BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU HUY ĐỘNG VỐN ĐỔI MỚI THIẾT BỊ CÔNG NGHỆ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DỆT 10/10
LỜI MỞ ĐẦU
Ngày nay, trong điều kiện kinh tế thị trường, cạnh tranh ngày càng gay gắt thì chỉ doanh nghiệp nào trang bị được cho mình một vũ khí sắc bén mới có thể chiến thắng trong cạnh tranh, tồn tại và phát triển vững mạnh. Không ngừng nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm là một vũ khí sắc bén mà bản thân mỗi doanh nghiệp đều nhận thức được.
Trong điều kiện hiện nay, khi mà khoa học công nghệ đang phát triển như vũ bão, đổi mới từng ngày thì đổi mới máy móc thiết bị phục vụ sản xuất kinh doanh cho phù hợp với khả năng tài chính đồng thời theo kịp trình độ khoa học kỹ thuật của thời đại là con đường ngắn nhất giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu của mình, chiến thắng trong cạnh tranh.
Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng chính sự công bằng của nền kinh tế thị trường đã đặt ra cho mỗi doanh nghiệp những trở lực rất lớn, đó chính là vấn đề vốn cho hoạt động kinh doanh. Trong đó, vấn đề huy động vốn cho đầu tư phát triển là một vấn đề nổi cộm.
Đối với Công ty Cổ phần dệt 10/10, là một doanh nghiệp hoạt động kinh doanh khá hiệu quả, có tốc độ tăng trưởng cao thì yêu cầu đổi mới máy móc thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường là một tất yếu. Tuy nhiên, cũng như nhiều doanh nghiệp khác, công ty đang phải giải quyết rất nhiều vấn đề khó khăn, đặc biệt là khó khăn về vốn cho đầu tư đổi mới. Chính vì vậy, trong thời gian thực tập tại Công ty Cổ phần dệt 10/10, em đã nhận thức được vấn đề đổi mới máy móc thiết bị công nghệ tăng năng lực sản xuất là một bài toán mà lời giải còn chưa hoàn thiện. Ngoài ra, cùng với mong muốn nâng cao kiến thức cả về lý luận và thực tiễn về công tác huy động vốn cho đổi mới thiết bị công nghệ, em đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài “Những giải pháp chủ yếu huy động vốn đổi mới thiết bị công nghệ tại Công ty Cổ phần dệt 10/10”.
Kết cấu của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Tầm quan trọng của việc đổi mới máy móc thiết bị đối với sự phát triển của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường.
Chương 2: Thực trạng về thiết bị công nghệ và công tác huy động vốn đổi mới máy móc thiết bị tại Công ty Cổ phần dệt 10/10.
Chương 3: Một số giải pháp huy động vốn đổi mới máy móc thiết bị công nghệ ở Công ty Cổ phần dệt 10/10.
Để hoàn thành tốt đề tài này, em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn nhiệt tình của cô giáo – ThS. Vũ Thị Hoa và các thầy cô giáo trong Bộ môn Tài chính Doanh nghiệp cùng sự giúp đỡ tận tâm của các cô, anh, chị phòng Tài vụ Công ty Cổ phần dệt 10/10.
Hà nội, ngày 2 tháng 5 năm 2005
Sinh viên
Lê Thị Khánh Phương
CHƯƠNG 1: TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC ĐỔI MỚI MÁY MÓC THIẾT BỊ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DOANH NGHIỆP TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
Tài sản cố định và vốn cố định
Nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN có sự can thiệp của Nhà nước là con đường phát triển kinh tế đúng đắn. Theo đó nền kinh tế ngày một phát triển, cùng với nó là sự phát triển tất yếu của các thành phần kinh tế mà cụ thể hơn là của từng doanh nghiệp. Để tồn tại và phát triển, lợi nhuận đã trở thành mục tiêu hàng đầu và mang tính sống còn của mỗi doanh nghiệp.
Đối với mỗi doanh nghiệp, để tiến hành sản xuất, tạo ra sản phẩm cần có ba yếu tố là: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Các tư liệu lao động (máy móc thiết bị, nhà xưởng, phương tiện vận tải) là những phương tiện vật chất mà con người sử dụng để tác động vào đối tượng lao động, biến đổi nó theo mục đích của mình. Bộ phận quan trong nhất trong các tư liệu lao động được sử dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh đó là tài sản cố định .
1.1.1.Tài sản cố định
Tài sản cố định là những tư liệu lao động chủ yếu, tham gia một cách trực tiếp hay gián tiếp vào quá trình sản xuất của doanh nghiệp, quyết định trình độ sản xuất của doanh nghiệp.
Tiêu chuẩn:
Để được coi là tài sản cố định thì các tư liệu lao động phải thoả mãn đồng thời 4 tiêu chuẩn sau:
+ Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó
+ Nguyên giá tài sản phải được xác định một cách tin cậy
+ Có thời gian sử dụng ước tính trên một năm
+ Có giá trị lớn, đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định. Theo quyết định 206/2003/ QĐ- BTC ban hành ngày 12/12/2003 thì tài sản cố định phải có giá trị từ 10.000.000 đồng trở lên.
Đặc điểm chung của tài sản cố định là tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất sản phẩm. Trong quá trình đó, hình thái vật chất và đặc tính sử dụng ban đầu của tài sản cố định là không thay đổi song giá trị của nó lại được chuyển dịch dần dần từng phần vào giá trị sản phẩm sản xuất ra. Bộ phận giá trị chuyển dịch này cấu thành một yếu tố chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và được bù đắp mỗi khi sản phẩm được tiêu thụ.
Trong doanh nghiệp, tài sản cố định có nhiều loại khác nhau. Để thuận tiện cho công tác quản lý, sử dụng tài sản cố định, doanh nghiệp cần tiến hành phân loại tài sản cố định một cách khoa học.
Các cách phân loại TSCĐ
*Theo hình thái biểu hiện: theo phương pháp này tài sản cố định của doanh nghiệp được chia thành 2 loại:
– Tài sản cố định hữu hình: là những tư liệu lao động có hình thái vật chất như nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc, thiết bị.
– Tài sản cố định vô hình: là những tài sản không có hình thái vật chất, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tưnhư chi phí về quyền phát hành bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền tác giả.
*Theo mục đích sử dụng: Theo phương pháp này, tài sản cố định được chia thành 3 loại:
– Tài sản cố định dùng cho mục đích kinh doanh: là những tài sản cố định dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh chính và phụ của doanh nghiệp
– Tài sản cố định dùng cho mục đích phúc lợi, sự nghiệp, an ninh quốc phòng của doanh nghiệp
– Tài sản cố định bảo quản hộ, giữ hộ, cất hộ Nhà nước: là những tài sản cố định doanh nghiệp bảo quản hộ, giữ hộ Nhà nước, các tổ chức, cá nhân khác có quan hệ với doanh nghiệp.
*Theo tình hình sử dụng: Theo phương pháp này tài sản cố định của doanh nghiệp được phân thành các loại sau:
– Tài sản cố định đang sử dụng: đó là các tài sản cố định doanh nghiệp đang sử dụng cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, phúc lợi, sự nghiệp.
– Tài sản cố định chưa cần dùng: đó là các tài sản cố định cần thiết phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng hiện tại doanh nghiệp đang cất trữ, chưa sử dụng đến.
– Tài sản cố định không cần dùng, chờ thanh lý: đó là những tài sản cố định không cần thiết hoặc không phù hợp với hoạt động của doanh nghiệp, cần phải thanh lý, nhượng bán để thu hồi lại vốn đầu tư.
*Theo công dụng kinh tế: Theo phương pháp này tài sản cố định của doanh nghiệp được chia thành các nhóm sau:
+ Tài sản cố định hữu hình:
Nhóm 1- Nhà cửa, vật kiến trúc: là những tài sản cố định của doanh nghiệp được hình thành sau quá trình thi công xây dựng như: nhà xưởng, trụ sở làm việc, nhà kho.
Nhóm 2- Máy móc thiết bị: là toàn bộ các loại máy móc thiết bị dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như: máy móc thiết bị động lực, máy móc công tác, thiết bị chuyên dùng.
Nhóm 3- Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn: là các loại phương tiện vận tải như phương tiện đường sắt, đường bộ và các thiết bị truyền dẫn như hệ thống điện, hệ thống thông tin.
Nhóm 4- Các thiết bị, dụng cụ quản lý: là những thiết bị, dụng cụ dùng trong công tác quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như dụng cụ đo lường, máy hút ẩm.
Nhóm 5- Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc hoặc cho sản phẩm
Nhóm 6- Các loại tài sản cố định khác
+ Tài sản cố định vô hình gồm: quyền sử dụng đất có thời hạn, phần mềm máy tính, bằng sáng chế, bản quyền, nhãn hiệu thương mại.
Trên đây là 4 phương pháp phân loại tài sản cố định chủ yếu trong doanh nghiệp, ngoài ra tuỳ theo đặc điểm tổ chức quản lý mà ở mỗi doanh nghiệp còn có thể tiến hành phân loại tài sản cố định theo nguồn hình thành, theo bộ phận sử dụng.
Việc phân loại tài sản cố định như trên giúp cho doanh nghiệp thấy được cơ cấu đầu tư vào tài sản cố định, tình hình sử dụng, mức độ huy động tài sản vào hoạt động kinh doanh đã hợp lý chưa. Qua đó doanh nghiệp có thể lựa chọn các quyết định đầu tư, điều chỉnh cơ cấu vốn đầu tư cho phù hợp đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý, sử dụng tài sản cố định và khấu hao tài sản cố định cho hợp lý.
1.1.2 Vốn cố định
Vốn cố định là số vốn đầu tư ứng trước để hình thành nên tài sản cố định của doanh nghiệp. Chính vì vậy mà quy mô vốn cố định quyết định đến tính đồng bộ và trình độ kỹ thuật của tài sản cố định, song chính đặc điểm kinh tế của tài sản cố định lại chi phối quyết định tới đặc điểm tuần hoàn và chu chuyển của vốn cố định. Từ mối quan hệ này có thể thấy đặc điểm và những nét đặc thù về sự vận động của vốn cố định trong quá trình sản xuất kinh doanh đó là:
+ Vốn cố định tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất và chỉ hoàn thành một vòng tuần hoàn vốn sau nhiều chu kỳ kinh doanh khi tài sản cố định hết thời gian sử dụng. Có đặc điểm này là do tài sản cố định được sử dụng lâu dài và phát huy tác dụng trong nhiều chu kỳ sản xuất.
+ Trong quá trình tham gia vào hoạt động kinh doanh vốn cố định được luân chuyển dần từng phần và được thu hồi dần từng phần. Khi tham gia vào quá trình sản xuất tài sản cố định không bị thay đổi hình thái vật chất ban đầu nhưng tính năng, công dụng của nó bị giảm dần, kéo theo đó là giá trị của tài sản cũng giảm đi. Có thể thấy vốn cố định được tách thành 2 bộ phận:
*Bộ phận thứ nhất: Tương ứng với phần giá trị hao mòn của tài sản cố định được luân chuyển và cấu thành chi phí sản xuất sản phẩm dưới hình thức chi phí khấu hao và được tích luỹ lại tại quỹ khấu hao. Sau khi sản phẩm được tiêu thụ, quỹ khấu hao sẽ được sử dụng để tái đầu tư tài sản cố định nhằm duy trì năng lực sản xuất của doanh nghiệp.
*Bộ phận còn lại của vốn cố định chính là giá trị còn lại của tài sản cố định. Sau mỗi chu kỳ sản xuất, phần vốn được luân chuyển vào giá trị sản phẩm dần tăng lên song phần vốn đầu tư ban đầu vào tài sản cố định lại dần giảm xuống tương ứng với mức giảm giá trị sử dụng của tài sản cố định. Kết thúc quá trình vận động đó cũng đồng thời tài sản cố định hết thời gian sử dụng, giá trị của nó được chuyển dịch hết vào giá trị sản phẩm đã sản xuất và lúc này vốn cố định mới hoàn thành một vòng luân chuyển.
Trong các doanh nghiệp, vốn cố định giữ vai trò đặc biệt quan trọng bởi nó là một bộ phận của vốn đầu tư nói riêng và vốn sản xuất kinh doanh nói chung. Việc xác định quy mô vốn cố định, mức trang bị tài sản cố định hợp lý là cần thiết song điều quan trọng nhất là phải có biện pháp quản lý sử dụng tốt vốn cố định, tránh thất thoát vốn, đảm bảo năng lực sản xuất và hiệu quả hoạt động của tài sản cố định.
Trong công tác quản lý vốn cố định, một yêu cầu đặt ra đối với các doanh nghiệp là phải bảo toàn vốn cố định. Bảo toàn vốn cố định phải xem xét trên cả 2 mặt hiện vật và giá trị
+ Bảo toàn vốn cố định về mặt hiện vật không phải chỉ là giữ nguyên hình thái vật chất và đặc tính sử dụng ban đầu của tài sản cố định mà quan trọng hơn là duy trì thường xuyên năng lực sản xuất ban đầu của nó.
+ Bảo toàn vốn cố định về mặt giá trị là phải duy trì sức mua của vốn cố định ở thời điểm hiện tại so với thời điểm bỏ vốn đầu tư ban đầu bất kể sự biến động của giá cả, sự thay đổi của tỷ giá hối đoái, ảnh hưởng của tiến bộ khoa học kỹ thuật.
Tóm lại, vốn cố định là một bộ phận quan trọng, quyết định đến quy mô, trình độ trang bị kỹ thuật của tài sản cố định trong doanh nghiệp. Việc bảo toàn vốn cố định, thường xuyên đổi mới tài sản cố định cho phù hợp với tình hình thực tế nhằm đáp ứng những yêu cầu khắt khe của thị trường là vấn đề doanh nghiệp phải đặc biệt quan tâm nếu không muốn mình bị tụt hậu và thất bại trong kinh doanh.
Hao mòn và khấu hao tài sản cố định
Trong quá trình sử dụng, do chịu ảnh hưởng của nhiều nguyên nhân khác nhau, tài sản cố định của doanh nghiệp bị hao mòn dưới 2 hình thức: hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình
Hao mòn hữu hình tài sản cố định là sự hao mòn về vật chất và giá trị của tài sản cố định trong quá trình sử dụng. Về mặt vật chất đó là sự hao mòn có thể nhận thấy được từ sự thay đổi trạng thái vật lý ban đầu ở các bộ phận, chi tiết tài sản cố định dưới sự tác động của ma sát, trọng tải, nhiệt độ sự giảm sút về chất lượng, tính năng kỹ thuật ban đầu, và cuối cùng tài sản cố định không còn sử dụng được nữa. Về mặt giá trị đó là sự giảm dần giá trị của tài sản cố định cùng với quá trình chuyển dịch dần từng phần giá trị hao mòn vào giá trị sản phẩm sản xuất ra. Đối với các tài sản cố định vô hình, hao mòn hữu hình chỉ thể hiện ở sự hao mòn về giá trị.
Hao mòn vô hình tài sản cố định là sự giảm thuần tuý về mặt giá trị của tài sản cố định do sự tiến bộ của khoa học công nghệ hoặc do sự chấm dứt chu kỳ sống của sản phẩm làm cho những tài sản cố định tạo ra những sản phẩm đó bị mất giá. Hao mòn vô hình xảy ra đối với cả tài sản cố định hữu hình và tài sản cố định vô hình.
Như vậy, trong quá trình sử dụng, tài sản cố định bị hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Bộ phận giá trị hao mòn đó được chuyển dịch dần vào giá trị sản phẩm sản xuất ra gọi là khấu hao tài sản cố định. Đây được coi là một yếu tố chi phí sản xuất sản phẩm, được biểu hiện dưới hình thức tiền tệ gọi là tiền khấu hao. Sau khi sản phẩm sản xuất ra được tiêu thụ, số tiền khấu hao sẽ được tích luỹ lại hình thành quỹ khấu hao tài sản cố định. Việc trích lập quỹ khấu hao có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp bởi nó là một trong những nguồn vốn cơ bản để tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng tài sản cố định. Tuy nhiên trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ là một bộ phận tài sản cố định quan trọng và là nhân tố trước tiên, chủ yếu quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vì vậy vấn đề đổi mới máy móc thiết bị công nghệ là một vấn đề hết sức cần thiết và rất đáng quan tâm.
Sự cần thiết phải đổi mới máy móc thiết bị công nghệ và các nhân tố ảnh hưởng tới quyết định đầu tư đổi mới máy móc thiết bị công nghệ tại doanh nghiệp.
Sự cần thiết phải đổi mới máy móc thiết bị công nghệ
1.2.1.1.Yêu cầu, mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp và lợi thế của việc đầu tư máy móc thiết bị kịp thời và phù hợp.
Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp luôn đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu và đó cũng là yếu tố sống còn của doanh nghiệp. Để đạt được lợi nhuận tối đa,nâng cao giá trị của doanh nghiệp thì trước hết doanh nghiệp phải tự tìm được chỗ đứng cho mình bằng chính con đường là chiến thắng trong cạnh tranh. Với điều kiện hiện nay khi mà khoa học công nghệ phát triển như vũ bão thì chiến thắng nằm trong tay người nắm vững khoa học kỹ thuật công nghệ và biết vận dụng nó có hiệu quả cho mục đích của mình. Không phải ngẫu nhiên mà hiện nay, đâu đâu cũng kêu gọi đổi mới. Đây chính là dấu hiệu cho thấy các doanh nghiệp đã nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ vào hoạt động sản xuất kinh doanh của mình mà cụ thể là việc đưa máy móc thiết bị công nghệ hiện đại vào sản xuất.
Phải thừa nhận rằng, để tiến hành đầu tư đổi mới máy móc thiết bị hiện đại, doanh nghiệp cần phải có một lượng vốn nhất định để tài trợ cho nhu cầu đầu tư. Vấn đề huy động vốn đầu tư tất yếu sẽ đặt ra cho doanh nghiệp những vấn đề cần phải xem xét và cân nhắc, đôi khi sẽ đặt doanh nghiệp vào tình trạng khó khăn về mặt tài chính.
Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng đổi mới máy móc thiết bị cũng đồng nghĩa với việc tăng năng lực sản xuất của doanh nghiệp cả về số lượng và chất lượng. Với một dàn máy móc thiết bị hiện đại đồng bộ, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được chi phí nguyên vật liệu cho một đơn vị sản phẩm, ít tiêu hao nhiên liệu hơn và lượng phế phẩm cũng ít đi. Các khoản chi phí sửa chữa, bảo dưỡng máy móc thiết bị giảm. Do đầu tư một lượng vốn lớn vào TSCĐ nói chung và máy móc thiết bị nói riêng, vì thế sẽ làm tăng chi phí khấu hao TSCĐ. Tuy nhiên, do máy móc thiết bị hiện đại làm cho năng suất lao động tăng lên, lượng sản phẩm sản xuất ra cũng tăng lên và khi đạt mức hòa vốn thì chi phí khấu hao TSCĐ tính cho một đơn vị sản phẩm sản xuất ra sẽ giảm xuống, đồng thời cũng giảm bớt lao động thủ công làm cho chi phí tiền lương giảm. Từ đó góp phần làm hạ giá thành sản xuất sản phẩm, tạo điều kiện cho doanh nghiệp có khả năng hạ giá bán, mở rộng được thị phần ra nhiều tầng lớp dân cư khác nhau. Đồng thời doanh thu tiêu thụ sản phẩm cũng tăng lên, kéo theo đó là lợi nhuận cũng có điều kiện tăng lên.
Bên cạnh việc tiết kiệm được chi phí, với máy móc thiết bị hiện đại sẽ làm cho năng suất tăng lên cùng với đó là chất lượng sản phẩm sản xuất ra cũng tăng lên, có khả năng đáp ứng được những đòi hỏi ngày càng khắt khe của thị trường cả về chất lượng sản phẩm cũng như mẫu mã, chủng loại. Việc nâng cao chất lượng sản phẩm kết hợp với hạ giá bán sẽ làm tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường, điều này càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang có những thay đổi theo chiều hướng hội nhập, nhất là khi chúng ta đang thực thi tiến trình hội nhập AFTA và phấn đấu đến cuối năm 2005 chúng ta sẽ gia nhập vào tổ chức thương mại thế giới WTO. Tóm lại muốn đạt được mục tiêu lợi nhuận, nâng cao vị thế của mình, mỗi doanh nghiệp cần phải tăng năng lực sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm , tăng khả năng cạnh tranh. Điều đó cũng đồng nghĩa với sự cần thiết phải đầu tư đổi mới máy móc thiết bị công nghệ đối với mỗi doanh nghiệp.
1.2.1.2. Thực trạng máy móc thiết bị hiện nay của các doanh nghiệp.
Sự mở cửa, giao lưu, hội nhập kinh tế đã mở ra cho các doanh nghiệp những cơ hội song cũng đặt ra không ít những thách thức mà một trong số đó là sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Để tồn tại thì bản thân mỗi doanh nghiệp phải hoà mình vào thời cuộc và tự trang bị cho mình những “vũ khí” cạnh tranh sắc bén. Khoa học công nghệ và trình độ trang bị kỹ thuật là một trong những yếu tố tiên quyết, quan trọng. Tuy nhiên, đối với hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay tình trạng máy móc thiết bị công nghệ thể hiện rõ sự quá cũ kỹ, lạc hậu:
+ Trang thiết bị hầu hết đã cũ nát, chắp vá không thể sản xuất được những sản phẩm yêu cầu độ chính xác cao, không thể đáp ứng được thị hiếu ngày càng cao của thị trường trong và ngoài nước. Có đến 70% thiết bị máy móc thuộc thế hệ những năm 60- 70, trong đó có hơn 60% đã hết khấu hao, gần 50% máy móc cũ được tân trang lại để dùng, việc thay thế chỉ đơn lẻ từng bộ phận, chắp vá thiếu đồng bộ. Tình trạng máy móc có tuổi thọ trung bình trên 20 năm chiếm khoảng 38% và dưới 5 năm chỉ chiếm có 27%.
+ Trước đây chúng ta đa số là nhập máy móc thiết bị từ nhiều nguồn khác nhau: 25% từ Liên Xô, 21% từ các nước Đông Âu, 20% từ các nước ASEAN,…nên tính đồng bộ kém, khi sử dụng năng lực sản xuất chỉ đạt hơn 50% công suất.
+ Do đầu tư thiếu đồng bộ nên doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn về phụ tùng thay thế, suất tiêu hao vật liệu, nhiên liệu trên một đơn vị sản phẩm còn quá lớn, nhiều tiêu chuẩn định mức đã lỗi thời không còn phù hợp nhưng chưa sửa đổi. Máy móc thiết bị cũ làm cho số giờ máy chết cao…Những điều này chính là nguyên nhân làm cho giá thành sản phẩm cao, chất lượng thấp và không đủ sức cạnh tranh cả trong thị trường nội địa.
Xuất phát từ thực trạng máy móc thiết bị hiện nay và những lợi thế của việc đầu tư đổi mới máy móc thiết bị kịp thời và phù hợp đòi hỏi tất yếu các doanh nghiệp phải đổi mới máy móc thiết bị mới có thể đáp ứng được nhu cầu thị trường, chiến thắng trong cạnh tranh.
1.2.2. Các yêu cầu cơ bản khi tiến hành đầu tư đổi mới thiết bị công nghệ tại các doanh nghiệp hiện nay.
Đổi mới thiết bị công nghệ là điều rất cần thiết với mỗi doanh nghiệp, song làm thế nào để việc đổi mới thật sự có hiệu quả và phù hợp với tình hình thực tế và khả năng của doanh nghiệp lại hoàn toàn không đơn giản, nó phải đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Đổi mới phải bắt kịp tiến bộ khoa học công nghệ: Mục đích của việc đổi mới thiết bị công nghệ trong doanh nghiệp là thay thế, khắc phục những tồn tại, hạn chế của công nghệ cũ bằng những công nghệ mới tiên tiến hơn, ưu việt hơn, có khả năng tạo ra những sản phẩm có sức cạnh tranh trên thị trường. Chính vì thế, khi thực hiện hoạt động đầu tư đổi mới doanh nghiệp cần tiến hành điều tra, nghiên cứu kỹ tính năng kỹ thuật cũng như mức độ tối tân của công nghệ sắp đầu tư. Việc điều tra, nghiên cứu này sẽ giúp doanh nghiệp tránh được việc đầu tư vào những công nghệ lạc hậu, làm giảm sút hiệu quả của hoạt động đầu tư.
+ Đổi mới phải đồng bộ, có trọng điểm: Tính đồng bộ trong đổi mới là rất quan trọng bởi một số sản phẩm tạo ra nếu muốn được thị trường chấp nhận thì cần phải đáp ứng được nhiều mặt như: chất lượng, kiểu dáng, mẫu mã…nếu chỉ đổi mới một cách “khập khiễng”, không được tiến hành một cách đồng bộ, chẳng hạn chỉ thay đổi chất lượng sản phẩm mà không thay đổi kiểu dáng, mẫu mã thì người tiêu dùng sẽ khó nhận ra những ưu điểm mới của sản phẩm. Từ đó sẽ làm giảm hiệu quả của công tác đổi mới máy móc thiết bị. Tuy nhiên, để đổi mới đồng bộ đòi hỏi doanh nghiệp phải có một lượng vốn lớn, đây là một trở ngại lớn đối với nhiều doanh nghiệp. Do đó, nếu thiếu vốn để đầu tư, thì doanh nghiệp nên thực hiện giải pháp tình thế là đổi mới có trọng điểm. Tính trọng điểm của hoạt động đầu tư thể hiện ở chỗ: Doanh nghiệp chỉ đổi mới với những công nghệ chủ chốt mang tính sống còn đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tránh việc đầu tư dàn trải, lan tràn trong khi doanh nghiệp đang thiếu vốn.
+ Đổi mới phải đón trước được yêu cầu và thi hiếu của thị trường: Những đòi hỏi của thị trường về một loại sản phẩm nào đó có thể thay đổi rất nhanh. Nếu doanh nghiệp không điều tra, nghiên cứu kỹ trước khi thực hiên hoạt động đầu tư đổi mới chắc chắn sẽ làm giảm hiệu quả của hoạt động đầu tư thậm chí công tác đổi mới sẽ hoàn toàn vô nghĩa.
1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư đổi mới.
Việc đầu tư đổi mới máy móc thiết bị là đòi hỏi khách quan nhưng nếu xét trên giác độ quản lý tài chính thì hoạt động đầu tư này chính là các quyết định đầu tư dài hạn, đầu tư không chỉ cho hiện tại mà phải đón đầu được những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong tương lai và cần có một nguồn vốn lớn. Vì vậy, để đi đến một quyết định đầu tư đòi hỏi doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ lưỡng hàng loạt các vấn đề chi phối trực tiếp đến quyết định đầu tư của doanh nghiệp.
Một là: Tính hiệu quả của dự án đầu tư: Hoạt động đầu tư dài hạn luôn chứa đựng trong nó rất nhiều rủi ro. Trước khi quyết định nên hay không nên thực hiện một dư án đầu tư dài hạn thì mỗi doanh nghiệp phải xác định được độ chắc chắn của dự án đầu tư, phải dự toán được sự biến động trong tương lai về chi phí đầu tư bỏ ra, thu nhập nhận được từ dự án đầu tư, lãi tiền vay và thuế, khả năng tiêu thụ sản phẩm…để thấy được tính khả thi của dự án. Vì vậy, phân tích tính khả thi của dự án đầu tư là công việc phải được tiến hành rất kỹ lưỡng, tỷ mỉ, khoa học trước khi thực hiện dự án đầu tư.
Hai là: Sự tiến bộ của khoa học và công nghệ: Khoa học và công nghệ luôn luôn thay đổi, nó có thể là thời cơ đối với những doanh nghiệp biết đón trước và nắm lấy nó nhưng nó cũng có thể là nguy cơ đe dọa đối với các doanh nghiệp nếu sự tính toán, dự báo của doanh nghiệp thiếu chính xác. Các doanh nghiểp trước khi thực hiện dự án đầu tư cần phải tính đến những tiến bộ trong tương lai của khoa học công nghệ đối với những thiết bị mình sẽ đầu tư, từ đó có thể xác định chính xác trọng tâm cũng như cách thức đầu tư đổi mới trang thiết bị. Trong đầu tư đôi khi đòi hỏi doanh nghiệp phải dám chấp nhận sự mạo hiểm để có thể tung ra thị trường những sản phẩm mới có hàm lượng công nghệ cao bằng cách tiếp cận kịp thời với sự tiến bộ của khoa học công nghệ để đổi mới trang thiết bị. Tuy nhiên sự mạo hiểm này phải được cân nhắc kỹ lưỡng và có nhiều khả năng thành công.
Ba là: Thị trường và sự cạnh tranh:
Khi tiến hành một dự án đầu tư đổi mới máy móc thiết bị, doanh nghiệp cần phải xem xét tới khả năng tiêu thụ sản phẩm của thị trường. Bởi nếu sau khi đổi mới thiết bị, thị trường tiêu thụ của doanh nghiệp được mở rộng, tức là đòn bẩy kinh doanh sẽ có hiệu ứng thuận hay với mỗi một sự thay đổi nhỏ của sản lượng hàng hóa tiêu thụ sẽ làm cho lợi nhuận trước lãi vay và thuế của doanh nghiệp tăng cao. Tuy nhiên, ngược lại nếu như đổi mới máy móc thiết bị nhưng sản phẩm sản xuất ra lại không đáp ứng được nhu cầu của thị trường, sản phẩm không tiêu thụ được, từ đó làm cho thị trường tiêu thụ bị thu hẹp thì chỉ cần số lượng sản phẩm tiêu thụ giảm một lượng nhỏ sẽ làm cho lợi nhuận trước lãi vay và thuế giảm rất mạnh. Vì thế, thị trường tiêu thụ có ảnh hưởng rất lớn tới quyết định đầu tư đổi mới máy móc thiết bị của doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp có chi phí cố định chiếm tỷ trọng lớn hay là đòn bẩy kinh doanh ở mức độ cao.
Một dự án đầu tư chỉ có thể được chấp nhận khi nó có khả năng tạo ra lợi thế cho doanh nghiệp trong cạnh tranh, có khả năng sản xuất ra những sản phẩm đáp ứng được những đòi hỏi ngày càng phong phú và khắt khe của thị trường. Vì vậy, khi đưa ra một quyết định đầu tư đòi hỏi doanh nghiệp phải căn cứ vào tình hình hiện tại của bản thân doanh nghiệp, tình hình cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cũng như dự đoán diễn biến tình hình thị trường trong tương lai để lựa chọn phương thức đầu tư thích hợp.
Bốn là: Khả năng tài chính của doanh nghiệp: Doanh nghiệp không thể tiến hành các dự án đầu tư khi nó nằm ngoài khả năng tài chính của mình. Hoạt động đầu tư đổi mới máy móc thiết bị luôn mang tính hai mặt. Một mặt, nó đem lại diện mạo mới, tạo ta lợi thế trong cạnh tranh và uy tín cho doanh nghiệp. Mặt khác, đó là hoạt động đầu tư cho tương lai, luôn chứa đựng những rủi ro và mạo hiểm. Một cơ cấu tài chính vững chắc sẽ là điều kiện tiên quyết đến sự tồn tại của doanh nghiệp. Chính vì vậy công tác đầu tư đổi mới máy móc thiết bị phải quan tâm tới tình hình tài chính tại thời điểm đầu tư, trong quá trình đầu tư, hiệu quả của hoạt động đầu tư. Có như vậy doanh nghiệp mới tránh được những cú sốc về tài chính do hâu quả của hoạt động đầu tư sai lầm gây ra.
Nhu cầu về vốn cho hoạt động đầu tư là rất lớn, nó phát sinh liên tục. Tình trạng chung tại các doanh nghiệp hiện nay là nguồn vốn tự có rất hạn hẹp và thường không đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng. Vì vậy, để có đủ vốn thực hiện hoạt động đầu tư thì doanh nghiệp phải huy động thêm vốn từ các nguồn khác là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, khi huy động các nguồn vốn doanh nghiệp cần lưu ý một số vấn đề sau:
* Việc đa dạng hóa các hình thức huy động vốn là cần thiết nhưng phải đảm bảo tôn trọng các nguyên tắc tài chính nhưa: Không huy động vốn ngắn hạn để đầu tư dài hạn, lượng vốn vay vượt quá xa so với lượng vốn tự có dẫn tới hệ số nợ lên cao và có thể mất khả năng thanh toán.
* Chi phí sử dụng vốn: Doanh nghiệp khi huy động vốn cần so sánh giữa chi phí sử dụng vốn và kết quả thu được từ việc sử dụng vốn vay đó. Mặt khác, thời gian vay phải phù hợp với thời gian khấu hao, với chu kỳ luân chuyển của TSCĐ được hình thành từ vốn vay.
Ngoài ra còn có một số nhân tố khác cũng ảnh hưởng tới quyết định đầu tư đổi mới máy móc, thiết bị tại doanh nghiệp như: các chính sách phát triển kinh tế xã hội của Nhà nước, tính rủi ro của hoạt động đầu tư….
Như vậy, để việc huy động vốn đổi mới máy móc, thiết bị công nghệ đúng hướng, mang lại hiệu quả kinh tế cao thì trước khi thực hiện các dự án đầu tư doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ các vấn đề đã đựơc đề cập ở trên. Đó chính là cơ sở quan trọng để đưa ra những quyết định đầu tư đúng hướng đảm bảo sự thành công của hoạt động đầu tư.
1.3. Các nguồn tài trợ cho việc đầu tư đổi mới máy móc thiết bị trong các doanh nghiệp hiện nay
Một nền kinh tế phát triển ổn định và mạnh mẽ luôn đồng hành với nó là sự phát triển ổn định và hoạt động hiệu quả của các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Tuy nhiên, thực trạng kinh tế Việt Nam những năm vừa qua cho thấy các doanh nghiệp luôn trong tình trạng “đói” vốn đặc biệt là các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ chiếm đại bộ phận các doanh nghiệp Việt Nam. Vậy đâu là nguyên nhân của tình trạng trên?
Có nhiều lý do dẫn tới hiện tượng thiếu vốn tại các doanh nghiệp như cơ chế vay vốn tín dụng còn khá cứng nhắc, nguyên tắc. Các doanh nghiệp chưa có điều kiện tiếp cận và huy động một lượng vốn lớn nhàn rỗi và đầy tiềm năng còn trong dân chúng cho hoạt động kinh doanh. Thị trường vốn (thị trường tập trung) tại Việt Nam còn chưa phát triển hoàn thiện nên chưa phát huy được tối đa vai trò là trung gian tài chính của nền kinh tế…
Trong quá trình hoạt động kinh doanh, nhu cầu vốn cho đổi mới máy móc thiết bị công nghệ được đặt ra như một yêu cầu cấp bách trước sức ép của thị trường, cạnh tranh…Để thuận tiện cho việc huy động quản lý và sử dụng vốn, các nguồn có thể tài trợ cho viêc đầu tư đổi mới máy móc thiết bị công nghệ của doanh nghiệp có thể được chia thành nguồn vốn bên trong và nguồn vốn bên ngoài.
1.3.1 Nguồn vốn bên trong
1.3.1.1 Quỹ khấu hao
TSCĐ của doanh nghiệp luôn bị giảm dần giá trị và giá trị sử dụng do hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Để xem xét giá trị hao mòn này ảnh hưởng như thế nào tới chi phí hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thì doanh nghiệp cần phải tính khấu hao. Mặt khác, để đảm bảo thu hồi đầy đủ vốn cố định đã ứng trước để đầu tư vào TSCĐ, doanh nghiệp phải thực hiện khấu hao TSCĐ và phải khấu hao một cách hợp lý. Quỹ khấu hao được hình thành trên cơ sở số tiền trích khấu hao tài sản cố định được tích luỹ lại. Mục đích nguyên thuỷ của việc trích lập quỹ khấu hao là nhằm tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng tài sản cố định.
Hiện nay, các doanh nghiệp được quyền lựa chọn phương pháp khấu hao TSCĐ sao cho phù hợp với điều kiện của mình. Doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong các phương pháp khấu hao sau:
*Phương pháp khấu hao đường thẳng: Theo phương pháp này việc khấu hao hàng năm được tính bình quân theo thời gian sử dụng TSCĐ. Mức khấu hao và tỷ lệ khấu hao hàng năm không thay đổi trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của TSCĐ.
*Phương pháp khấu hao nhanh: Thực chất là thực hiện khấu hao cao trong những năm đầu sử dụng và giảm dần mức khấu hao trong thời gian sử dụng nhằm đẩy nhanh tốc độ thu hồi vốn.
+ Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh. Theo phương pháp này:
Hệ số điều chỉnh được xác định theo thời gian sử dụng của TSCĐ.
Vào những năm cuối thời hạn sử dụng TSCĐ, ta chuyển sang sử dụng phương pháp khấu hao đường thẳng.
+Phương pháp khấu hao theo tổng số thứ tự năm sử dụng. Theo phương pháp này
*Phương pháp khấu hao theo khối lượng, số lượng sản phẩm: Theo phương pháp này
Trên đây là một số phương pháp khấu hao mà doanh nghiệp có thể lựa chọn áp dụng. Việc vận dụng một trong các phương pháp khấu hao trên sẽ giúp cho doanh nghiệp có thể dễ dàng hơn trong việc xác định chi phí khấu hao để làm cơ sở tính giá thành sản phẩm. Đồng thời cũng đảm bảo được khả năng thu hồi đầy đủ vốn cố định của doanh nghiệp. Riêng đối với các doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, thường tìm cách áp dụng các phương pháp khấu hao nhanh để nhằm thu hồi vốn nhanh. Số vốn đã thu hồi nằm trong quỹ khấu hao và mục đích là để thay thế TSCĐ, tuy nhiên, không phải lúc nào doanh nghiệp cũng thực hiện thay thế TSCĐ. Vì thế, quỹ khấu hao doanh nghiệp có thể sử dụng linh hoạt trong việc đầu tư và mua mới thêm các máy móc thiết bị hiện đại.
1.3.1.2. Lợi nhuận để lại để tái đầu tư
Lợi nhuận là khoản chênh lệch giữa thu nhập và chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra trong một thời kỳ nhất định. Sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, chuyển lỗ theo quy định của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp thì doanh nghiệp tự quyết định việc trích lập các quỹ theo mục đích của mình.
Mục tiêu của doanh nghiệp cũng như các nhà đầu tư đó là lợi nhuận tối đa. Vì thế, khi tiến hành phân phối lợi nhuận, doanh nghiệp cần phải cân nhắc và xem xét giữa việc tích lũy và tiêu dùng cho phù hợp với mục đích của mình. Với các doanh nghiệp mà có khả năng phát triển, mở rộng sản xuất thì nên dành phần lợi nhuận lớn hơn cho đầu tư phát triển. Bởi như vậy, doanh nghiệp cũng như các nhà đầu tư sẽ thu được một phần lợi nhuận lớn hơn trong tương lai. Đối với các doanh nghiệp có quy mô lớn, lợi nhuận ở mức ổn định hoặc cần phải thu hút một lượng vốn lớn từ các nhà đầu tư thì doanh nghiệp nên thực hiện việc trích lập quỹ phát triển sản xuất với tỷ lệ thấp hơn. Phần còn lại sẽ thực hiện phân phối cho các nhà đầu tư và cho mục đích tiêu dùng để có thể tạo ra một cái nhìn rõ nét về những lợi ích mà nhà đầu tư có thể nhận được từ phía doanh nghiệp, từ đó có khả năng thu hút đầu tư. Giữa tích lũy và tiêu dùng luôn có mối quan hệ mật thiết với nhau và việc quyết định tỷ lệ trích lập quỹ đầu tư phát triển cũng cần được doanh nghiệp cân nhắc sao cho vừa đảm bảo được lợi ích của các nhà đầu tư và vừa đảm bảo cho doanh nghiệp có thể phát triển bền vững.
Như vậy cố thể thấy nguồn lợi nhuận để lại tái đầu tư đổi mới máy móc thiết bị công nghệ của doanh nghiệp là một nguồn vốn quan trọng và doanh nghiệp có thể chủ động huy động từ việc trích lập quỹ đầu tư phát triển cho phù hợp với nhu cầu vốn nói chung và yêu cầu đổi mới tài sản cố định nói riêng.
1.3.1.3. Nguồn vốn từ thanh lý nhượng bán Tài sản cố định
Đây là nguồn vốn mang tính chất không thường xuyên song ở một số doanh nghiệp, số tài sản cố định không cần dùng, tài sản cố định hư hỏng chờ thanh lý chiếm tỷ trọng không nhỏ vì vậy việc thanh lý nhượng bán tài sản cố định không những sẽ giảm bớt chi phí bảo quản, sửa chữa mà còn giải phóng được phần vốn ứ đọng trong các tài sản đó, góp phần bổ sung thêm vốn cho đổi mới thiết bị công nghệ của doanh nghiệp.
Tài trợ cho nhu cầu đổi mới máy móc thiết bị bằng nguồn vốn bên trong luôn được doanh nghiệp đặc biệt ưu tiên hàng đầu. Bởi đây là nguồn vốn thuộc sở hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp có toàn quyền quyết định trong việc sử dụng, do vậy, sử dụng nguồn vốn này khá linh hoạt và không phải chịu sức ép như khi sử dụng nguồn vốn vay.
Nguồn vốn bên ngoài
1.3.2.1.Vay dài hạn
Đây là một hình thức huy động vốn khá phổ biến hiện nay. Nếu thực hiện theo phương thức huy động vốn này doanh nghiệp phải trả vốn gốc và lãi vay sau một thời gian nhất định. Đây là một nguồn vốn có nhiều ưu thế do lãi vay phải trả được trừ ra trước khi tính thu nhập chịu thuế song doanh nghiệp để tiếp cận được nguồn vốn này thì cần phải có tài sản cầm cố, thế chấp hoặc phải có lòng tin đối với các nhà đầu tư. Ngoài ra, khi vay vôn sẽ làm cho hệ số nợ của doanh nghiệp tăng cao khiến doanh nghiệp luôn có nguy cơ gặp rủi ro về mặt tài chính.
Hiện nay, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể đầu tư đổi thiết bị công nghệ, các ngân hàng đang có chủ trương nới lỏng hơn nữa các điều kiện tín dụng. Vì thế đây được coi là một nguồn tài trợ rất quan trọng cho đổi mới máy móc thiết bị trong điều kiện các doanh nghiệp hiện nay.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng có thể huy động vốn từ vay cán bộ công nhân viên. So với vay ngân hàng thì vay vốn từ cán bộ công nhân viên có hạn chế là số vốn vay thường không lớn nhưng lại có thể vay trong một thời gian dài, không cần phải thế chấp tài sản đồng thời sẽ tạo ra sự gắn bó mật thiết giữa cán bộ công nhân viên và doanh nghiệp, thúc đẩy họ tích cực hơn trong lao động và có ý thức hơn trong việc bảo quản, giữ gìn tài sản.
1.3.2.2. Huy động vốn góp liên doanh liên kết dài hạn.
Sự cạnh tranh gay gắt buộc các doanh nghiệp thay vì tìm cách loại bỏ lẫn nhau thì liên doanh liên kết, sáp nhập lại để cùng nhau phát triển được coi là một xu thế có nhiều triển vọng. Việc chuyển từ đối đầu sang đối thoại, hợp tác cùng phát triển đã đem lại nhiều lợi thế. Khi tiến hành liên doanh liên kết, doanh nghiệp vừa có thể huy động được một lượng vốn chủ sở hữu đủ lớn đáp ứng cho nhu cầu đầu tư phát triển, lại vừa có thể nâng cao trình độ quản lý và sử dụng thiết bị công nghệ, tận dụng được các ưu thế hiện có của các bên liên doanh. Xu hướng hiện nay là các doanh nghiệp Việt Nam tiến hành liên doanh với các đối tác nước ngoài. Bên Việt Nam góp vốn bằng đất đai, nhà xưởng là chủ yếu còn bên nước ngoài góp vốn bằng máy móc thiết bị công nghệ hoặc bằng tiền. Như vậy đối với các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có thể nhờ đó đầu tư đổi mới thiết bị công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất. Tuy nhiên khi liên doanh, trở ngại lớn nhất đối với các doanh nghiệp Việt Nam đó là sự thiếu kinh nghiệm, trình độ về khoa học công nghệ còn hạn chế. Vì thế để liên doanh thực sự đem lại hiệu quả cao thì doanh nghiệp cần phải chú trọng đến công tác quản lý, đào tạo nhân lực đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Ngoài ra doanh nghiệp còn có thể tìm nguồn tài trợ cho đầu tư đổi mới máy móc thiết bị công nghệ bằng cách kêu gọi viện trợ, thu hút đầu tư của các tổ chức phi chính phủ, đầu tư trực tiếp nước ngoài…
1.3.2.3 Huy động bằng phát hành trái phiếu
Đây là hình thức huy động vốn khá đặc trưng và đem lại hiệu quả huy động vốn cao ở những quốc gia có thị trường vốn phát triển. Tuy nhiên, ở Việt Nam chỉ có công ty cổ phần, công ty TNHH, doanh nghiệp Nhà nước có mức vốn điều lệ tối thiểu là 10 tỷ VNĐ mới được phép đăng ký phát hành trái phiếu.
Huy động vốn dài hạn bằng phát hành trái phiếu, doanh nghiệp sẽ phải trả lợi tức cho các trái chủ đúng kỳ hạn và hầu như lợi tức trái phiếu được xác định trước và nó không phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu lãi suất thị trường trong tương lai có xu hướng gia tăng thì việc sử dụng trái phiếu để tăng vốn sẽ có lợi hơn cho doanh nghiệp. Hơn nữa, lợi tức trái phiếu được xem như chi phí và được trừ vào thu nhập chịu thuế, vì thế khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp sẽ có lợi về thuế. Ngoài ra, phát hành trái phiếu có thể huy động được vốn đầu tư cho doanh nghiệp trong một khoảng thời gian ngắn mà quyền kiểm soát và điều hành doanh nghiệp không bị xáo trộn.
Bên cạnh đó, huy động vốn bằng phát hành trái phiếu cũng mang lại cho doanh nghiệp một số bất lợi. Nếu tình hình kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp không ổn định sẽ có thể đẩy doanh nghiệp tới tình trạng không có đủ nguồn tài chính để trả lợi tức trái phiếu. Ngoài ra, phát hành trái phiếu sẽ làm cho hệ số nợ của doanh nghiệp tăng lên, khiến doanh nghiệp có nguy cơ gặp rủi ro về mặt tài chính cao hơn, dễ dẫn đến tình trạng mất khả năng thanh toán.
Để việc huy động vốn cho đổi mới máy móc thiết bị bằng phát hành trái phiếu thực sự có hiệu quả thì doanh nghiệp cần cân nhắc và xem xét những điểm lợi và bất lợi đối với doanh nghiệp, xem xét đến khả năng tăng doanh thu và lợi nhuận trong tương lai, những biến động của thị trường vốn để từ đó có quyết định cho phù hợp.
1.3.2.4. Huy động bằng phát hành cổ phiếu
Mặc dù phát hành cổ phiếu còn là một hình thức huy động vốn khá mới mẻ đối với các doanh nghiệp Việt Nam nhưng đây là một hướng đi rất có triển vọng bởi ở nước ta thị trường chứng khoán đã đi vào hoạt động cùng với nó là chính sách khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hoá của Chính phủ. Việc phát hành cổ phiếu sẽ làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp và quyền kiểm soát doanh nghiệp có thể bị chia sẻ. Tuy nhiên,phát hành cổ phiếu công ty không bị bắt buộc có tính chất pháp lý phải trả cổ tức một cách cố định như khi sử dụng vốn vay hoặc phát hành trái phiếu. Mặt khác, các cổ đông không được trực tiếp rút vốn ra khỏi công ty mà chỉ có thể chuyển nhượng hay nói cách khác công ty không có nghĩa vụ phải hoàn trả theo kỳ hạn cố định. Chính vì thế công ty có thể chủ động sử dụng vốn linh hoạt mà không phải lo “gánh nặng” nợ nần.
Nhưng bên cạnh đó cũng phải thấy rằng phát hành cổ phiếu thường có chi phí phát hành cao hơn trái phiếu và lợi tức cổ phần không được tính trừ vào thu nhập chịu thuế. Điều này sẽ đẩy chi phí sử dụng vốn của công ty lên cao. Do vậy, công ty cũng cần phải xem xét và cân nhắc kỹ trước khi đưa ra quyết định.
1.3.2.5. Thuê tài chính
Có thể thấy thuê tài chính là một công cụ tài chính hữu ích giúp cho doanh nghiệp có thêm vốn trung và dài hạn để mở rộng hoạt động kinh doanh nói chung và để thay thế đổi mới máy móc thiết bị nói riêng. Sử dụng thuê tài chính sẽ giúp cho doanh nghiệp không phải huy động tập trung tức thời một lượng vốn lớn để mua máy móc thiết bị, điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với các doanh nghiệp có số vốn hạn chế nhưng lại có khả năng mở rộng kinh doanh. Hơn nữa, sau khi lựa chọn máy móc thiết bị phù hợp với nhu cầu và hoạt động sản xuất kinh doanh của mình sẽ yêu cầu công ty cho thuê tài chính tài trợ, do vậy doanh nghiệp có thể thực hiện nhanh chóng dự án đầu tư và nắm bắt kịp thời cơ hội kinh doanh. Ngoài ra, sử dụng thuê tài chính, doanh nghiệp hầu như không phải có tài sản thế chấp. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc huy động và sử dụng vốn vay.
Tuy nhiên, sử dụng thuê tài chính doanh nghiệp sẽ phải chịu chi phí sử dụng vốn ở mức độ tương đối cao so với tín dụng thông thường. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng phải chấp nhận rủi ro về mặt khoa học kỹ thuật trong suốt thời gian thuê. Vậy để có nguồn vốn cho đầu tư đổi mới máy móc thiết bị doanh nghiệp cần phải xem xét đến hình thức thuê tài chính ở cả hai mặt lợi và bất lợi để có thể quyết định một cách đúng đắn.
Trên đây là một số nguồn tài trợ chủ yếu mà doanh nghiệp có thể huy động đáp ứng nhu cầu đổi mới. Doanh nghiệp nên linh hoạt trong việc lựa chọn các phương thức huy động vốn sao cho phù hợp với tình hình thực tế tại doanh nghiệp, tốt nhất là doanh nghiệp nên kết hợp cùng lúc nhiều phương thức huy động. Trong huy động vốn cho đầu tư đổi mới thì cả hai nguồn vốn bên trong và bên ngoài đều phải được coi trọng song nguồn vốn bên trong luôn giữ vai trò quyết định. Việc huy động vốn từ bên ngoài đòi hỏi doanh nghiệp luôn phải cân đối với khả năng tài chính của mình để đảm bảo có tình hình tài chính lành mạnh, đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ THIẾT BỊ CÔNG NGHỆ VÀ CÔNG TÁC HUY ĐỘNG VỐN ĐỔI MỚI MÁY MÓC THIẾT BỊ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DỆT 10/10
2.1. Tổng quan về công ty Cổ phần dệt 10/10
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của công ty.
Công ty cổ phần dệt 10/10 (10/10 Textile joint stock company – TEXJOCO) được thành lập theo quyết định thành lập số 5784/QĐ-UB ngày 29/12/1999 của UBND Thành phố Hà Nội.
Quá trình hình thành và phát triển của công ty được chia thành 4 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: Từ 1973 – 6/1975.
Đầu năm 1973 sở công nghiệp Hà Nội giao cho một nhóm cán bộ công nhân viên gồm 14 người thành lập nên Ban nghiên cứu dệt Kokett sản xuất thử vải valyde, vải tuyn trên cơ sở dây chuyền máy móc của cộng hòa dân chủ Đức. Sau một thời gian chế thử, ngày 1/9/1974 xí nghiệp đã chế thành công vải valyde bằng sợi visco và cho xuất xưởng.
Cuối năm 1974 sở công nghiệp Hà Nội đã đề nghị UBND Thành phố Hà Nội đầu tư thêm cơ sở vật chất, thiết bị máy móc kỹ thuật công nghệ, lao động cùng với quyết định số 2580/QĐ – UB ngày 10/10/1974 đặt tên là xí nghiệp dệt10/10. Lúc đầu xí nghiệp có tổng diện tích mặt bằng 580 m2.
+ Giai đoạn 2: Từ 7/1975 – 1982. Đây là giai đoạn xí nghiệp sản xuất kinh doanh theo kế hoạch của Nhà nước. Tháng 7/1975 xí nghiệp được chính thức nhận các chỉ tiêu pháp lệnh do Nhà nước giao với toàn bộ vật tư, nguyên vật liệu do Nhà nước cấp. Đầu năm 1976 vải tuyn được đưa vào sản xuất đại trà, đánh dấu một bước ngoặt cơ bản trong quá trình phát triển của xí nghiệp. Tuy nhiên, trong giai đoạn này việc tìm nguồn đầu vào và thị trường tiêu thụ do chính phủ quyết định, vì thế xí nghiệp không có động lực để nâng cao chất lượng sản phẩm, sáng tạo trong khâu thiết kế sản phẩm mới.
+ Giai đoạn 3: Từ 1983 – 1/2000. Hoạt động kinh doanh của xí nghiệp có những thay đổi đáng kể cho phù hợp với cơ chế mới. Bằng vốn tự có và đi vay, chủ yếu là vay của Nhà nước, xí nghiệp đã chủ động mở rộng thị trường tiêu thụ, thay thế máy móc cũ kỹ lạc hậu, mở rộng mặt bằng sản xuất. Xí nghiệp được cấp thêm 10.000m2 đất ở 253 Minh Khai để đặt các phân xưởng sản xuất chính.
Tháng 10/1992 Xí nghiệp dệt 10/10 được sở công nghiệp Hà Nội đồng ý chuyển đổi tổ chức của mình thành Công ty dệt 10/10 với số vốn kinh doanh 4.201.760.000 VNĐ trong đó vốn ngân sách là 2.775.540.000 VNĐ và nguồn vốn tự bổ sung là 1.329.180.000 VNĐ.
+ Giai đoạn 4: Từ đầu năm 2000 đến nay. Đây là giai đoạn công ty được chọn là một trong những đơn vị đi đầu trong kế hoạch cổ phần hóa của Nhà nước.Theo quyết định số 5784/QĐ – UB ngày 29/12/1999 của UBND TP Hà Nội quyết định chuyển Công ty dệt 10/10 thành Công ty Cổ phần dệt 10/10. Giai đoạn này công ty đã tiếp xúc và khẳng định vị trí, uy tín của mình trên thương trường. Công ty đặc biệt tập trung vào công tác xuất khẩu và coi đây là mũi nhọn của mình, bên cạnh đó cũng không xem nhẹ thị trường nội địa.
Trải qua 30 năm xây dựng và trưởng thành, công ty đã phát triển nhanh chóng về mọi mặt, năng động sáng tạo trong kinh doanh, làm ăn có hiệu quả, cán bộ công nhân viên có việc làm ổn định và đời sống không ngừng được nâng cao.
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Công ty Cổ phần dệt 10/10
Từ khi mới thành lập, với vai trò là một Doanh nghiệp Nhà nước, Công ty dệt 10/10 có nhiệm vụ tổ chức sản xuất kinh doanh theo chỉ tiêu, kế hoạch nhà nước giao. Ngoài ra công ty còn phải chủ động tìm kiếm nguồn nguyên liệu đầu vào, thị trường tiêu thụ để mở rộng sản xuất kinh doanh.
Từ sau cổ phần hóa, chức năng nhiệm vụ của công ty ngày càng nặng nề hơn. Công ty có nhiệm vụ:
+ Tổ chức sản xuất kinh doanh vải tuyn, màn tuyn, vải rèm che cửa và các loại hàng dệt, may phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.
+ Nhập khẩu các loại máy móc thiết bị, phụ tùng, nguyên vật liệu, sợi, hóa chất của ngành dệt – nhuộm phục vụ sản xuất kinh doanh.
+ Mua bán hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng (Trừ hóa chất Nhà nước cấm)
+ Kinh doanh thương mại và dịch vụ các loại.
+ Hợp tác liên doanh – liên kết và làm đại lý cho các đơn vị kinh tế trong và ngoài nước nhằm mở rộng sản xuất kinh doanh của công ty.
+ Tham gia mua, bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán theo quy định của Nhà nước Việt nam.
2.1.3 Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh và tổ chức quản lý của công ty.
2.1.3.1. Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh.
Công ty Cổ phần dệt 10/10 là một đơn vị trực tiếp sản xuất. Hoạt động sản xuất của công ty được tiến hành theo từng công đoạn và diễn ra ở các phân xưởng sản xuất. Công ty có 6 phân xưởng sản xuất. Trong đó công đoạn dệt có 2 phân xưởng, công đoạn văng sấy và cắt được thực hiện tại phân xưởng văng sấy và phân xưởng cắt, công đoạn may được diễn ra tại 2 phân xưởng.
Ngoài các phân xưởng sản xuất, công ty còn sử dụng các đơn vị khác dưới hình thức thuê gia công tại số 6 Ngô Văn Sở và số 26 Trần Qúy Cáp.
Công ty Cổ phần dệt 10/10 hiện tại có một chi nhánh tại 72 Phạm Văn Hai – TP Hồ Chí Minh. Chi nhánh này chủ yếu làm nhiệm vụ tìm kiếm thị trường tại khu vực phía Nam và thu mua nguồn nguyên liệu đầu vào tại các tỉnh lân cận. Hiện tại, công tác xúc tiến bán hàng của công ty chưa được mở rộng, công ty mới chỉ có ba cửa hàng giới thiệu sản phẩm tại Hà Nội.
2.1.3.2. Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất.
Biểu số 1: Sơ đồ quy trình công nghệ sản xuất màn tuyn và rèm cửa
