10469_Nghiên cứu tính toán cung cấp điện cho hệ thống xử lý nước thải nhà máy thép Đình Vũ

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG

TRANG BỊ ĐIỆN HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI
NHÀ MÁY THÉP ĐÌNH VŨ, KHU KINH TẾ
ĐÌNH VŨ QUẬN HẢI AN, HẢI PHÒNG

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
Ngành: ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP

Hải Phòng – 2014
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG

NGHIÊN CỨU, TÍNH TOÁN CUNG CẤP ĐIỆN CHO
HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI NHÀ MÁY THÉP
ĐÌNH VŨ

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
Ngành: ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP

Sinh viên : Vũ Đức Thịnh
Giáo viên hướng dẫn : ThS. Đỗ Thị Hồng Lý

Hải Phòng – 2014
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐỘC LẬP TỰ DO HẠNH PHÚC
——————–o0o——————–
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG

NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP

Sinh viên: Vũ Đức Thịnh

Mã sinh viên: 121360
Lớp: ĐC1201

Ngành: Điện Tự Động Công Nghiệp
Tên đề tài: Nghiên cứu tính toán cung cấp điện cho hệ thống xử lý nước thải
nhà máy thép Đình Vũ

NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI

1. Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp
(về lý luận, thực tiễn, các số liệu tính toán và các bản vẽ).
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
2. Các số liệu cần thiết để thiết kế, tính toán.
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
3. Địa điểm thực tập tốt nghiệp:
…………………………………………………………………………………

CÁN BỘ HƯỚNG DẴN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP

Người hướng dẫn thứ nhất
Họ và tên :
Học hàm, học vị :
Cơ quan công tác :
Nội dung hướng dẫn :
Đỗ Thị Hồng Lý
Thạc sỹ
Trường Đại học Dân lập Hải Phòng
Toàn bộ đề tài

Người hướng dẫn thứ hai
Họ và tên :
Học hàm, học vị :
Cơ quan công tác :
Nội dung hướng dẫn :

Đề tài tốt nghiệp được giao ngày tháng năm 2014
Yêu cầu phải hoàn thành trước ngày tháng năm 2014

Đã nhận nhiệm vụ: Đ.T.T.N
Sinh viên

Vũ Đức Thịnh
Đã nhận nhiệm vụ: Đ.T.T.N
Cán bộ hướng dẫn Đ.T.T.N

ThS. Đỗ Thị Hồng Lý
Hải Phòng, ngày:….tháng….năm 2014
HIỆU TRƯỞNG

GS.TS.NGƯT Trần Hữu Nghị
PHẦN NHẬN XÉT TÓM TẮT CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp.
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
2. Đánh giá chất lượng của Đ.T.T.N (so với nội dung yêu cầu đã đề ra trong
nhiệm vụ Đ.T.T.N, trên các mặt lý luận thực tiễn, tính toán các giá trị sử
dụng, chất lượng các bản vẽ…).
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
3. Cho điểm của cán bộ hướng dẫn:
(Điểm ghi bằng số và chữ)

Ngày…..tháng…..năm 2014
Cán bộ hướng dẫn chính
(Họ tên và chữ ký)

NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA NGUỜI CHẤM PHẢN BIỆN
ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP

1. Đánh giá chất lượng đề tài tốt nghiệp về các mặt thu thập và phân tích số
liệu ban đầu, cơ sở lý luận chọn phương án tối ưu, cách tính toán chất
lượng thuyết minh và bản vẽ, giá trị lý luận và thực tiễn đề tài.
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
2. Cho điểm của cán bộ chấm phản biện.
(Điểm ghi bằng số và chữ)

Ngày…..tháng…..năm 2014
Người chấm phản biện
(Ký và ghi rõ họ tên)

Môc lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu …………………………………………………………………………………………. 1
Ch- ¬ng 1: Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng xö lý n- íc th¶i nhµ m¸y thÐp §×nh Vò 2
1.1. Giíi thiÖu vÒ C«ng ty ……………………………………………………………………… 2
1.2. TÇm quan träng, nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng xö lý n- íc th¶i
nhµ m¸y thÐp §×nh Vò ………………………………………………………………………….. 3
1.2.1. TÇm quan träng cña hÖ thèng xö lý n- íc th¶i
………………………………….. 3
1.2.2 Nguyªn lý ho¹t ®éng hÖ thèng xö lý n- íc th¶i nhµ m¸y thÐp §×nh Vò… 4
1.3. Giíi thiÖu vÒ c¸c m¸y nÐn, b¬m, qu¹t sö dông trong hÖ thèng
……………… 9
1.3.1. M¸y b¬m ……………………………………………………………………………………. 9
1.3.2. Qu¹t …………………………………………………………………………………………. 15
1.3.3. M¸y nÐn
……………………………………………………………………………………. 18
Ch- ¬ng 2: ThiÕt kÕ cung cÊp ®iÖn cho tr¹m xö lý n- íc nhµ m¸y thÐp
§×nh Vò ……………………………………………………………………………………………. 21
2.1. TÝnh to¸n c«ng suÊt tr¹m xö lý n- íc
……………………………………………….. 21
2.1.1. Nhãm m¸y b¬m
…………………………………………………………………………. 21
2.1.2. Qu¹t …………………………………………………………………………………………. 23
2.1.3. M¸y nÐn
……………………………………………………………………………………. 23
2.2. ThiÕt kÕ tr¹m biÕn ¸p
…………………………………………………………………….. 23
2.2.1. X¸c ®Þnh dung l- îng tr¹m biÕn ¸p ……………………………………………….. 24
2.2.2. ThiÕt kÕ tr¹m biÕn ¸p vµ c¸c phÇn tö cña hÖ thèng …………………………. 26
2.3. Lùa chän CB ………………………………………………………………………………… 32
2.4. Lùa chän d©y dÉn cho c¸c phô t¶i cña tr¹m xö lý n- íc ……………………… 35
2.4.1. Yªu cÇu chung
…………………………………………………………………………… 35
2.4.2. Chän d©y dÉn theo ®iÒu kiÖn ph¸t nãng ………………………………………… 35
2.4.3. Chän d©y cho c¸c thiÕt bÞ ……………………………………………………………. 36
2.5. TÝnh to¸n bï c«ng suÊt ph¶n kh¸ng
…………………………………………………. 41
2.5.1. Lý thuyÕt chän tô bï c«ng suÊt ph¶n kh¸ng ………………………………….. 41
2.5.2. Chän tô bï cho tr¹m xö lý n- íc …………………………………………………… 42
2.5.3. S¬ ®å l¾p ®Æt tô bï ……………………………………………………………………… 43
Ch- ¬ng 3: TÝnh to¸n chän m¹ch khëi ®éng cho c¸c phô t¶i cña
hÖ thèng ……………………………………………………………………………………………. 45
3.1. Lùa chän c¸c thiÕt bÞ cho m¹ch khëi ®éng ®éng c¬
………………………………… 45
3.1.1. C¸c ph- ¬ng ¸n khëi ®éng ®éng c¬
……………………………………………….. 45
3.1.2. Khëi ®éng ®éng c¬ b»ng c¸ch ®æi nèi sao – tam gi¸c ……………………… 46
3.2. S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬
……………………………………………………………….. 51
Ch- ¬ng 4: TÝnh to¸n sôt ¸p vµ ng¾n m¹ch
…………………………………………. 57
4.1. TÝnh to¸n ®é sôt ¸p ……………………………………………………………………….. 57
4.1.1. Tiªu chuÈn kiÓm tra vµ ph- ¬ng ph¸p tÝnh to¸n ………………………………. 57
4.1.2. TÝnh ®é sôt ¸p cña c¸c phô t¶i tr¹m xö lý n- íc
………………………………. 58
4.2. TÝnh to¸n ng¾n m¹ch ba pha ………………………………………………………….. 68
4.2.1. Ph- ¬ng ph¸p tÝnh dßng ng¾n m¹ch ba pha
…………………………………….. 68
4.2.2. TÝnh to¸n ng¾n m¹ch ba pha c¸c phô t¶i tr¹m xö lý n- íc
………………… 69
KÕt luËn ……………………………………………………………………………………………. 73
Tµi liÖu tham kh¶o ……………………………………………………………………………. 74

1
Lêi nãi ®Çu
Ngµy nay trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n- íc, ®Ó
thóc ®Èy nÒn kinh tÕ vµ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ n©ng cao ®êi sèng ng- êi
d©n hµng ngµy cµng ph¶i ®- îc më réng vµ n©ng cao h¬n n÷a. Trong ®ã cã nhu
cÇu ph¸t triÓn ®iÖn n¨ng trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô
vµ sinh ho¹t t¨ng cao. Do ®ã, viÖc thiÕt kÕ cung cÊp ®iÖn víi c¸c trang thiÕt bÞ
®iÖn hiÖn ®¹i ®Ó ®¸p øng c¸c vÊn ®Ò nªu trªn lµ rÊt cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu
trong s¶n xuÊt còng nh- trong ®êi sèng ng- êi d©n.
Muèn gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nªu trªn cÇn cã nh÷ng kiÕn thøc hiÓu biÕt
toµn diÖn, s©u réng, kh«ng nh÷ng vÒ cung cÊp ®iÖn, trang bÞ ®iÖn mµ cßn c¶ vÒ
hÖ thèng n¨ng l- îng.
Sau h¬n ba th¸ng kh«ng ngõng nghiªn cøu, häc hái, víi ®Ò tµi ®- îc
giao lµ: “Trang bÞ ®iÖn hÖ thèng xö lý n- íc th¶i nhµ m¸y thÐp §×nh Vò,
khu kinh tÕ §×nh Vò – QuËn H¶i An, H¶i Phßng.” do Th¹c sü §ç ThÞ Hång
Lý h- íng dÉn ®· hoµn thµmh. §Ò tµi ®- îc chia lµm bèn ch- ¬ng nh- sau:
Ch-¬ng 1: Tæng quan vÒ hÖ thèng xö lý n-íc th¶i t¹i nhµ m¸y thÐp §×nh Vò.
Ch- ¬ng 2: ThiÕt kÕ cung cÊp ®iÖn tr¹m xö lý n- íc nhµ m¸y thÐp §×nh Vò.
Ch- ¬ng 3: TÝnh chän m¹ch khëi ®éng cho c¸c phô t¶i cña hÖ thèng.
Ch- ¬ng 4: TÝnh to¸n ®é sôt ¸p vµ ng¾n m¹ch.

2
Ch- ¬ng 1
Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng xö lý n-íc th¶i nhµ
m¸y thÐp §×nh Vò
1.1. Giíi thiÖu vÒ C«ng ty
Nhµ m¸y s¶n xuÊt ph«i thÐp víi d©y chuyÒn c«ng nghÖ tõ Trung Quèc
®- îc l¾p ®Æt vµ chÝnh thøc ®i vµo s¶n xuÊt tõ ngµy 19/03/2006. Nh- vËy víi
thêi gian ho¹t ®éng s¶n xuÊt ch- a l©u nh- ng s¶n xuÊt cña nhµ m¸y lu«n ®¸p
øng ®- îc nhu cÇu, thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng c¶ vÒ chÊt l- îng vµ gi¸ thµnh, cïng
víi ®é tin cËy s¶n phÈm cao.
D©y chuyÒn cña nhµ m¸y ®- îc trang bÞ nh÷ng trang thiÕt bÞ míi cã kh¶
n¨ng sè ho¸ vµ tÝnh n¨ng tù ®éng ho¸ cao ®¸p øng ®- îc yªu cÇu vÒ mÆt c«ng
nghÖ vµ lµm viÖc t- ¬ng ®èi æn ®Þnh nh»m ®¶m b¶o n¨ng suÊt s¶n xuÊt cña nhµ
m¸y.
VÒ tæ chøc trong nhµ m¸y ngoµi vÊn ®Ò quan t©m tíi chÊt l- îng s¶n
phÈm, ®iÒu hµnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh qu¶n lý nh©n lùc trong nhµ m¸y
vµ ®¶m b¶o chi phÝ, tiÒn l- ¬ng cho nh©n c«ng, cßn mét vÊn ®Ò kh¸c n÷a lu«n
®- îc ®Æt lªn hµng ®Çu ®ã lµ vÊn ®Ò an toµn cho ng- êi vµ thiÕt bÞ. VÖ sinh trong
nhµ m¸y lu«n ®- îc chó träng, phÕ cña ph«i thÐp lu«n ®- îc kh¬i ®µo, dän dÑp
vµ xö lý ®Þnh kú…
C«ng ty Cæ phÇn thÐp §×nh Vò (SSC DINH VU), ®Þa chØ: Khu kinh tÕ
§×nh Vò – QuËn H¶i An, H¶i Phßng. §iÖn tho¹i: 0313.769038 – Fax:
0313.769039.
C«ng ty Cæ phÇn thÐp §×nh Vò cã nhµ m¸y s¶n xuÊt ph«i thÐp c«ng
suÊt 200.000 tÊn/n¨m. C«ng tr×nh nµy do ViÖn thiÕt kÕ luyÖn kim ®Æc biÖt
Trïng Kh¸nh – Trung Quèc thiÕt kÕ, Zamil Steel vµ c¸c nhµ thÇu cã kinh
nghiÖm cña ViÖt Nam x©y dùng, C«ng ty lß ®iÖn h¹ng nÆng B»ng ViÔn – T©y
An, thuéc tËp ®oµn T©y §iÖn, chuyªn chÕ t¹o lß luyÖn thÐp hµng ®Çu Trung
Quèc lµm tæng thÇu cung cÊp, chØ huy l¾p ®Æt thiÕt bÞ, hiÖu chØnh m¸y mãc,
ch¹y thö vµ h- íng dÉn vËn hµnh.
3
Nhµ m¸y s¶n xuÊt ph«i thÐp ®-îc x©y dùng trªn diÖn tÝch 50.000 m2, d©y
chuyÒn thiÕt bÞ ®ång bé vµ thuéc lo¹i Model míi nhÊt cña Trung Quèc n¨m 2004 –
2005: 
Lß luyÖn hå quang siªu c«ng suÊt 30 tÊn. 
Lß tinh luyÖn 40 tÊn. 
M¸y ®óc ph«i liªn tôc 3 dßng.
C¸c thiÕt bÞ phÇn lín ®- îc c¬ giíi ho¸, tù ®éng ho¸, ®iÒu khiÓn b»ng kü
thuËt sè PLC, cã c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt oxy, agon, nit¬ phôc vô cho lß, tr¹m
bï SVC, tr¹m xö lý n- íc, tr¹m läc bôi ®ång bé vµ hiÖn ®¹i ®¸p øng tèt c¸c yªu
cÇu vÒ kinh tÕ, kü thuËt, m«i tr- êng vµ c¸c tiªu chÝ cña HÖ thèng qu¶n lý chÊt
l- îng ISO 9001:2000.
Tæng gi¸ trÞ ®Çu t- : 396 tû ®ång.
Nhµ m¸y s¶n xuÊt ph«i thÐp ®· ®i vµo s¶n xuÊt tõ ngµy 19/03/2006, víi
c«ng suÊt trung b×nh 10.000 tÊn/th¸ng trong n¨m 2006, quy m« sö dông 579
c¸n bé c«ng nh©n viªn. S¶n phÈm: ph«i thÐp 120x120x6000: m¸c thÐp theo
tiªu chuÈn cña Mü, NhËt, Hµn Quèc, Trung Quèc, ViÖt Nam hoÆc theo yªu
cÇu cña kh¸ch hµng. HiÖn nhµ m¸y ®ang cung cÊp ph«i thÐp cho c¸c nhµ m¸y
c¸n thÐp: ViÖt óc, ViÖt Hµn, ViÖt NhËt… vµ ®- îc b¹n hµng ®¸nh gi¸ cao vÒ
chÊt l- îng.
1.2. TÇm quan träng, nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ
thèng xö lý n-íc th¶i nhµ m¸y thÐp §×nh Vò
1.2.1. TÇm quan träng cña hÖ thèng xö lý n- íc th¶i
HÖ thèng xö lý n- íc th¶i trong c¸c nhµ m¸y, c¸c khu c«ng nghiÖp nãi
chung vµ trong nhµ m¸y thÐp §×nh Vò nãi riªng ®ãng mét vai trß hÕt søc quan
träng. MÆc dï kh«ng trùc tiÕp gãp phÇn tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm nh- ng hÖ thèng xö lý n- íc ®· phôc vô cho viÖc th«ng giã, tho¸t khãi, th¶i
khÝ th¶i, cÊp n­íc vµ th¶i n­íc th¶i… ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng. Ho¹t ®éng cña hÖ
thèng xö lý n- íc tuÇn hoµn trong nhµ m¸y ¶nh h- ëng lín ®Õn c¶ d©y chuyÒn
s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn, ®Õn n¨ng suÊt m¸y vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
ViÖc ®iÒu khiÓn hÖ thèng n- íc tuÇn hoµn trong nhµ m¸y rÊt quan träng.
§©y lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu trong bÊt kú mét nhµ m¸y thÐp nµo. Ngoµi
ra, nã cã thÓ ¸p dông cho nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Trong ngµnh c«ng
4
nghiÖp thÐp, l- îng n- íc sö dông ®Ó lµm m¸t lµ rÊt lín. L- îng n- íc nµy nÕu
th¶i trùc tiÕp ra m«i tr- êng sÏ lµm m«i tr- êng bÞ « nhiÔm nghiªm träng. H¬n
n÷a, nÕu kh«ng sö dông l¹i n- íc nµy sÏ rÊt l·ng phÝ c¶ vÒ tµi nguyªn vµ l·ng
phÝ vÒ kinh tÕ. V× thÕ viÖc sö dông tuÇn hoµn n- íc lµ thùc sù cÇn thiÕt. N- íc
lµm m¸t ph¶i ®- îc cÊp tù ®éng liªn tôc vµ chÝnh x¸c. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã
mét hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn tuÇn hoµn n- íc trong nhµ m¸y.
1.2.2 Nguyªn lý ho¹t ®éng hÖ thèng xö lý n- íc th¶i nhµ m¸y thÐp §×nh
Vò
1.2.2.1. Chu tr×nh tuÇn hoµn n- íc t¹i nhµ m¸y thÐp §×nh Vò
HÖ thèng t¸i sinh n-íc trong nhµ m¸y gåm hai hÖ thèng cÊp n-íc chÝnh: 
§- êng lµm m¸t trùc tiÕp. 
§- êng lµm m¸t gi¸n tiÕp.
Ngoµi ra, ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng lß nung cña nhµ m¸y trong
tr- êng hîp mÊt ®iÖn cßn cã hÖ thèng n- íc lµm m¸t khÈn cÊp.
N- íc cÊp vµo ®Ó lµm m¸t hÖ thèng thiÕt bÞ vµ s¶n phÈm cã l- u l- îng lµ
1440m3/h. N- íc lµm nguéi th¶i ra tõ nhµ x- ëng ®- îc thu håi vµ xö lý cÆn, lµm
m¸t, sau ®ã cÊp trë l¹i phôc vô s¶n xuÊt, tiÕp tôc qu¸ tr×nh lµm m¸t thiÕt bÞ vµ
s¶n phÈm ph«i thÐp. Chu tr×nh vËn hµnh nh- vËy cña n- íc ®- îc gäi lµ vßng
tuÇn hoµn, v× vËy qu¸ tr×nh xö lý n- íc th¶i t¹i nhµ m¸y thÐp §×nh Vò cßn ®- îc
gäi lµ qu¸ tr×nh xö lý n- íc tuÇn hoµn. Vßng tuÇn hoµn nµy th- êng xuyªn ®- îc
cÊp bæ sung mét l- îng n- íc s¹ch ®Ó bï ®¾p l- îng n- íc thÊt tho¸t do bay h¬i,
rß rØ, th¶i ®i cïng víi qu¸ tr×nh th¶i cÆn vµ th¶i dÇu.

H×nh 1.1.: S¬ ®å khèi chu tr×nh tuÇn hoµn n- íc
ThiÕt bÞ
lµm m¸t n-íc
HÖ thèng xö lý
lµm s¹ch n-íc
th¶i
HÖ thèng
thu håi n-íc th¶i
ThiÕt bÞ vµ s¶n phÈm cÇn
lµm nguéi

BÓ chøa n-íc s¹ch
HÖ thèng b¬m
cÊp n-íc lµm nguéi
Tr¹m
CÊp n-íc s¹ch
5
HÖ thèng thu håi, xö lý n- íc vµ cÊp n- íc trë l¹i phôc vô s¶n xuÊt gäi lµ
hÖ thèng n- íc tuÇn hoµn. HÖ thèng cÊp n- íc tuÇn hoµn cña nhµ m¸y gåm 4
®- êng cung cÊp chÝnh trong ®ã n- íc lµm m¸t trùc tiÕp gåm 3 ®- êng víi ¸p lùc
t- ¬ng øng t¹i thêi ®iÓm lµm viÖc lµ 4 bar, 7 bar, 13 bar vµ n- íc lµm m¸t gi¸n
tiÕp gåm mét ®- êng víi ¸p suÊt 4 bar.
1.2.2.2. Quy tr×nh xö lý hÖ thèng n- íc th¶i
N- íc th¶i ra tõ hÖ thèng lµm m¸t cña nhµ m¸y cã hai lo¹i víi thµnh phÇn
cÆn kh¸c nhau. Mçi lo¹i cã vßng tuÇn hoµn vµ hÖ thèng xö lý riªng. Trong hai
vßng tuÇn hoµn th× vßng tuÇn hoµn lµm nguéi trùc tiÕp cã l- u l- îng lín vµ
chiÕm kho¶ng 75% l- u l- îng n- íc toµn bé hÖ thèng lµm m¸t cña nhµ m¸y.
a, Vßng tuÇn hoµn lµm nguéi trùc tiÕp
N- íc thu ®- îc sau khi lµm m¸t t¹i lß ®iÖn ®- îc thu håi vÒ bÓ chøa n- íc
nãng. Tõ bÓ chøa n- íc nãng n- íc ®- îc b¬m th¼ng sang bÓ chøa trung gian.

H×nh 1 .2.: S¬ ®å khèi vßng tuÇn hoµn lµm nguéi trùc tiÕp
N- íc thu ®- îc tõ d©y chuyÒn ®óc ®- îc ®- a vÒ bÓ l¾ng xØ ®Ó l¾ng bít mïn
cÆn råi b¬m vµo bÓ chøa n- íc trung gian. Tõ bÓ chøa trung gian, hÖ thèng
b¬m sÏ b¬m n- íc vµo hÖ thèng läc ¸p lùc. N- íc tõ hÖ thèng läc ¸p lùc ®- îc
Keo tô b»ng hãa chÊt
N-íc cho hép kÕt tinh
®óc liªn tôc
N-íc lµm nguéi lÇn 2
®óc liªn tôc

BÓ l¾ng xØ
HÖ thèng
b¬m cÊp

Lµm nguéi lß ®iÖn
BÓ chøa
n-íc nãng
BÓ chøa
n-íc s¹ch
Lµm m¸t n-íc
Cooling tower
Läc cÆn
Läc ¸p lùc
BÓ chøa n-íc
trung gian
Tr¹m cÊp
n-íc s¹ch
CÊp hãa chÊt
keo tô
L¾ng ®øng
kÕt hîp t¸ch bïn
6
®Èy vµo th¸p lµm m¸t (Cooling tower). T¹i th¸p lµm m¸t n- íc sÏ ®- îc ®- îc
gi¶m nhiÖt ®é yªu cÇu (tõ 420C xuèng cßn 350C) råi ch¶y vµo bÓ chøa n- íc
s¹ch. Tõ ®©y, n- íc ®- îc hÖ thèng b¬m – ®Æt trong tr¹m b¬m ®Èy tíi c¸c ®iÓm
sö dông trong nhµ m¸y b¾t ®Çu mét vßng tuÇn hoµn míi.
N- íc lµm m¸t trùc tiÕp ®- îc ®Èy vµo nhµ m¸y b»ng c¸c tuyÕn cÊp n- íc
sau:
B¶ng 1 . 1. : C¸c tuyÕn cÊp n- íc
TuyÕn
L-u l-îng
¸p suÊt
Hé sö dông
T1
270 m3/h
7 bar
Lµm m¸t läc bôi vµ oxy
T2
260 m3/h
7 bar
Lµm nguéi hë lß ®iÖn
T3
460 m3/h
13 bar
Lµm nguéi kÝn lß ®iÖn
T4
400 m3/h
4 bar
§óc liªn tôc
§Æc tÝnh kü thuËt cña b¬m cho c¸c tuyÕn
B¬m cho c¸c tuyÕn T1, T2, T3, T4 lµ b¬m ly t©m trôc ngang, mçi tuyÕn
cã mét b¬m dù phßng.
TuyÕn T1: gåm 2 b¬m ký hiÖu P1A vµ P1B, trong ®ã b¬m P1B lµ b¬m
dù phßng. Th«ng sè mçi b¬m lµ:
B¶ng 1. 2 .: Th«ng sè b¬m cho tuyÕn T1
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
270
8,5
110
TuyÕn T2: gåm mét b¬m ký hiÖu P2, b¬m dù phßng chung víi tuyÕn 1.
Th«ng sè b¬m lµ:
B¶ng 1 .3. Th«ng sè b¬m cho tuyÕn T2
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
260
8,5
110
TuyÕn T3: gåm 3 b¬m ký hiÖu P3A, P3B, P3C, trong ®ã b¬m P3C lµ
b¬m dù phßng. Th«ng sè mçi b¬m lµ:

B¶ng 1 . 4 .Th«ng sè b¬m cho tuyÕn T3
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
230
14,5
160
TuyÕn T4: gåm 3 b¬m ký hiÖu P4A, P4B, P4C, trong ®ã b¬m P4C lµ
b¬m dù phßng. Th«ng sè mçi b¬m lµ:
7
B¶ng 1 .5. : Th«ng sè b¬m cho tuyÕn T4
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
200
5,0
37
N- íc lµm nguéi trùc tiÕp sau qu¸ tr×nh tham gia lµm nguéi thÐp sÏ tù
ch¶y vÒ c¸c bÓ thu gom theo hÖ thèng r·nh tho¸t n- íc trong nhµ. T¹i c¸c bÓ
nµy, n- íc ®- îc b¬m ®i xö lý ®Ó t¸i sö dông.
§Æc tÝnh cña b¬m t¹i c¸c bÓ
BÓ l¾ng vÈy c¸n: sö dông lo¹i b¬m ch×m, gåm 3 b¬m ký hiÖu P8A, P8B,
P8C trong ®ã P8C lµ b¬m dù phßng. Th«ng sè cña mçi b¬m:
B¶ng 1 . 6 .:Th«ng sè b¬m bÓ l¾ng vÈy c¸n
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
200
2
16
BÓ gom n- íc tõ c¸c tuyÕn T1, T2, T3: sö dông lo¹i b¬m ch×m gåm 3
b¬m ký hiÖu P9A, P9B, P9C trong ®ã P9C lµ b¬m dù phßng. Th«ng sè cña
mçi b¬m:
B¶ng 1 .7. :Th«ng sè b¬m bÓ gom n- íc tõ c¸c tuyÕn T1, T2, T3
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
365
2
34
BÓ chøa n- íc sau l¾ng: sö dông b¬m ngang trôc ®Èy n- íc vµo hÖ thèng
läc ¸p lùc, gåm 4 b¬m ký hiÖu P5A, P5B, P5C, P5D, trong ®ã P5D lµ b¬m dù
phßng. Th«ng sè mçi b¬m lµ:
B¶ng 1 . 8. : Th«ng sè b¬m bÓ chøa n- íc sau l¾ng
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
380
3,5
55
BÓ chøa n-íc röa läc: sö dông b¬m ch×m ®Èy bïn vµo hÖ thèng xö lý bïn,
gåm 2 b¬m ký hiÖu P6A, P6B, trong ®ã P6B lµ b¬m dù phßng. Th«ng sè mçi b¬m
lµ:
B¶ng 1. 9. :Th«ng sè b¬m bÓ chøa n- íc röa läc
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
10
2
1,5
8
B¬m röa läc hÖ thèng b×nh läc ¸p lùc: sö dông b¬m ch×m trôc ngang,
gåm 2 b¬m ký hiÖu RA, RB, trong ®ã RB lµ b¬m dù phßng. Th«ng sè mçi b¬m
lµ:
B¶ng 1 . 10. :Th«ng sè b¬m röa läc hÖ thèng b×nh läc ¸p lùc
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
1400
2
15
M¸y nÐn cÊp khÝ röa läc cho hÖ thèng b×nh läc ¸p lùc: ký hiÖu m¸y nÐn
lµ MNK, cã c¸c th«ng sè:
B¶ng 1 .11. : Th«ng sè mÊy nÐn khÝ röa läc cho hÖ thèng b×nh läc ¸p lùc
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
960
8
37
b, Vßng tuÇn hoµn lµm nguéi gi¸n tiÕp
N-íc sau khi ®i qua hÖ thèng thiÕt bÞ cÇn lµm m¸t sÏ cã nhiÖt ®é kho¶ng
420C. N-íc theo ®-êng èng dÉn th¼ng tíi th¸p lµm m¸t (Cooling tower) ®Ó t¶n
nhiÖt.
T¹i th¸p lµm m¸t n- íc sÏ gi¶m nhiÖt ®é xuèng nhiÖt ®é yªu cÇu (tõ
420C xuèng cßn 350C) råi ch¶y vµo bÓ chøa.
Tõ bÓ chøa, n- íc ®- îc hÖ thèng b¬m ®Æt trong tr¹m b¬m ®Èy tíi c¸c
thiÕt bÞ cÇn lµm nguéi trong nhµ m¸y, b¾t ®Çu mét vßng tuÇn hoµn míi.
C¸c tuyÕn G1, G2 ®Òu cã cïng ¸p lùc ®- êng èng do ®ã dïng ®- êng èng
D250 lµm tuyÕn èng chÝnh cÊp vµo c¸c tuyÕn èng nh¸nh nµy.
B¶ng 1 . 12. : Th«ng sè c¸c tuyÕn èng G1, G2
C¸c tuyÕn
L- u l- îng
Cét ¸p
§iÓm cung cÊp
G1
245 m3/h
4 bar
Khu vùc m¸y ®óc
G2
65 m3/h
4 bar
Lß ®iÖn
B¬m cho tuyÕn èng chÝnh D250: gåm 3 b¬m ký hiÖu GA, GB, GC,
trong ®ã GC lµ b¬m dù phßng. Th«ng sè mçi b¬m lµ:
B¶ng 1 . 13. :Th«ng sè b¬m cho tuyÕn èng chÝnh D250
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
155
5,5
37
B¬m tuyÕn èng n- íc khÈn cÊp: gåm 2 b¬m ký hiÖu KCA, KCB, trong
®ã KCB lµ b¬m dù phßng. Th«ng sè mçi b¬m lµ:
9
B¶ng 1 .14. :Th«ng sè b¬m tuyÕn èng n- íc khÈn cÊp
L- u l- îng (m3/h)
¸p suÊt ®Èy (bar)
C«ng suÊt b¬m (kW)
25
4,3
5,5
1.3. giíi thiÖu vÒ c¸c m¸y nÐn, b¬m, qu¹t sö dông
trong hÖ thèng
1.3.1. M¸y b¬m
B¬m lµ m¸y thñy lùc dïng ®Ó hót vµ ®Èy chÊt láng tõ n¬i nµy ®Õn n¬i
kh¸c. ChÊt láng dÞch chuyÓn trong ®- êng èng nªn b¬m ph¶i t¨ng ¸p suÊt chÊt
láng ë ®Çu ®- êng èng ®Ó th¾ng trë lùc trªn ®- êng èng vµ th¾ng hiÖu ¸p suÊt ë
hai ®Çu ®- êng èng. N¨ng l- îng b¬m cÊp cho chÊt láng lÊy tõ ®éng c¬ ®iÖn
hoÆc tõ c¸c nguån ®éng lùc kh¸c (m¸y næ, m¸y h¬i n­íc…)
§iÒu kiÖn lµm viÖc cña b¬m rÊt kh¸c nhau (trong nhµ, ngoµi trêi, ®é Èm,
nhiÖt ®é…) vµ b¬m ph¶i chÞu ®­îc tÝnh chÊt hãa, lý cña chÊt láng cÇn vËn
chuyÓn.
1.3.1.1. Ph©n lo¹i
Ph©n lo¹i m¸y b¬m cã nhiÒu c¸ch:
a, Theo nguyªn lý lµm viÖc hay c¸ch cÊp n¨ng l-îng:
Cã 2 lo¹i b¬m: 
B¬m thÓ tÝch: B¬m lo¹i nµy khi lµm viÖc th× thÓ tÝch kh«ng gian lµm
viÖc thay ®æi nhê chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña pitt«ng (b¬m pitt«ng) hay nhê
chuyÓn ®éng quay cña rotor (b¬m rotor). KÕt qu¶ thÕ n¨ng vµ ¸p suÊt chÊt
láng t¨ng lªn nghÜa lµ b¬m cung cÊp ¸p n¨ng cho chÊt láng. 
B¬m ®éng häc: Trong b¬m lo¹i nµy, chÊt láng ®- îc cung cÊp ®éng
n¨ng tõ b¬m vµ ¸p suÊt t¨ng lªn. ChÊt láng qua b¬m thu ®- îc ®éng l- îng nhê
va ®Ëp cña c¸c c¸nh qu¹t (b¬m ly t©m, b¬m h- íng trôc) hoÆc nhê ma s¸t cña
t¸c nh©n lµm viÖc (b¬m xo¸y lèc, b¬m tia, b¬m chÊn ®éng, b¬m vÝt xo¾n, b¬m
sôc khÝ) hoÆc nhê t¸c dông cña tr- êng ®iÖn tõ (b¬m ®iÖn tõ) hay c¸c tr- êng
lùc kh¸c.
b, Theo cÊu t¹o 
B¬m c¸nh qu¹t: Trong lo¹i nµy b¬m ly t©m chiÕm ®a sè vµ th-êng gÆp
nhÊt. 
B¬m pitt«ng: b¬m n- íc, b¬m dÇu.
10 
B¬m rotor: b¬m dÇu, hãa chÊt, bïn… 
Thuéc lo¹i nµy cßn cã b¬m b¸nh r¨ng, b¬m c¸nh tr­ît (l¸ g¹t)…
c, Theo n¨ng l-îng ®-îc sö dông
V× b¬m ®- îc lai b»ng c¸c lo¹i ®éng c¬ cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nªn còng
cã thÓ chia b¬m ra c¸c lo¹i: 
B¬m ch¹y b»ng ®éng c¬ Diezen. 
B¬m ch¹y b»ng ®éng c¬ ®iÖn. 
B¬m ch¹y b»ng ®éng c¬ h¬i n­íc…
Ngoµi ra cã c¸c lo¹i b¬m ®Æc biÖt nh- b¬m mµng c¸ch (b¬m x¨ng trong
«t«), b¬m phun tia (t¹o ch©n kh«ng trong c¸c b¬m lín nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn…)
1.3.1.2. S¬ ®å c¸c phÇn tö cña mét hÖ thèng b¬m
P
1
H
®
10
9
8
7
1
12
2
11
6
5
4
3
h
H
H

H×nh 1.3: S¬ ®å mét hÖ thèng b¬m
1. §éng c¬ kÐo b¬m (®éng c¬ ®iÖn,
m¸y næ…)
2. B¬m
3. L- íi ch¾n r¸c l¾p ë ®Çu èng hót. Bªn
trong l- íi ch¾n r¸c th- êng cã van mét
chiÒu ®Ó chÊt láng chØ cã thÓ tõ ngoµi
bÓ hót vµo èng hót.
4. BÓ hót.
9. BÓ chøa.
10. Van vµ ®- êng èng ph©n phèi tíi
n¬i tiªu dïng.
11. Ch©n kh«ng kÕ l¾p ë ®Çu vµo b¬m,
®o ¸p suÊt ch©n kh«ng do b¬m t¹o ra
trong chÊt láng.
12. ¸p kÕ l¾p ë ®Çu ra cña b¬m, ®o ¸p
suÊt cña chÊt láng ra khái b¬m. B¬m sÏ
11
5. èng hót.
6. Van èng hót.
7. Van èng ®Èy.
8. èng ®Èy.
hót chÊt láng tõ bÓ hót 4 qua èng hót 5
vµ ®Èy chÊt láng qua èng ®Èy 8 vµo bÓ
chøa 9.

1.3.1.3. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña b¬m
a, Cét ¸p H (hay ¸p suÊt b¬m): §ã lµ l- îng t¨ng n¨ng l- îng riªng cho
mét ®¬n vÞ träng l-îng chÊt láng ch¶y qua b¬m (tõ miÖng hót ®Õn miÖng ®Èy cña
b¬m).
Cét ¸p H th- êng ®- îc tÝnh b»ng mÐt cét chÊt láng (hay mÐt cét n- íc)
hoÆc tÝnh ®æi ra ¸p suÊt cña b¬m:
P = H = gH (1-1)
Trong ®ã:  lµ träng l- îng riªng cña chÊt láng ®- îc b¬m (N/m3)


lµ khèi l- îng riªng chÊt láng (kg/ m3)

g lµ gia tèc träng tr- êng (9,81 m/ s2)
Cét ¸p H cña b¬m dïng ®Ó kh¾c phôc: 
§é chªnh mùc chÊt láng gi÷a bÓ chøa vµ bÓ hót: Hh + H® (m). 
§é lÖch ¸p suÊt t¹i 2 mÆt tho¸ng ë bÓ hót (p1) vµ bÓ chøa (p2)
ρg
p
p
γ
p
p
1
2
1
2

Trë lùc thñy lùc (tæn thÊt n¨ng l- îng ®¬n vÞ) trong èng hót (hh) vµ
èng ®Èy (h®). 
§é chªnh lÖch ¸p suÊt ®éng häc (®éng n¨ng) gi÷a hai mÆt tho¸ng
2g
v
v
2
1
2
2

H = (Hh + H®) +
ρg
p
p
1
2
+ hh + h® +
2g
v
v
2
1
2
2

(1-2)
Trë lùc thñy lùc trong èng hót vµ èng ®Èy tÝnh theo c¸c c«ng thøc: 
hh =
h
h
h
h
h
d
I
g
v
2
2
(1-3)

hd =
d
d
d
d
d
d
I
g
v
2
2
(1-4)
12
Trong ®ã: vh, vd: vËn tèc chÊt láng trong èng hót vµ èng ®Èy (m/s).


h, 
d: hÖ sè trë lùc ma s¸t trong èng hót vµ èng ®Èy

Ih, Id, dh, dd: c¸c chiÒu dµi vµ ®-êng kÝnh èng hót vµ èng ®Èy
(m).


h, 
hd: tæng hÖ sè trë lùc côc bé trong èng hót vµ èng
®Èy.
b, L-u l-îng (n¨ng suÊt) b¬m: §ã lµ thÓ tÝch chÊt láng do b¬m cung
cÊp vµo èng ®Èy trong mét ®¬n vÞ thêi gian.
L- u l- îng Q ®o b»ng m3/s, m3/h…
c, C«ng suÊt b¬m ( P hay N)
Trong mét tæ m¸y b¬m cÇn ph©n biÖt 3 lo¹i c«ng suÊt: 
C«ng suÊt lµm viÖc N1 (c«ng suÊt h÷u Ých) lµ c«ng ®Ó ®- a mét l- îng
Q chÊt láng lªn ®é cao H trong mét ®¬n vÞ thêi gian (s).
Ni = Qh.10-3 (kW)
Trong ®ã:  (N/m3); Q (m3/s); H (m) 
C«ng suÊt t¹i trôc b¬m N (th- êng ghi trªn nh·n b¬m). C«ng suÊt nµy
th- êng lín h¬n Ni v× cã tæn hao ma s¸t. 
C«ng suÊt ®éng c¬ kÐo b¬m (N®c): c«ng suÊt nµy th-êng lín h¬n N ®Ó bï
hiÖu suÊt truyÒn ®éng gi÷a ®éng c¬ vµ b¬m, ngoµi ra cßn dù phßng qu¸ t¶i bÊt
th-êng.
N®c =
3
td
h
td
10
η
η
kγγQ
η
N
k
(kW)
(1-6)
Trong ®ã: k lµ hÖ sè dù phßng

C«ng suÊt b¬m d-íi
2 kW
lÊy k = 1,50

(2  2,5) kW
lÊy k = 1,50  1,25

(5  50) kW
l©ý k = 1,25  1,15

(50  100) kW
l©ý k = 1,15  1,08
C«ng suÊt b¬m trªn 100 kW lÊy k = 1,05
Còng cã thÓ lÊy hÖ sè dù phßng:
Khi Q < 100 m3/h th× k = 1,2  1,3 13 Q> 100 m3/h th× k = 1.1  1,15

td: hiÖu suÊt bé truyÒn ®ai (cu-roa) th× 
td < 1. Cßn khi ®éng c¬ nèi trùc tiÕp víi b¬m th×  td  1 d, HiÖu suÊt b¬m ( b): lµ tû sè gi÷a c«ng suÊt h÷u Ých Ni vµ c«ng suÊt t¹i trôc b¬m N. N N b 1 (1-7) HiÖu suÊt b¬m gåm 3 thµnh phÇn:  b =  Q H m (1-8) Trong ®ã:  Q: hiÖu suÊt l- u l- îng (hay hiÖu suÊt thÓ tÝch) do tæn thÊt l- u l- îng v× rß rØ  H: hiÖu suÊt thñy lùc (hay hiÖu suÊt cét ¸p) do tæn thÊt cét ¸p v× ma s¸t trong néi bé b¬m.  m: hiÖu suÊt c¬ khÝ do tæn thÊt ma s¸t gi÷a c¸c bé phËn c¬ khÝ (æ bi, gèi trôc…) vµ bÒ mÆt ngoµi cña guång ®éng (b¸nh xe c«ng t¸c) víi chÊt láng (b¬m ly t©m). 1.3.1.4. §Æc tÝnh cña b¬m ly t©m B¬m ly t©m lµ lo¹i b¬m ®éng häc cã c¸nh qu¹t. Nã ®- îc sö dông rÊt réng r·i vµ ®- îc kÐo b»ng ®éng c¬ ®iÖn. B¬m ly t©m phæ biÕn v× nã b¬m ®- îc nhiÒu lo¹i chÊt láng kh¸c nhau (n- íc l¹nh, n- íc nãng, axit, kiÒm, dÇu, bïn…), gi¶i l­u l­îng réng (tõ vµi l/ph ®Õn vµi m3/s), cét ¸p kÐm h¬n pitt«ng nh- ng ®ñ ®¸p øng trong rÊt nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt (tõ d- íi 1m ®Õn cì 1000m n- íc, t- ¬ng øng ¸p suÊt 100at), cÊu t¹o ®¬n gi¶n, gän, ch¾c ch¾n vµ rÎ. 14 7 6 5 1 3 2 10 9 6 11 5 1 4 8 3 9 2 Hh H® H×nh 1.4: S¬ ®å cÊu t¹o b¬m ly t©m B¬m ly t©m (h×nh 1-4) gåm cã vá b¬m 1 cã biÕn d¹ng tr«n èc, trôc 4, guång ®éng (b¸nh xe c«ng t¸c) 3 cã g¾n c¸c c¸nh cong 7, miÖng hót 8 vµ miÖng ®Èy 9. Tr- íc khi ch¹y b¬m ly t©m, ph¶i måi n- íc qua èng 10 ®Ó buång tr«n èc, èng hót 5 chøa ®Çy n- íc (lóc nµy xup¸p 11 phÝa trªn l- íi ch¾n 6 ®ãng l¹i do ¸p suÊt cét n- íc trong èng hót 5). Khi ®éng c¬ kÐo b¬m quay, guång ®éng cã c¸c c¸nh cong g©y ra lùc ly t©m lµm chÊt láng trong c¸c r·nh bÞ nÐn vµ ®Èy ra vÒ phÝa ®u«i c¸c c¸nh cong vµ buång tr«n èc. Do diÖn tÝch mÆt c¾t buång tr«n èc t¨ng dÇn nªn l- u tèc chÊt láng gi¶m dÇn vµ mét phÇn ®éng n¨ng chÊt láng biÕn thµnh ¸p n¨ng, dån chÊt láng vµo èng ®Èy. Nh- îc ®iÓm cña b¬m ly t©m lµ kh«ng cã kh¶ n¨ng hót n- íc lóc ban ®Çu (ph¶i måi) vµ l- u l- îng Q phô thuéc vµo cét ¸p H. Lý thuyÕt vµ thùc nghiÖm cho thÊy: khi tèc ®é quay n cña b¬m gi÷ nguyªn th× cét ¸p H, c«ng suÊt N vµ hiÖu suÊt  lµ hµm sè cña l- u l- îng Q. Quan hÖ: H = H(Q); N= N(Q)  = (Q) Gäi lµ c¸c ®Æc tÝnh riªng cña b¬m 15 §- êng cong H = H(Q) hoÆc Q = Q(H) cho biÕt kh¶ n¨ng lµm viÖc cña b¬m nªn cßn ®- îc gäi lµ ®Æc tÝnh lµm viÖc cña b¬m. H×nh 1-5 cho c¸c d¹ng ®- êng ®Æc tÝnh cña b¬m ly t©m. mi n Q H N N H H×nh 1.5.: §- êng ®Æc tÝnh b¬m ly t©m NhËn xÐt ®Æc tÝnh N(Q) ta thÊy: c«ng suÊt N cã trÞ sè cùc tiÓu khi l- u l- îng b»ng 0. Lóc nµy ®éng c¬ truyÒn ®éng më m¸y dÔ dµng. Do vËy, ®éng t¸c hîp lý khi më m¸y lµ khãa van 8 trªn èng ®Èy (h×nh 1-3) ®Ó cho Q = 0. Sau mét hay hai phót th× më van ngay ®Ó tr¸nh b¬m vµ chÊt láng bÞ qu¸ nãng do c«ng suÊt ®éng c¬ chuyÓn hoµn toµn thµnh nhiÖt n¨ng. H¬n n÷a lóc më m¸y dßng ®éng c¬ l¹i lín nªn Q  0 sÏ lµm dßng khëi ®éng qu¸ lín cã thÓ g©y nguy hiÓm cho ®éng c¬ ®iÖn. 1.3.1.5. Yªu cÇu vÒ trang bÞ ®iÖn cho b¬m C¸c b¬m hÇu nh- kh«ng ®ßi hái thay ®æi tèc ®é nªn phæ biÕn kÐo b¬m lµ ®éng c¬ kh«ng ®ång bé xoay chiÒu 3 pha rotor lång sãc. Tïy theo tèc ®é b¬m mµ nèi gi÷a ®éng c¬ vµ b¬m cã thÓ trùc tiÕp (®ång trôc) hoÆc gi¸n tiÕp qua hép èc, ®ai truyÒn, trôc khuûu… V× b¬m ho¹t ®éng ë m«i tr- êng Èm - ít (n- íc, chÊt láng kh¸c) hoÆc ë m«i tr­êng ®éc h¹i (axit, kiÒm…) hay ë m«i tr­êng dÔ ch¸y, næ (dÇu, axit) hoÆc m«i tr- êng bÈn (bïn) nªn c¸c thiÕt bÞ trang bÞ ®iÖn - ®iÖn tö cho b¬m còng ph¶i ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn ®ã. 1.3.2. Qu¹t Qu¹t lµ m¸y khÝ dïng ®Ó hót hoÆc ®Èy kh«ng khÝ hoÆc c¸c khÝ kh¸c. Tû sè nÐn khÝ trong qu¹t kh«ng lín nªn ta cã thÓ coi khÝ thæi (hót) kh«ng bÞ nÐn, nghÜa lµ coi khÝ nh- chÊt láng vµ tÝnh to¸n cho qu¹t còng t- ¬ng tù cho b¬m. 16 1.3.2.1. Ph©n lo¹i Ph©n lo¹i qu¹t cã nhiÒu c¸ch: a, Theo nguyªn lý lµm viÖc: cã 2 lo¹i:  Qu¹t ly t©m: dÞch chuyÓn dßng khÝ trong mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc quay cña qu¹t.  Qu¹t h- íng trôc: dÞch chuyÓn dßng khÝ song song víi trôc quay cña qu¹t. b, Theo ¸p suÊt: chia ra:  Qu¹t ¸p lùc thÊp: p < 100 mm H20  Qu¹t ¸p lùc võa: p = 100  400 mm H20  Qu¹t ¸p lùc cao: p > 400 mm H20
c, Theo môc ®Ých sö dông: chia ra: 
Qu¹t kh«ng khÝ 
Qu¹t khãi v.v…
d, Theo tèc ®é ch¹y qu¹t 
Qu¹t cao tèc: h¬n 1500 vg/ph. 
Qu¹t tèc ®é trung b×nh: 800  1400 vg/ph. 
Qu¹t tèc ®é chËm: 500  700 vg/ph. 
Qu¹t tèc ®é rÊt chËm: d- íi 500 vg/ph.
1.3.2.2. §Æc tÝnh cña qu¹t ly t©m
Qu¹t ly t©m lµm viÖc nh- b¬m ly t©m
Guång ®éng hay b¸nh xe c«ng t¸c 2 (h×nh 1-6 a) lµ bé phËn chÝnh cña
qu¹t. C¸nh cã thÓ cong vÒ phÝa tr- íc, th¼ng hay cong vÒ phÝa sau tïy theo ¸p suÊt
cÇn nh- ng khi ®ã hiÖu suÊt khÝ sÏ thay ®æi. KhÝ ra khái guång ®éng G sÏ vµo
thiÕt bÞ h- íng 1 vµ chuyÓn ®éng vµo èng ®Èy 1 h×nh tr«n èc (h×nh 1-6 b) vµ ra
ngoµi theo èng 2.
NÕu bá qua biÕn ®æi riªng cña khÝ (do ®é nÐn nhá) th× c«ng suÊt qu¹t lµ: