các yếu tố hợp thành vốn lưu động với doanh thu thuần của kỳ
vừa qua để xác định tỷ lệ chuẩn nhu cầu vốn lưu động tính theo doanh thu,
từ đó xác định nhu cầu vốn lưu động cho doanh nghiệp mình.
1.2. Nội dung quản lý vốn lưu động của doanh nghiệp
1.2.1. Chính sách quản lý VLĐ
Có thể nói rằng mục tiêu lâu dài của mỗi doanh nghiệp là tối đa hóa lợi
nhuận. Việc quản lý sử dụng tốt vốn lưu động sẽ góp phần giúp cho doanh nghiệp
thực hiện được các mục tiêu đã đề ra. Bởi vì quản lý sử dụng vốn lưu động không
những đảm bảo sử dụng vốn lưu động hợp lý, tiết kiệm mà còn có ý nghĩa đối với
việc tiêu thụ sản phẩm và thu tiền bán hàng, trên cơ sở đó sẽ tăng doanh thu và lợi
nhuận của doanh nghiệp.
Mạo hiểm
Thận trọng
Dung hòa

 Chính sách mạo hiểm
Với sự kết hợp giữa chính sách quản lý TSCĐ mạo hiểm và NVNH mạo
hiểm, doanh nghiệp sử dụng một phần vốn ngắn hạn để tài trợ cho tài sản cố định.
Ưu điểm của chính sách này là chi phí huy động vốn thấp hơn, tuy nhiên sự ổn
định của nguồn không cao do nguồn ngắn hạn được sử dụng nhiều, khả năng
thanh toán ngắn hạn cũng không được đảm bảo. Tóm lại, chính sách này đem lại
thu nhập cao và rủi ro cao.
 Chính sách tài trợ thận trọng
Là sự kết hợp giữa chính sách quản lý TSLĐ thận trọng và NVDH thận
trọng. DN đã sử dụng một phần nguồn vốn dài hạn để tài trợ cho tài sản lưu động.
Chính sách này mang lại khá nhiều ưu điểm như khả năng thanh toán được đảm
bảo, tính ổn định của nguồn cao và hạn chế các rủi ro trong kinh doanh. Tuy
nhiên, DN lại mất chi phí huy động vốn cao hơn do lãi suất dài hạn thường cao
TSLĐ
NVNH
TSCĐ
NVDH
TSLĐ
TSCĐ
NVNH
NVDH
TSLĐ
TSCĐ
NVNH
NVDH
8

hơn lãi suất ngắn hạn. Tóm lại, chính sách này, DN có mức thu nhập thấp và rủi
ro thấp.
 Chính sách tài trợ dung hòa
Với hai kiểu chính sách trên, DN chỉ có thể đạt được thu nhập cao với mức
rủi ro cao (chính sách cấp tiến) hoặc mức rủi ro thấp nhưng thu nhập lại thấp
(chính sách thận trọng). Để dung hòa giữa hai phương án, DN có thể lựa chọn
chính sách dung hòa: kết hợp quản lí tài sản thận trọng với nợ cấp tiến hoặc kết
hợp quản lí tài sản cấp tiến với nợ thận trọng. Chính sách này dựa trên cơ sở
nguyên tắc tương thích: TSLĐ được tài trợ hoàn toàn bằng nguồn ngắn hạn và
TSCĐ được tài trợ bằng nguồn dài hạn. Tuy nhiên, trên thực tế, để đạt được trạng
thái tương thích không hề đơn giản do vấp phải những vấn đề như sự tương thích
kì hạn, luồng tiền hay khoảng thời gian, do vậy chính sách này chỉ cố gắng tiến
tới trạng thái tương thích, duy hòa rủi ro và tạo ra mức thu nhập trung bình.
Trên đây là các mô hình cơ bản về chính sách quản lí vốn lưu động trong
doanh nghiệp. Mỗi DN có thể lựa chọn một chính sách vốn lưu động riêng và việc
quản lí vốn lưu động tại mỗi DN sẽ mang những đặc điểm rất khác nhau. Tuy
nhiên, về cơ bản, nội dung chính của quản lí vốn lưu động vẫn quản lí các bộ phận
cấu thành nên vốn lưu động
1.2.2. Quản lý vốn bằng tiền

Tiền mặt tại quỹ là một bộ phận quan trọng cấu thành vốn bằng tiền của
doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp luôn có nhu
cầu dự trữ tiền mặt ở quy mô nhất định. Vốn tiền mặt đòi hỏi các doanh nghiệp
phải quản lý một cách chặt chẽ hơn các loại tài sản khác vì nó rất dễ bị tham ô, lợi
dụng, mất mát.

Đảm bảo dự trữ tiền mặt trong các doanh nghiệp thông thường là để thực
hiện nhiệm vụ thanh toán, dùng để đáp ứng yêu cầu giao dịch hàng ngày như mua
sắm hàng hóa, vật liệu, thanh toán các khoản chi phí cần thiết của doanh nghiệp.
Mặt khác, còn xuất phát từ nhu cầu dự phòng để ứng phó với những nhu cầu vốn
bất thường chưa dự đoán được và động lực “đầu cơ” trong việc dự trữ tiền mặt để
sẵn sàng sử dụng khi xuất hiện cơ hội kinh doanh tốt. Việc duy trì một mức dự trữ
đủ lớn còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp cơ hội thu được chiết khấu khi mua
hàng, làm tăng hệ số khả năng thanh toán.

Nội dung cơ bản của quản lý vốn tiền mặt là: xác định mức tồn quỹ tối
thiểu giúp doanh nghiệp tránh rủi ro khi không thanh toán ngay, mất khả năng
mua chịu của nhà cung cấp.
9

Người ta thường xác định mức tồn quỹ tối thiểu bằng cách lấy mức xuất
quỹ trung bình hàng ngày nhân với số lượng ngày dự trữ tồn quỹ.
Mô hình EOQ trong quản lý tiền mặt: EOQ là một mô hình quản lý dự trữ rất
hiệu quả. EOQ trong quản lý tiền mặt giúp doanh nghiệp xác định được lượng tiền
mặt dự trữ tối ưu để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Từ đó có thể giảm được
tối đa các chi phí liên quan tới việc dự trữ tiền trong doanh nghiệp [3, Tr.232,
Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh, năm 2010, PGS.TS Nguyễn Năng
Phúc] Giả định của mô hình:

Nhu cầu về tiền mặt của Doanh nghiệp là ổn định
Không có dự trữ tiền mặt cho mục đích an toàn
Doanh nghiệp chỉ có hai phương thức dự trữ tiền: Tiền mặt, chứng khoán
khả thi
Không có rủi ro trong đầu tư chứng khoán
Một số các chỉ tiêu của mô hình:

Chi phí giao dich:
TrC =
T
C x F

Chi phí cơ hội:
OC =
C
2 x K

Trong đó:
C/2 là mức dự trữ tiền mặt trung bình
K là lãi suất chứng khoán theo năm
T là tổng nhu cầu tiền trong một năm
C là quy mô một lần bán chứng khoán
F chi phí cố định cho một lần bán chứng khoán

Tổng chi phí
TC =
T
C x F +
C
2 x K
Mức dự trữ tiền tối ưu C*
10

ܥ∗= ඨ2 × ܶ× ܨ
ܭ

Hình 1.1. Mô hình mức dự trữ tiền mặt tối ưu

1.2.3. Quản lý các khoản phải thu khách hàng

Để cạnh tranh và tồn tại được trên thị trường, các doanh nghiệp có thể sử
dụng chiến lược về chất lượng sản phẩm, về quảng cáo, về giá cả, về dịch vụ giao
hàng và các dịch vụ sau khi mua bán như vận chuyển, lắp đặt… Tuy nhiên, trong
nền kinh tế thị trường, không thể thiếu hoạt động mua bán chịu. Doanh nghiệp có
thể sử dụng các khoản phải trả chưa đến kỳ hạn thanh toán như một nguồn vốn bổ
sung để tài trợ cho các nhu cầu vốn lưu động ngắn hạn và đương nhiên doanh
nghiệp cũng bị các doanh nghiệp khác chiếm dụng vốn. Việc bán chịu sẽ giúp
doanh nghiệp dễ dàng tiêu thụ được sản phẩm đồng thời góp phần xây dựng mối
quan hệ làm ăn tốt đẹp với khách hàng. Tuy nhiên, nếu tỷ trọng các khoản phải
thu là quá lớn trong tổng số vốn lưu động thì nó sẽ gây ra những khó khăn cho
doanh nghiệp và làm giảm hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp.

Quản lý các khoản phải thu tốt nghĩa là hạn chế tối thiểu lượng vốn lưu
động bị chiếm dụng sẽ làm giảm số ngày của chu kỳ thu tiền bình quân, thúc đẩy
vòng tuần hoàn của vốn lưu động. Đồng thời sẽ làm giảm các chi phí quản lý nợ
phải thu, chi phí thu hồi nợ, chi phí rủi ro…

Để giúp doanh nghiệp nhanh chóng thu hồi nợ, hạn chế được rủi ro và
những chi phí không cần thiết phát sinh làm giảm hiệu quả sử dụng vốn lưu động,
doanh nghiệp cần quan tâm tới một số biện pháp như:
Chi phí giữ tiền mặt
Dự trữ tiền mặt
TC
C*
Phí cơ hội
11

– Phải mở sổ theo dõi chi tiết các khoản nợ phải thu trong và ngoài doanh
nghiệp và thường xuyên đôn đốc để thu hồi nợ đúng hạn.
– Có biện pháp phòng ngừa rủi ro không được thanh toán (lựa chọn khách
hàng, giới hạn giá trị tín dụng, yêu cầu đặt cọc…)
– Tiến hành xác định và trích lập dự phòng phải thu khó đòi vào chi phí sản
xuất kinh doanh.
– Có sự rằng buộc chặt chẽ trong hợp đồng bán hàng, nếu vượt quá thời hạn
thanh toán theo hợp đồng sẽ bị phạt hoặc được thu lãi suất như lãi suất quá
hạn của ngân hàng.
1.2.4. Quản lý hàng lưu kho
– Đối với doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh thì dự trữ là yếu tố
quan trọng quyết định việc doanh nghiệp có sản xuất được ổn định hay
không. Việc quản lý tồn kho dự trữ đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao
hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Nhờ có dự trữ tồn kho đúng mức, hợp lý
doanh nghiệp sẽ không bị gián đoạn sản xuất, không bị thiếu hụt sản phẩm
hàng hóa sản xuất ra trên thị trường, đồng thời lại sử dụng tiết kiệm và hợp
lý vốn lưu động.
– Mức tồn kho dự trữ từng loại tài sản thường khác nhau, tùy thuộc vào từng
ngành nghề kinh doanh mà mức tồn kho dự trữ cao thấp khác nhau, nhưng
đều chịu ảnh hưởng của các nhân tố như: quy mô sản xuất, khả năng cung
ứng của thị trường, giá cả của các loại nguyên vật liệu, đặc điểm công nghệ
sản xuất, trình độ quản lý…
– Phương pháp quản trị vốn tồn kho dự trữ, phương pháp tổng chi phí tối
thiểu, phương pháp tồn kho bằng không… Tài sản tồn kho dự trữ biểu hiện
bằng tiền là vốn tồn kho dự trữ, để tiết kiệm vốn và sử dụng có hiệu quả,
doanh nghiệp phải sử dụng phương pháp quản trị sao cho phù hợp.
Mô hình EOQ trong quản lý hàng lưu kho
Theo như mô hình này có hai loại chi phí thay đổi theo lượng đặt hàng là chi
phí lưu kho và chi phí đặt hàng. Mục tiêu của mô hình là tối thiểu hóa tổng chi
phí đặt hàng và tổng chi phí lưu kho. Hai chi phí này phản ứng ngược chiều nhau.
Khi quy mô đơn hàng tăng lên, ít đơn hàng sẽ làm cho chi phí đặt hàng giảm trong
khi đó mức dự trữ bình quân cao lên dẫn đến chi phí lưu kho tăng. Do đó, trên
thực tế lượng đặt hàng tối ưu là kết quả của sự dung hòa giữa hai chi phí có mối
quan hệ tỷ lệ nghịch này
Một số chỉ tiêu đánh giá của mô hình EOQ
12

Chi phí dự trữ kho =
Q
2 x C

Chi phí đặt hàng =
S
Q x O
Trong đó
S: số lượng cần đặt
S
Q: số lần đặt hàng
O: chi phí cho một lần đặt hàng
Q
2 : là mức dự trữ kho trung bình
C: chi phí dự trữ kho cho một đơn vị hàng

Tổng chi phí = Chi phí đặt hàng + chi phí dự trữ
Tổng chi phí =
Q
2 ݔ C +
S
Q x O
Mức dự trữ kho tối ưu Q*:
Q*= ට
ଶ×ௌ×ை
஼

Hình 1.2. Mô hình EOQ trong quản lý hàng lưu kho

1.3. Hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp
1.3.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn lưu động trong doanh nghiệp
Trong nền kinh tế thi trường, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển phải
luôn quan tâm đến hiệu quả kinh tế. Hiệu quả kinh tế là tổng hợp của các chỉ tiêu
13

đánh giá hiệu quả của các bộ phận. Trong đó hiệu quả sử dụng vốn lưu động gắn
liền với lợi ích của doanh nghiệp.
Hiệu quả sử dụng vốn lưu động là phạm trù kinh tế phản ánh trình độ khai
thác, sử dụng và quản lý nguồn lực trong hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp nhằm đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp. Ở mỗi thời kì khác
nhau, doanh nghiệp có những mục tiêu khác nhau nhưng mục đích cuối cùng là
hiệu quả kinh tế, là lợi nhuận và sự ổn định để phát triển.
1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá tổng hợp
 Các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời
Để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp một cách tổng quát nhất
người ta thường dùng một số chỉ tiêu tổng quát dưới đây:

 Chi tiêu lợi nhuận trên doanh thu (ROS)
ROS =
Lợi nhuận sau thuế
Doanh thu

ROS là chỉ số đo khả năng tạo lợi nhuận từ doanh thu. Nó phản ánh một
đồng doanh thu thuần có thể tao ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. ROS càng cao
chứng tỏ doanh nghiệp quản lý một cách hiệu quả các chi phí hoạt động.
 Chỉ số lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA)
ROA =
Lợi nhuận sau thuế
Tổng tài sản

ROA là chỉ số đo khả năng tạo lợi nhuận từ đầu tư tài sản, phản ánh một
đồng đầu tư vào tài sản có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. ROA
càng cao thì chứng tỏ công ty càng tạo ra nhiều lợi nhuận hơn trên lượng đầu tư ít
hơn.
 Chỉ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE)
ROE =
Lợi nhuận sau thuế
Vốn chủ sở hữu
ROE là thước đo hiệu quả nhất để đánh giá khả năng sinh lời của doanh
nghiệp, phản ánh một đồng vốn chủ sở hữu có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận
sau thuế. ROE càng cao thì khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp càng lớn.
 Các chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán
14

Khả năng thanh toán ngắn hạn của doanh nghiệp phản ánh mối quan hệ giữa
các khoản phải thanh toán trong kì với tiềm lực tài chính của doanh nghiệp, bao
gồm các chỉ tiêu dưới đây:
 Chỉ tiêu khả năng thanh toán ngắn hạn
Khả năng thanh toán ngắn hạn =
Tổng tài sản lưu động
Tổng nợ ngắn hạn
Chỉ tiêu này phản ánh khả năng chuyển đổi trong ngắn hạn các tài sản lưu
động thành tiền để chi trả cho các khoản nợ ngắn hạn. Chỉ tiêu này phản ánh khả
năng thanh toán các khoản nợ có thời hạn nhỏ hơn hoặc bằng 1 năm của doanh
nghiệp là tốt. Tuy nhiên không phải chỉ tiêu này càng lớn thì càng tốt vì có thể
gây ứ đọng vốn và tạo ra chi phí cơ hội không cần thiết khi dự trữ tài sản lưu động
quá nhiều thay vì đầu tư sinh lời.
 Chỉ tiêu khả năng thanh toán nhanh
Khả năng thanh toán nhanh =
Tổng tài sản lưu động-hàng tồn kho
Tổng nợ ngắn hạn

Hệ số này đo lường khả năng nhanh chóng đáp ứng của vốn lưu động trước
các khoản nợ ngắn hạn, vì vậy mà hàng tồn kho được loại trừ. Độ lớn hay nhỏ của
khả năng thanh toán nhanh còn tùy thuộc vào từng ngành nghề kinh doanh cụ thể
để kết luận là tích cực hay không. Tuy nhiên nếu hệ số này quá nhỏ, doanh nghiệp
sẽ gặp phải khó khăn trong việc thanh toán nợ.
1.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp
 Vòng quay vốn lưu động
Vòng quay VLĐ =
Doanh thu thuần
VLĐ trung bình
Hệ số này phản ánh tốc độ luân chuyển của VLĐ trong kỳ. Số vòng quay của
VLĐ càng lớn thì hiệu quả sử dụng vốn càng cao và ngược lại. Tốc độ luân
chuyển VLĐ tăng thì tăng tốc độ luân chuyển của vốn kinh doanh, tăng hiệu quả
SXKD trong một đơn vị thời gian.
 Mức tiết kiệm vốn lưu động
Mức tiết kiệm vốn lưu động có được do tăng tốc độ luân chuyển vốn được
biểu hiện bằng hai chỉ tiêu là mức tiết kiệm tương đối và mức tiết kiệm tuyệt đối.
Mức tiết kiệm vốn lưu động tương đối
Mức tiết kiệm VLĐ tương đối =
Doanh thu thuần kỳ này
Vòng quay VLĐ kỳ này –
Doanh thu thuần kỳ này
Vòng quay VLĐ kỳ trước
15

Nếu quy mô doanh nghiệp được mở rộng, việc tăng tốc độ luân chuyển vốn
lưu động đã giúp doanh nghiệp không cần tăng thêm vốn lưu động hoặc bỏ ra số
vốn lưu động ít hơn so với trước. Công thức xác định số vốn lưu động tiết kiệm
tương đối:
Mức tiết kiệm vốn lưu động tuyệt đối
Mức tiết kiệm VLĐ tuyệt đối =
Doanh thu thuần kỳ trước
Vòng quay VLĐ kỳ này –
Doanh thu thuần kỳ trước
Vòng quay VLĐ kỳ trước
Nếu quy mô kinh doanh không đổi, việc tăng tốc độ luân chuyển vốn lưu
động đã giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm được một lượng vốn lưu động có thể rút
ra khỏi luân chuyển dùng vào việc khác.
 Hệ số đảm nhiệm vốn lưu động:
Hệ số đảm nhiệm VLĐ =
Vốn LĐ
Doanh thu thuần
Hệ số này phản ánh số VLĐ cần có để đạt được một đồng doanh thu. Trong
khi tính toán nếu hàm lượng VLĐ càng nhỏ phản ánh hiệu quả sử dụng VLĐ càng
cao và ngược lại.
 Mức sinh lợi VLĐ
Mức sinh lợi VLĐ =
୐ợ୧ ୬୦୳ậ୬ ୱୟ୳ ୲୦୳ế
VLĐ

Hệ số này phản ánh một đồng VLĐ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. Hệ số
sinh lời VLĐ càng cao thì hiệu quả sử dụng VLĐ càng tốt.
1.3.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng của từng bộ phận cấu thành VLĐ
Hàng tồn kho
Nhóm chỉ tiêu phân tích khả năng hoạt động của các bộ phận VLĐ
 Hệ số lưu kho
Hệ số lưu kho =
Giá vốn hàng bán
Giá trị hàng tồn kho bình quân
Đây là một chỉ tiêu khá quan trong để đánh giá hoạt động sản xuất kinh
doanh của DN, nó được tính bằng tỷ lệ giữa giá vốn hàng bán và giá trị hàng tồn
kho (nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, sản phẩm dở dang, thành phẩm,…). Chỉ
số này càng cao số vòng quay của hàng lưu kho lớn thì hiệu quả hoạt động và sử
dụng VLĐ của DN là tốt.
Hệ số lưu kho phản ánh số lần hàng hóa tồn kho bình quân luân chuyển trong
ký. Hệ số này cao nghĩa là hoạt động SXKD của doanh nghiệp có hiệu quả. Hệ số
này thấp có nghĩa doanh nghiệp bị ứ đọng vật tưhàng hóa vì dự trữ quá mức hoặc