ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
—————————–
TRẦN LỆ THỊ BÍCH HỒNG
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TẠI ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN
L
LU
UẬ
ẬN
N
V
VĂ
ĂN
N
T
TH
HẠ
ẠC
C
S
SĨ
Ĩ
K
KI
IN
NH
H
T
TẾ
Ế
THÁI NGUYÊN – 2007
i
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH
TRẦN LỆ THỊ BÍCH HỒNG
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TẠI ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành : KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
Mã số
: 60.31.10
L
LU
UẬ
ẬN
N
V
VĂ
ĂN
N
T
TH
HẠ
ẠC
C
S
SĨ
Ĩ
K
KI
IN
NH
H
T
TẾ
Ế
Người hướng dẫn khoa học: TS. BÙI ĐÌNH HOÀ
THÁI NGUYÊN – 2007
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này do chính tôi thực hiện, dưới sự hướng
dẫn khoa học của TS Bùi Đình Hoà, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận
văn này hoàn toàn trung thực và chưa sử dụng để bảo vệ một công trình khoa
học nào, các thông tin, tài liệu trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn
gốc. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn. Nếu
sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm..
Thái nguyên, ngày 20 tháng 10 năm 2007
Tác giả
Trần Bích Hồng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
ii
LỜI CẢM ƠN
Sau 3 năm học tập và nghiên cứu theo chƣơng trình đào tạo thạc sỹ,
chuyên ngành kinh tế nông nghiệp tại trƣờng Đại học KT&QTKD – Đại học
Thái Nguyên. Đến nay tôi đã hoàn thành chƣơng trình khoá học và hoàn thiện
bản luận văn tốt nghiệp này. Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài tôi đã
nhận đƣợc nhiều sự giúp đỡ quý báu của các tập thể và cá nhân. Nhân dịp này
tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
– Ban giám hiệu, Khoa Sau đại học cùng các thầy cô giáo trƣờng ĐH
Kinh tế và Quản trị kinh doanh.
– Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo trƣờng ĐH Nông Lâm Thái Nguyên.
– Cục Thống kê, Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Thái Nguyên.
– UBND huyện Đồng Hỷ, phòng Thống kê, phòng Nông nghiệp, phòng Tài
nguyên môi trƣờng Huyện Đồng Hỷ và các chủ trang trại nơi tôi trực tiếp điều tra.
– Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo – Tiến sĩ Bùi
Đình Hoà đã nhiệt tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài
và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên và
giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn này./.
Thái nguyên, ngày 20 tháng 10 năm 2007
Tác giả
Trần Bích Hồng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
iii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ……………………………………………………………………………………………………..
1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ……………………………………………………………. 1
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
…………………………………………………………………………………… 3
2.1. Mục tiêu chung
………………………………………………………………………………. 3
2.2. Mục tiêu cụ thể
………………………………………………………………………………. 3
3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
………………………………………………… 3
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu……………………………………………………………………… 3
3.2. Phạm vi nghiên cứu
………………………………………………………………………… 3
4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN ……………………………………………………… 4
5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN ………………………………………………………………………………. 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
……………………………………. 5
1.1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI ……………….
5
1.1.1. Trang trại và kinh tế trang trại ……………………………………………………… 5
1.1.2. Vai trò và vị trí của kinh tế trang trại
…………………………………………….. 8
1.1.3. Đặc trƣng của kinh tế trang trại ……………………………………………………. 9
1.1.4. Tiêu chí nhận dạng trang trại ……………………………………………………… 11
1.1.5. Phát triển kinh tế trang trại
…………………………………………………………. 12
1.1.6. Kinh tế trang trại, một hình thức kinh tế phù hợp trong nền kinh tế
thị trƣờng …………………………………………………………………………… 16
1.1.7. Thị trƣờng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của trang trại
…….. 17
1.1.8. Các yếu tố ảnh hƣởng khác đến phát triển kinh tế trang trại …………… 21
1.2. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN TRANG TRẠI TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM ……………
23
1.2.1. Tình hình phát triển trang trại trên thế giới
…………………………………… 23
1.2.2. Tình hình phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam ………………………… 26
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
iv
1.3.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu
………………………………………………………. 42
1.3.2. Chọn điểm nghiên cứu ……………………………………………………………….. 43
1.3.3. Xử lý và tổng hợp số liệu ……………………………………………………………. 44
1.3.3. Các phƣơng pháp phân tích
…………………………………………………………. 44
1.3.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.
………………………………………………… 46
Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
HUYỆN ĐỒNG HỶ
………………………………………………….
50
2.1. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU …………………………………………….. 50
2.1.1. Điều kiện tự nhiên ……………………………………………………………………… 50
2.1.2. Đặc điểm kinh tế – xã hội …………………………………………………………… 61
2.1.3. Đánh giá các điều kiện kinh tế – xã hội ảnh hƣởng tới hiệu quả phát
triển kinh tế trang trại ………………………………………………………………… 71
2.2. THỰC TRẠNG VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐỒNG HỶ
…………………………………………………………………………………… 72
2.2.1. Tình hình chung về kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Đồng Hỷ
trong những năm vừa qua …………………………………………………………… 72
2.2.2. Tình hình phát triển kinh tế trang trại của Đồng Hỷ
……………………….. 76
2.2.3. Kết quả sản xuất của các mô hình kinh tế trang trại điều tra mẫu …….. 85
2.2.4. Tỷ suất hàng hoá của các trang trại
………………………………………………. 90
2.2.5. Hiệu quả của các mô hình kinh tế trang trại trên địa bàn Đồng Hỷ ….. 92
2.2.6. Những khó khăn, hạn chế đến sự phát triển kinh tế trang Đồng Hỷ trong
những năm qua …………………………………………………………………………. 95
2.2.7. Phân tích ảnh hƣởng của các nhân tố tới kết quả sản xuất của trang trạng
bằng việc sử dụng mô hình hồi quy ……………………………………………….
101
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
v
Chương 3: QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
KINH TẾ TRANG TRẠI ……………………………………………….. 107
3.1. QUAN ĐIỂM PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI Ở ĐỒNG HỶ
……. 107
3.2. ĐỊNH HƢỚNG CHIẾN LƢỢC PHÁT TRIỂN ……………………………………….
107
3.3. MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI CHO ĐỒNG HỶ …….
110
3.4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
………………..
112
3.4.1. Giải pháp về thị trƣờng và tiêu thụ sản phẩm ………………………………. 112
3.4.2. Giải pháp về vốn sản xuất kinh doanh ………………………………………… 113
3.4.3. Giải pháp tăng cƣờng đào tạo, bồi dƣỡng kỹ thuật, nghiệp vụ và quản
lý cho các chủ trang trại và ngƣời lao động trong trang trại
……………………. 115
3.4.4. Giải pháp về quy hoạch và xây dựng cơ sở hạ tầng
………………………. 115
3.4.5. Giải pháp đẩy mạnh công tác chuyển giao và ứng dụng tiến bộ
khoa học, kĩ thuật, công nghệ vào sản xuất
…………………………………. 116
3.4.6. Giải pháp về mở rộng công nghệ chế biến và bảo quản nông sản
…… 117
3.4.7. Giải pháp về đất đai
………………………………………………………………….. 118
3.4.8. Mở rộng và tăng cƣờng các hình thức hợp tác
……………………………… 118
3.4.9. Giải pháp cụ thể cho từng loại hình trang trại ……………………………… 118
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ………………………………………………………………………………….. 122
KẾT LUẬN
………………………………………………………………………………………………………… 122
ĐỀ NGHỊ …………………………………………………………………………………………………………… 124
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1. Loại hình trang trại ở Thái Nguyên năm 2006 …………………………. 40
Bảng 1.2. Thu nhập của trang trại Thái Nguyên năm 2006
………………………. 41
Bảng 1.3. Số lƣợng mẫu điều tra ở các điểm nghiên cứu …………………………. 44
Bảng 2.1. Đặc điểm địa hình huyện Đồng Hỷ ………………………………………… 51
Bảng 2.2. Vùng sinh thái với các đặc điểm địa hình khác nhau ………………… 51
Bảng 2.3. Đặc điểm đất đai huyện Đồng Hỷ ………………………………………….. 52
Bảng 2.4. Tình hình sử dụng đất đai của huyện Đồng Hỷ qua 3 năm (2004 – 2006) …… 56
Bảng 2.5. Tình hình dân số và lao động của huyện Đồng Hỷ giai đoạn 2004 – 2006
…… 63
Bảng 2.6. Thực trạng cơ sở vật chất kỹ thuật của huyện năm 2006 …………… 68
Bảng 2.7. Kết quả sản xuất các ngành kinh tế huyện Đồng Hỷ giai
đoạn (2004 – 2006)
……………………………………………………….. 69
Bảng 2.8. Loại hình và cơ cấu trang trại của huyện trong giai đoạn
2004-2006 ………………………………………………………………………… 73
Bảng 2.9. Các loại hình trang trại của Huyện phân bố theo các đơn vị hành
chính năm 2006
………………………………………………………………….. 74
Bảng 2.10. Các loại hình trang trại của huyện Đồng Hỷ phân bố theo vùng
sinh thái năm 2006 ……………………………………………………………… 76
Bảng 2.11. Quy mô diện tích của các trang trại năm 2006
……………………….. 77
Bảng 2.12. Số lƣợng vật nuôi, diện tích nuôi trồng thuỷ sản của các trang trại
năm 2006 (tính bình quân một trang trại) ………………………………. 78
Bảng 2.13. Thực trạng nhân khẩu và lao động của các loại hình trang trại
Đồng Hỷ năm 2006 (tính bình quân cho 1 trang trại)………………
79
Bảng 2.14. Thực trạng đất nông nghiệp của các mô hình trang trại huyện
Đồng Hỷ năm 2006 (tính bình quân cho 1 trang trại)………………. 81
Bảng 2.15. Nguồn vốn SXKD của các mô hình trang trại năm 2006
………………….
83
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
viii
Bảng 2.16 Giá trị sản xuất bình quân của các mô hình trang trại phân theo cơ
cấu nguồn thu – 2006
…………………………………………………………… 87
Bảng 2.17 Tình hình chế biến và tiêu thụ sản phẩm ở các trang trại
ở Đồng Hỷ năm 2006
…………………………………………………………. 88
Bảng 2.18. Các yếu tố gây rủi ro và mức độ rủi ro đối với các trang trại điều
tra năm 2006
………………………………………………………………………. 89
Bảng 2.19. Tỷ suất giá trị hàng hoá của các trang trại điều tra năm 2006
…… 91
Bảng 2.20. Hiệu quả kinh tế của các mô hình trang trại ở Đồng Hỷ
năm 2006 (tính bình quân một trang trại) ……………………………… 93
Bảng 2.21 Khả năng tiếp cận thị trƣờng của các trang trại năm 2006
………… 96
Bảng 2.22 Giá cả, chất lƣợng và mức độ cạnh tranh của thị trƣờng nông
nghiệp năm 2006
………………………………………………………………… 97
Bảng 2.23. Ý kiến về một số quyết định trong SXKD của các chủ trang trại ……….
98
Bảng 2.24. Mô tả biến sử dụng trong mô hình hàm CD
…………………………. 102
Bảng 2.25. Kết quả ƣớc lƣợng hồi quy hàm CD
……………………………………. 103
Bảng 2.26. Mô tả biến sử dụng trong mô hình hàm CD
…………………………. 104
Bảng 2.27. Kết quả ƣớc lƣợng hồi quy hàm CD
……………………………………. 106
Bảng 3.1. Ma Trận SWOT của Trang Trại Đồng Hỷ ……………………………. 108
Bảng 3.2. Mục tiêu phát triển kinh tế của các trang trại trên địa bàn huyện
Đồng Hỷ
…………………………………………………………………………… 111
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
ix
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Các quan hệ kinh tế trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh
của trang trại
………………………………………………………………………… 6
Sơ đồ 1.2. Mối quan hệ ba mặt cơ bản của trang trại ………………………………… 7
Sơ đồ 1.3. Tính hệ thống của trang trại
…………………………………………………… 8
Sơ đồ 1.4. Ba yếu tố cơ bản hình thành và phát triển kinh tế trang trại
……………………
18
Sơ đồ 1.5. Tác động của yếu tố chính sách đến kinh tế trang trại ……………… 19
Sơ đồ 1.6. Quá trình phát triển của kinh tế nông hộ thành kinh tế trang trại …………………. 20
Sơ đồ 1.7. Tác động của nền kinh tế thị trƣờng tới kinh tế trang trại …………………..
21
Sơ đồ 3.1: Tổ Chức Mối Quan Hệ giữa các tổ chức dịch vụ và trang trại … 114
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Đặc điểm khí hậu thời tiết trong các tháng năm 2006 của huyện
Đồng Hỷ
……………………………………………………………………….. 54
Biểu đồ 2.2. Cơ cấu sử dụng đất của huyện Đồng Hỷ năm 2006 (%)
………… 59
Biểu đồ 2.3. Cơ cấu lao động của huyện năm 2006
…………………………………. 65
Biểu đồ 2.4: Cơ cấu dân tộc của huyện Đồng Hỷ năm 2006
…………………….. 66
Biểu đồ 2.5: Giá trị gia tăng của các nghành kinh tế Huyện Đồng Hỷ ……… 70
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
x
BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CNH
Công nghiệp hoá
CPTG (IC)
Chi phí trung gian
GTSX (GO)
Giá trị sản xuất
GTGT(VA)
Giá trị gia tăng
HTX
Hợp tác xã
TW
Trung Ƣơng
KTTT
Kinh tế trang trại
VACR
Vƣờn ao chuồng rừng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
1
MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Quá trình chuyển đổi từ sản xuất tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hoá
là xu hƣớng phát triển tất yếu của kinh tế nông hộ. Theo xu hƣớng này, một số
nông dân phát triển kinh tế thành công, tích luỹ đƣợc vốn liếng, thuê mƣớn thêm
lao động, mạnh dạn ứng dụng các thành tựu khoa học vào sản xuất kinh doanh, họ
trở nên ngày càng có ƣu thế hơn về năng lực, kết quả và hiệu quả sản xuất so với
các hộ khác. sự phát triển kinh tế nông hộ sẽ dẫn tới xu hƣớng phân hoá về quy
mô và trình độ sản xuất… và kết quả làm xuất hiện loại hình kinh tế trang trại.
Trang trại là hình thức doanh nghiệp nhỏ trực tiếp sản xuất ra nông sản
phẩm, là đối tƣợng để phát triển nền nông nghiệp theo hƣớng sản xuất hàng
hoá. Kinh tế trang trại là bƣớc phát triển cao có tính quy luật của kinh tế nông
hộ, là mô hình sản xuất đã có từ rất lâu, mang tính chất phổ biến và không
ngừng phát triển cho đến nay. Trang trại là một loại hình sản xuất nông
nghiệp khá phổ biến và đang đóng vai trò quan trọng trong phát triển nông
nghiệp ở hầu hết các quốc gia trên thế giới.
Ở Việt Nam, kinh tế trang trại đã có từ lâu nhƣng trang trại gia đình
mới chỉ phát triển từ đầu thập kỷ 90 sau khi có Nghị quyết 10 của Bộ chính trị
và luật đất đai ra đời (1993) với đầy đủ 5 quyền: chuyển đổi, chuyển nhƣợng,
cho thuê, thừa kế và thế chấp.
Phát triển kinh tế trang trại là xu hƣớng tất yếu trong sản xuất nông
nghiệp, nông thôn hiện nay. Sự phát triển của trang trại đã góp phần khai thác
thêm nguồn vốn trong dân, mở mang thêm diện tích đất trống, đồi núi trọc,
đất hoang hoá, nhất là ở các vùng trung du, miền núi và ven biển, tạo thêm việc
làm cho ngƣời lao động nông thôn, góp phần xoá đói giảm nghèo, tăng thêm nông
sản hàng hoá, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
2
tạo ra sự cân bằng sinh thái, bảo vệ môi trƣờng, nhằm phát triển một nền nông
nghiệp bền vững. Một số trang trại đã góp phần sản xuất và cung ứng giống tốt,
làm dịch vụ, kỹ thuật tiêu thụ sản phẩm cho nông dân trong vùng.
Cùng với sự phát triển của nông nghiệp cả nƣớc, kinh tế trang trại của
Tỉnh Thái Nguyên nói chung và kinh tế trang trại của huyện Đồng Hỷ nói
riêng thực sự phát triển từ khi có chỉ thị 100 CT/TW (tháng 1 năm 1981) và
nghị quyết 10 của bộ chính trị (Tháng 4 năm 1998). Huyện Đồng Hỷ là một
khu vực quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Thái Nguyên, nơi cung cấp
lƣơng thực, thực phẩm, sản phẩm hàng hóa nông nghiệp. Nơi đây hội tụ
những điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế trang trại nhƣ: nguồn gốc
trang trại ở khu vực này đã có từ lâu, nhân dân cần cù lao động, phát triển
kinh tế trang trại đã đƣợc các cấp chính quyền quan tâm, giao thông thuận lợi
cho sự phát triển giao lƣu hàng hóa, đất đai thuận lợi cho phát triển cây công
nghiệp dài ngày nhƣ chè, gỗ, cây ăn quả nhƣ vải, na, hồng… tạo việc làm cho
hàng trăm lao động cho nông dân. Bên cạnh những thuận lợi còn gặp không ít
những khó khăn làm cản trở cho việc phát triển kinh tế trang trại nhƣ: chủ
trang trại còn thiếu kiến thức khoa học kỹ thuật, khó khăn về tiêu thụ sản
phẩm, thiếu vốn, lao động trang trại chƣa qua đào tạo. hầu hết các chủ trang
trại có nguyện vọng đƣợc vay vốn ngân hàng với số lƣợng lớn, thời gian dài,
lãi suất ƣu đãi để đầu tƣ vào các loại hình mới có hiệu quả nhƣ cây lâu năm,
nuôi trồng thủy sản với mô hình lớn…
Phát triển kinh tế trang trại là hƣớng đi đúng đắn, cần đƣợc quan tâm
giúp đỡ bằng các chính sách hợp lý, góp phần khai thác một cách có hiệu quả
và bền vững tiềm năng đất đai, lao động ở địa phƣơng. Vì vậy, tôi chọn đề tài
“Thực trạng và giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế trang trại tại địa
bàn huyện Đồng hỷ, tỉnh Thái Nguyên”.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
3
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở đánh giá thực trạng phát triển kinh tế trang trại, tìm kiếm
những giải pháp kinh tế chủ yếu thúc đẩy phát triển tốt hơn nữa kinh tế trang
trại trên địa bàn huyện Đồng hỷ góp phần tăng thu nhập và tạo việc làm cho
ngƣời động trên địa bàn Huyện.
2.2. Mục tiêu cụ thể
– Hệ thống hoá đƣợc những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn về
kinh tế trang trại.
– Phân tích đánh giá đƣợc thực trạng về các nguồn lực sản xuất và kết
quả sản xuất kinh doanh của các mô hình trang trại.
– Thông qua quá trình nghiên cứu tìm ra những nhân tố cản trở sự phát
triển kinh tế trang trại của huyện, nguyên nhân của nó (cả nguyên nhân khách
quan và chủ quan). Phát hiện những nhân tố thuận lợi còn tiềm ẩn, (cả về điều
kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội)
Đƣa ra phƣơng hƣớng và giải pháp kinh tế chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình
phát triển kinh tế trang trại ở Huyện Đồng hỷ phù hợp với yêu cầu của thị trƣờng.
3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề về thực trạng và giải pháp
phát triển kinh tế trang trại tại địa bàn Huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
* Về nội dung nghiên cứu
+ Nghiên cứu tình hình cơ bản của các trang trại ở huyện.
+ Nghiên cứu nội dung hoạt động của các loại hình KTTT của Huyện
(loại hình trang trại, quy mô sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và thu nhập).
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
4
+ Những khó khăn, thuận lợi trong quá trình sản xuất và phát triển trang
trại (cơ chế chính sách, điều kiện nội tại của các trang trại và các điều kiện
khách quan tác động hạn chế tới sự phát triển). Những tiềm ẩn chƣa đƣợc khai
thác cần đƣợc đƣa vào phục vụ cho sự phát triển của các trang trại ở huyện.
* Về thời gian
Đề tài tập trung nghiên cứu sự phát triển kinh tế trang trại của Huyện Đồng hỷ
trong khoảng thời gian từ năm 2004 đến năm 2006, số liệu điều tra khảo sát năm 2006
* Về không gian
Đề tài nghiên cứu trên phạm vi huyện Đồng hỷ – tỉnh Thái Nguyên.
4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN
Hệ thống hoá lý luận cơ bản về kinh tế trang trại ở Việt Nam, tổng kết
những mô hình, kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam nói
chung và ở Đồng Hỷ nói riêng.
Chỉ ra thực trạng phát triển của các mô hình kinh tế trang trại của Đồng
Hỷ trong những năm vừa qua. Đồng thời phân tích các nhân tố ảnh hƣởng tới
sự phát triển cũng nhƣ hiệu quả của các mô hình kinh tế trang trại của Đồng Hỷ.
Đƣa ra một số các giải pháp nhằm phát triển kinh tế trang trại ở Huyện
Đồng Hỷ trong những năm tới.
5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Bố cục của luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận, gồm 3 chƣơng.
Đƣợc thể hiện ở 125 trang (không kể phần tài liệu tham khảo và phụ lục) gồm
31 bảng, 8 sơ đồ, 5 biểu đồ và 1 bản đồ.
Chƣơng 1: Cơ sở khoa học về phát triển kinh tế trang trại và phƣơng
pháp nghiên cứu.
Chƣơng 2: Thực trạng phát triển kinh tế trang trại Huyện Đồng Hỷ
Chƣơng 3: Quan điểm, định hƣớng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại.
Các chƣơng phần của luận văn đƣợc trình bày nhƣ sau đây:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
5
Chƣơng 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
TRANG TRẠI VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
1.1.1. Trang trại và kinh tế trang trại
Trang trại là loại hình cơ sở sản xuất nông nghiệp của các hộ gia đình
nông dân, hình thành và phát triển chủ yếu trong điều kiện kinh tế thị trƣờng
khi phƣơng thức sản xuất tƣ bản thay thế phƣơng thức sản xuất phong kiến.
Một số tác giả khi nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển kinh tế trang
trại trên thế giới cho rằng, các trang trại đƣợc hình thành từ cơ sở của các hộ
tiểu nông sau khi từ bỏ sản xuất tự cung tự cấp khép kín, vƣơn lên sản xuất
hàng hoá đáp ứng nhu cầu thị trƣờng trong điều kiện cạnh tranh [2], [40].
Kinh tế trang trại là một loại hình kinh tế sản xuất hàng hoá phát triển
trên cơ sở kinh tế hộ nhƣng ở quy mô lớn hơn, đƣợc đầu tƣ nhiều hơn về cả
vốn và kỹ thuật, có thể thuê mƣớn nhân công để sản xuất ra một hoặc vài loại
sản phẩm hàng hoá từ nông nghiệp với khối lƣợng lớn cho thị trƣờng.
Về thực chất “trang trại” và “kinh tế trang trại” là những khái niệm
không đồng nhất. Kinh tế trang trại là tổng thể các yếu tố vật chất của sản
xuất và các quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình tồn tại và hoạt động của
trang trại, còn trang trại là nơi kết hợp các yếu tố vật chất của sản xuất và là
chủ thể của các quan hệ kinh tế đó [8, tr16]. Các quan hệ kinh tế nảy sinh
trong quá trình tồn tại và phát triển của trang trại có thể tóm lƣợc thành hai
nhóm đó là quan hệ giữa trang trại với môi trƣờng bên ngoài và quan hệ giữa
trang trại với môi trƣờng bên trong. Quan hệ giữa trang trại với môi trƣờng
bên ngoài bao gồm hai cấp độ, môi trƣờng vĩ vô (cơ chế, chính sách chung
của Nhà nƣớc…) và môi trƣờng vi mô (các đối tác, khách hàng, bạn hàng, đối
thủ cạnh tranh…) các quan hệ nội tại bên trong trang trại rất đa dạng và phức
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
6
tạp nhƣ các quan hệ về đầu tƣ, phân bổ nguồn lực cho các ngành, các bộ phận
trong trang trại, các quan hệ lợi ích kinh tế liên quan đến việc phân phối kết
quả làm ra, trong đó lợi ích của chủ trang trại với tƣ cách là ngƣời chủ sở hữu
tƣ liệu sản xuất và lợi ích của ngƣời lao động làm thuê là rất quan trọng. Để
tạo ra động lực thúc đẩy kinh tế trang trại phát triển thì các quan hệ về lợi ích
phải đƣợc giải quyết một cách thoả đáng. Các quan hệ kinh tế phát sinh trong
quá trình tồn tại và phát triển của trang trại đƣợc tóm lƣợc ở sơ đồ 1.1
Trang trại
Vị trí địa lý
Địa hình
Đặc điểm thời tiết khí hậu
Các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình
hoạt động SXKD của trang trại
Quan hệ bên ngoài
Thị trƣờng vốn
Thị trƣờng lao động
Thị trƣờng TLSX
Thị trƣờng thông tin
Các cơ quan quản lý nhà
nƣớc về kinh tế
Chính quyền địa phƣơng
Tìm kiếm hiệu quả hạn
chế rủi ro
Liên kết các trang trại
Quan hệ khách hàng, các
tổ chức trung gian
Tìm kiếm thị trƣờng, tiêu
thụ sản phẩm
Quan hệ bên trong
Đầu tƣ
Bố trí cơ cấu sản xuất
Lợi ích chủ trang trại
Lợi ích ngƣời lao
động
Trang trại phải đồng thời giải quyết tất cả các quan hệ kinh
tế trên một cách thoả đáng, hài hoà
Sơ đồ 1.1. Các quan hệ kinh tế trong quá trình hoạt động sản xuất
kinh doanh của trang trại
Ngoài mặt kinh tế, trang trại còn có thể đƣợc nhìn nhận từ mặt xã hội
và môi trƣờng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
7
Về mặt xã hội, trang trại là một tổ chức cơ sở của xã hội, trong đó các
mối quan hệ xã hội đan xen nhau.
Về mặt môi trƣờng, trang trại là một không gian sinh thái, trong đó diễn
ra các quan hệ sinh thái đa dạng. Không gian sinh thái trang trại có quan hệ
chặt chẽ và ảnh hƣởng qua lại trực tiếp với hệ sinh thái của vùng. Ba mặt trên
của trang trại có mối quan hệ chặt chẽ và tác động qua lại lẫn nhau. Sự kết
hợp hài hoà ba mặt này sẽ bảo đảm cho kinh tế trang trại phát triển bền vững
và bảo vệ tốt môi trƣờng, sử dụng tối ƣu các nguồn lực. Mối quan hệ ba mặt
cơ bản của trang trại đƣợc trình bày ở sơ đồ 1.2.
Sơ đồ 1.2. Mối quan hệ ba mặt cơ bản của trang trại
Trong các mặt kinh tế- xã hội và môi trƣờng của trang trại thì mặt kinh
tế là mặt cơ bản chứa đựng những nội dung cốt lõi của trang trại. Vì vậy trong
nhiều trƣờng hợp khi nói đến kinh tế trang trại, tức là nói tới mặt kinh tế của
trang trại, ngƣời ta gọi tắt là trang trại [2], [36], [42]
Theo quan điểm hệ thống có thể thấy trang trại nhƣ là một tổ chức kinh
tế mang tính hệ thống rõ rệt (xem sơ đồ 1.3). Quá trình hoạt động sản xuất
kinh doanh của trang trại có quan hệ chặt chẽ với môi trƣờng bên ngoài và trải
qua ba công đoạn đó là đầu vào (inputs); quá trình (process) và đầu ra
(outputs).
KINH TẾ
XÃ HỘI
MÔI
TRƯỜNG
Phát triển bền vững
Hiệu quả tối ƣu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
8
Yếu tố đầu vào
Đất đai
Vốn
Lao động
Tƣ liệu sản xuất
Kiến thức KHKT
Thông tin thị trƣờng
Quá trình SX và chế biến
Bố trí cơ cấu sản xuất
Tính toán đầu tƣ
Tổ chức lao động
áp dụng các biện pháp kỹ thuật
Lập KH sản xuất và hạch toán
kinh tế
Điều hành, tác nghiệp
Tổ chức chế biến
Kết quả sản xuất
Số lƣợng, chất lƣợng
và cơ cấu sản phẩm
Hình thức, bao gói SP
Tổ chức tiêu thụ SP
Lợi nhuận
– Ba công đoạn này có mối quan hệ chặt chẽ tác động qua
lại và phụ thuộc lẫn nhau.
– Một trong ba công đoạn trên gặp trục trặc dẫn đến cả hệ
thống bị ngƣng trệ
– Nghiên cứu kinh tế trang trại phải đồng thời xem xét trên
cả ba công đoạn của nó mới cho ta cái nhìn toàn diện và hệ
thống về trang trại và kinh tế trang trại
Sơ đồ 1.3. Tính hệ thống của trang trại
Có thể nói rằng trang trại là hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp hàng
hoá dựa trên cơ sở lao động, đất đai, tƣ liệu sản xuất cơ bản của hộ gia đình, hoàn
toàn tự chủ, sản xuất kinh doanh bình đẳng với các tổ chức kinh tế khác, sản phẩm
làm ra chủ yếu là để bán và tạo nguồn thu nhập chính cho gia đình [7].
1.1.2. Vai trò và vị trí của kinh tế trang trại
Trang trại là hình thức tổ chức sản xuất quan trọng trong nền nông
nghiệp thế giới. Ở các nƣớc phát triển, trang trại gia đình có vai trò to lớn và
quyết định trong sản xuất nông nghiệp và tuyệt đại bộ phận nông sản cung
cấp cho xã hội đƣợc sản xuất ra trong các trang trại gia đình [2], [36].
Ở nƣớc ta, kinh tế trang trại (mà chủ yếu là trang trại gia đình) mặc dù
mới phát triển trong những năm gần đây, song vai trò tích cực và quan trọng
của kinh tế trang trại đã thể hiện rõ nét cả về kinh tế cũng nhƣ về mặt xã hội và
môi trƣờng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
9
Về mặt kinh tế, các trang trại góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát
triển các loại cây trồng, vật nuôi có giá trị hàng hoá cao, khắc phục dần tình
trạng sản xuất phân tán, manh mún, tạo nên những vùng chuyên môn hoá, tập
trung hàng hoá và thâm canh cao. Mặt khác qua thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu
kinh tế, trang trại góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp, đặc biệt là công
nghiệp chế biến và dịch vụ sản xuất ở nông thôn. Do vậy, phát triển kinh tế
trang trại góp phần tích cực thúc đẩy sự tăng trƣởng và phát triển của nông
nghiệp và kinh tế nông thôn.
Về mặt xã hội, phát triển kinh tế trang trại góp phần quan trọng làm tăng số
hộ giàu trong nông thôn, tạo thêm việc làm và tăng thêm thu nhập cho lao động.
Điều này rất có ý nghĩa trong giải quyết vấn đề lao động và việc làm, một trong
những vấn đề bức xúc của nông nghiệp, nông thôn nƣớc ta hiện nay.
Về mặt môi trƣờng, do sản xuất kinh doanh tự chủ và vì lợi ích thiết
thực, lâu dài của mình mà các chủ trang trại luôn có ý thức khai thác hợp lý và
quan tâm bảo vệ các yếu tố môi trƣờng, trƣớc hết là trong phạm vi không gian
sinh thái trang trại và sau nữa là trong phạm vi từng vùng. Các trang trại ở
trung du, miền núi đã góp phần quan trọng vào việc trồng rừng, bảo vệ rừng,
phủ xanh đất trống đồi trọc và sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai. những việc
làm này đã góp phần tích cực cải tạo và bảo vệ môi trƣờng sinh thái trên các
vùng của đất nƣớc [36].
1.1.3. Đặc trƣng của kinh tế trang trại
Trong điều kiện kinh tế thị trƣờng, trang trại là một đơn vị kinh tế tự
chủ với những đặc trƣng chủ yếu sau:
– Tƣ liệu sản xuất mà trƣớc hết là ruộng đất và tiền vốn đƣợc tập trung
theo yêu cầu của sản xuất hàng hoá.
Sự tập trung ruộng đất và tiền vốn tới một quy mô nhất định theo yêu
cầu của sản xuất hàng hoá là điều kiện tiên quyết cho sự hình thành và tồn tại
của trang trại [19].
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
10
Nhƣ vậy có thể thấy rằng, không phải bất kỳ sự tập trung ruộng đất và tiền
vốn nào cũng có thể tới hình thành trang trại mà sự tập trung đó phải đạt tới một
quy mô nhất định thì mới có thể dẫn tới sự hình thành trang trại [2], [36].
– Sản xuất nông sản phẩm hàng hoá
Trong điều kiện kinh tế thị trƣờng, sản xuất của các trang trại là sản
xuất hàng hoá. Lúc này các trang trại sản xuất nông sản phẩm chủ yếu là để
bán nhằm đem lại thu nhập và lợi nhuận cho chủ trang trại. Chính vì vậy, Các
Mác đã phân biệt ngƣời chủ trang trại và ngƣời tiểu nông ở chỗ: Ngƣời chủ
trang trại thì bán ra thị trƣờng toàn bộ sản phẩm làm ra, con ngƣời tiểu nông thì
tiêu dùng đại bộ phận sản phẩm làm ra và mua bán càng ít càng tốt [4], [11].
Nhƣ vậy, có thể thấy rằng sản xuất hàng hoá là đặc trƣng quan trọng
nhất thể hiện bản chất của kinh tế trang trại trong điều kiện kinh tế thị trƣờng.
– Ngƣời chủ trang trại có ý chí, có hiểu biết chuyên môn kỹ thuật và có
khả năng nhất định về tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh nông nghiệp.
– Các trang trại đều có thuê mƣớn lao động.
Lao động làm việc trong các trang trại chủ yếu là lao động trong gia
đình và một phần lao động thuê mƣớn thƣờng xuyên hay thời vụ. Lao động
chính thƣờng là chủ trang trại cùng với những ngƣời trong gia đình, thƣờng
có quan hệ huyết thống gần gũi (vợ, chồ, cha mẹ, anh em,…) nên tổ chức lao
động gọn nhẹ không quy định mang tính hành chính, vì vậy quản lý điều hành
linh hoạt dễ dàng đem lại hiệu quả lao động cao. Lao động thuê ngoài không
nhiều, thƣờng cùng ăn, cùng làm với chủ trang trại nên dễ tạo ra sự thông cảm
lần nhau trong công việc cũng nhƣ trong hƣởng thụ thành quả lao động.
Có hai hình thức thuê mƣớn lao động trong các trang trại, đó là thuê lao
động thƣờng xuyên và thuê lao động thời vụ. Trong hình thức thuê lao động
thƣờng xuyên, trang trại thuê ngƣời lao động làm việc ổn định quanh năm,
còn trong hình thức thuê lao động thời vụ, trang trại chỉ thuê ngƣời lao động
làm việc theo thời vụ sản xuất.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
11
1.1.4. Tiêu chí nhận dạng trang trại
Để xác định một đơn vị sản xuất kinh doanh cơ sở trong nông nghiệp
có phải là trang trại hay không cần phải có tiêu chí để nhận dạng một cách
khoa học.Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn phối hợp với Tổng cục
Thóng kê đã đƣa ra Thông tƣ liên tịch sô 69/2000/TTLT – TCTK ngày
23/6/2000 về hƣớng dẫn tiêu chí để xác định trang trại, thông tƣ nêu rõ: Một
hộ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, NTTS đƣợc xác định là trang trại phải
đạt đƣợc cả hai tiêu chí định hƣớng sau: [35].
Giá trị sản lƣợng hàng hoá và dịch vụ bình quân một năm
Đối với các tỉnh phía Bắc và Duyên Hải miền Trung từ 40 triệu đồng trở lên.
Đối với các tỉnh phía Nam và Tây Nguyên từ 50 triệu đồng trở lên.
Quy mô sản xuất.
* Đối với trang trại trồng trọt.
– Trang trại trồng cây hàng năm
Từ 2 ha trở lên đối với các tỉnh phía Bắc và Duyên Hải Miền Trung.
Từ 3 ha trở lên đối với các tỉnh phía Nam và Tây Nguyên.
– Trang trại trồng cây lâu năm
Từ 3 ha trở lên đối với các tỉnh phía Bắc và Duyên Hải Miền Trung.
Từ 5 ha trở lên đối với các tỉnh Phía Nam và Tây Nguyên.
Trang trại hồ tiêu từ 0,5 ha trở lên.
* Trang trại lâm nghiệp
Từ 10 ha trở lên đối với các vùng trong cả nƣớc
* Trang trại chăn nuôi
– Chăn nuôi đại gia súc: Trâu, bò…
Chăn nuôi gia súc sinh sản lấy sữa thƣờng xuyên có từ 100 con trở lên.
Chăn nuôi lấy thịt thƣờng xuyên 50 con trở lên.
– Chăn nuôi gia súc: lợn, dê…
Chăn nuôi sinh sản: phải đạt từ 20 con trở lên đối với lợn và từ 200 con
trở lên đối với dê, cừu.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
12
– Chăn nuôi gia cầm, Gà, vịt, ngan, ngỗng…Có thƣờng xuyên từ 2000
con trở lên (không tính số đầu dƣới 7 ngày tuổi).
* Trang trại nuôi trồng thuỷ sản
– Diện tích nuôi trồng từ 2 ha trở lên (đối với nuôi tôm theo kiểu công
nghiệp từ 1 ha trở lên.
* Đối với các loại sản phẩm nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ
sản Có tính chất đặc thù nhƣ: Trồng hoa, trồng nấm, nuôi ong, giống thuỷ sản,
hải sản thì tiêu chí xác định là sản phẩm hàng hoá.
Tuy nhiên, gần đây nhất Bộ NN và PTNT đã đƣa thông tƣ số 74/2003/TT-BNN
ngày 4/7/2003 về sử đổi, bổ xung mục III của Thông tƣ liên tịch 69/2000/TTLT/BNN
– TCTK ngày 23/6/2000 hƣớng dẫn tiêu chí để xác định KTTT và thay thế Thông
tƣ liên tịch số 62/2000/ TTLT/BNN-TCTK ngày 20/5/2003 của Bộ NN và
PTNT và Tổng cục Thống kê nhƣ sau:
Tiêu chí định lượng để xác định là kinh tế trang trại
– Một hộ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản đƣợc xác
định là trang trại phải đạt một trong hai tiêu chí về giá trị sản lƣợng hàng hoá
dịch vụ bình quân 1 năm, hoặc về quy mô sản xuất của trang trại đƣợc quy
định của thông tƣ liên tịch số 69/2000/TTLT/BNN – TCTK ngày 23/6/2000
– Đối với hộ sản xuất kinh doanh tổng hợp có nhiều loại sản phẩm hàng
hoá của các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản thì tiêu chí để xác định
trang trại là giá trị sản lƣợng hàng hoá, dịch vụ bình quân 1 năm.
Thực hiện theo quy định của Thông tƣ 69/2000/TTLT/BNN – TCTK
ngày 23/6/2000 [33]
1.1.5. Phát triển kinh tế trang trại
– Vấn đề cơ bản của lý thuyết phát triển
Có nhiều quan niệm khác nhau về phát triển. Theo Raaman Weitz
“Phát triển là một quá trình thay đổi liên tục làm tăng trƣởng mức sống của
con ngƣời và phân phối công bằng những thành quả tăng trƣởng trong xã hội”
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
13
[45]. Ngân hàng thế giới đã đƣa ra khái niệm phát triển với ý nghĩa rộng hơn
bao gồm cả những thuộc tính quan trọng có liên quan đến hệ thống giá trị của
con ngƣời, đó là “sự bình đẳng hơn về cơ hội, sự tự do về chính trị và các
quyền tự do công dân để củng cố niềm tin trong cuộc sống của con ngƣời
trong các mối quan hệ với nhà nƣớc, với cộng đồng”[46], [49]. Nhìn chung
các ý kiến đều nhất trí cho rằng mục tiêu chung của phát triển là nâng cao các
quyền lợi về kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội và quyền tự do công dân của
mọi ngƣời dân [37], [47], [52].
Phát triển kinh tế hiểu một cách chung nhất là một quá trình lớn lên hay
tăng tiến về mọi mặt của nền kinh tế trong một thời kỳ nhất định. Trong đó bao
gồm cả sự tăng thêm về quy mô sản lƣợng và sự tiến bộ về cơ cấu kinh tế – xã
hội [3], [6], [12].
Từ các quan niệm trên ta thấy vấn đề cơ bản nhất của phát triển kinh tế
là: sự tăng thêm về khối lƣợng sản phẩm, dịch vụ và sự biến đổi tiến bộ về cơ
cấu kinh tế – xã hội; sự tăng thêm về quy mô sản lƣợng và tiến bộ về cơ cấu
kinh tế – xã hội là hai mặt có mối quan hệ vừa phụ thuộc vừa độc lập tƣơng
đối của lƣợng và chất. Sự phát triển là một quá trình tiến hoá theo thời gian do
những nhân tố nội tại của bản thân nền kinh tế quyết định [38], [43].
– Phát triển kinh tế trang trại
Kinh tế trang trại là tổng thể các yếu tố vật chất của trang trại và những
mối quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh
của trang trại. Nhƣ vậy có thể hiểu phát triển kinh tế trang trại là quá trình
tăng cƣờng các yếu tố vật chất của trang trại cả về mặt số lƣợng và chất
lƣợng, đồng thời là quá trình giải quyết hài hoà hơn các mối quan hệ kinh tế
trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của trang trại. Phát triển kinh tế
trang trại phải đƣợc đặt trong mối quan hệ hài hoà với yếu tố xã hội và bảo vệ
môi trƣờng là cơ sở bảo đảm cho sự phát triển bền vững của kinh tế trang trại.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
14
* Tăng cƣờng các yếu tố thể hiện phát triển quy mô bề rộng của trang trại
Kinh tế trang trại phát triển hay không đƣợc thể hiện thông qua quy mô
sản xuất kinh doanh của trang trại ngày càng đƣợc mở rộng. Các yếu tố cơ
bản của sản xuất đƣợc tăng cƣờng cả về số lƣợng và chất lƣợng.
Thứ nhất là yếu tố đất đai: Sau một thời gian hoạt động kinh doanh quy
mô đất đai của trang trại sẽ đƣợc phát triển thêm về mặt diện tích, đồng thời
chất lƣợng các loại đất đai không ngừng đƣợc cải thiện, độ màu mỡ của đất
đai ngày càng tăng lên.
Thứ hai là yếu tố lao động: lao động của trang trại ngày càng tăng lên
cả về số lƣợng và chất lƣợng, nó phản ánh sự phát triển ngày càng nhanh của
kinh tế trang trại. Trang trại ngày càng sử dụng nhiều lao động hơn với sự đòi
hỏi ngày càng cao hơn về trình độ, kỹ năng và tay nghề của lao động, nhu cầu
về lao động của các trang trại ngày càng đa dạng hơn, đòi hỏi tính chuyên
nghiệp ngày càng cao hơn.
Thứ ba là vốn đầu tƣ cho sản xuất kinh doanh của trang trại: Vốn là yếu
tố vật chất hết sức quan trọng cho sản xuất. Sau mỗi chu kỳ kinh doanh, trang
trại có vốn tích luỹ nhiều hơn, mức độ đầu tƣ cho sản xuất ngày càng lớn hơn
chứng tỏ sự phát triển của kinh tế trang trại ngày càng rõ rệt. Vốn đầu tƣ ngày
càng lớn thể hiện sức mạnh kinh tế của trang trại. Vốn đầu tƣ đƣợc thể hiện
dƣới hình thức là những tài sản nhƣ nhà xƣởng, máy móc thiết bị, các công
trình phục vụ sản xuất kinh doanh và các loại tài sản lƣu động khác. Các yếu
tố vật chất này càng nhiều và chất lƣợng càng cao, càng hiện đại thì càng
chứng tỏ sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế trang trại.
Thứ tƣ là trình độ công nghệ và các biện pháp kỹ thuật mới đƣợc ứng
dụng vào quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của trang trại. Mức độ đầu
tƣ công nghệ và trình độ công nghệ đƣợc các trang trại đƣa vào sử dụng càng
cao, các biện pháp kỹ thuật tiên tiến trong trồng trọt, chăn nuôi, ngành nghề
