10660_Phát triển hoạt động kinh doanh logistic giao nhận vận tải Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

VŨ THỊ THANH NHÀN

PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ LOGISTICS
CHO CÁC DOANH NGHIỆP GIAO NHẬN VẬN TẢI VIỆT NAM
TRÊN THỊ TRƯỜNG MIỀN NAM VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ NỘI – 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

VŨ THỊ THANH NHÀN

PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ LOGISTICS
CHO CÁC DOANH NGHIỆP GIAO NHẬN VẬN TẢI VIỆT NAM
TRÊN THỊ TRƯỜNG MIỀN NAM VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH
MÃ SỐ : 60.34.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. TRẦN SĨ LÂM

HÀ NỘI – 2011

LỜI CAM ĐOAN

Em là Vũ Thị Thanh Nhàn – Học viên Cao học lớp QTKD K6.2 – Trƣờng
Đại học Ngoại Thƣơng xin cam đoan nhƣ sau:
Đề tài Luận văn “Phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics cho
các doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam trên thị trường miền Nam Việt
Nam” hoàn toàn do em tự nghiên cứu trên cơ sở sự hƣớng dẫn của Thầy giáo
TS. Trần Sĩ Lâm, tham khảo các tài liệu có liên quan và thu thập các thông tin của
doanh nghiệp giao nhận vận tải hoạt động trên địa bàn miền Nam Việt Nam.
Em xin cam đoan Luận văn này không sao chép của bất cứ tác giả nào khác.
Hà Nội, ngày …….tháng …….năm 2011
Học viên

Vũ Thị Thanh Nhàn

iii

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU ………………………………………………………………………………………………
1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ LOGISTICS VÀ NHÀ CUNG
CẤP DỊCH VỤ LOGISTICS ………………………………………………………………………..
4
1.1 TỔNG QUAN VỀ LOGISTICS
…………………………………………………………………
4
1.1.1. Khái niệm logistics
……………………………………………………………………………….
4
1.1.2. Phân loại logistics
…………………………………………………………………………………
6
1.1.2.1. Theo hình thức ………………………………………………………………………………….
7
1.1.2.2. Theo phạm vi
……………………………………………………………………………………..
7
1.1.2.3. Theo lĩnh vực
……………………………………………………………………………………..
8
1.2. TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ LOGISTICS VÀ NHÀ CUNG CẤP DỊCH
VỤ LOGISTICS (LSP) …………………………………………………………………………………..
9
1.2.1. Khái niệm dịch vụ logistics
……………………………………………………………………
9
1.2.2. Vai trò của dịch vụ logistics
…………………………………………………………………
10
1.2.3. Phân loại dịch vụ logistics
……………………………………………………………………
13
1.2.3.1. Theo phân loại của WTO …………………………………………………………………..
13
1.2.3.2. Theo qui định của Luật Thương mại
……………………………………………………
13
1.2.3.3. Theo nội dung dịch vụ
……………………………………………………………………….
14
2.1.4. Nhà cung cấp dịch vụ logistics ( LSP) …………………………………………………..
17
2.1.4.1. Khái niệm nhà cung cấp logistics (LSP)
………………………………………………
17
2.1.4.2. Phân loại nhà cung cấp dịch vụ logistics (LSP) ……………………………………
17
1.3. XU HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA NGÀNH DỊCH VỤ LOGISTICS …………..
18
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH
DOANH DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA CÁC DOANH NGHIỆP GIAO
NHẬN VẬN TẢI VIỆT NAM TRÊN THỊ TRƢỜNG MIỀN NAM VIỆT
NAM ………………………………………………………………………………………………………….
25
iv

2.1. TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ LOGISTICS TRÊN THỊ TRƢỜNG MIỀN
NAM VIỆT NAM THỜI GIAN QUA
…………………………………………………………….
25
2.1.1. Tổng quan về miền Nam Việt Nam ………………………………………………………
25
2.1.1.1. Thành phố Hồ Chí Minh ……………………………………………………………………
26
2.1.1.2. Tỉnh Bình Dương
………………………………………………………………………………
28
2.1.1.3. Tỉnh Đồng Nai
………………………………………………………………………………….
30
2.1.1.4. Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
…………………………………………………………………….
32
2.1.2. Thực trạng hoạt động logistics trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam …………
33
2.1.2.1. Thành phố Hồ Chí Minh ……………………………………………………………………
33
2.1.2.2. Tỉnh Bình Dương
………………………………………………………………………………
35
2.1.2.3. Tỉnh Đồng Nai
………………………………………………………………………………….
36
2.1.2.4. Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
…………………………………………………………………….
37
2.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC DOANH
NGHIỆP GNVT VIỆT NAM TRÊN THỊ TRƢỜNG MIỀN NAM VIỆT NAM
TRONG THỜI GIAN QUA
…………………………………………………………………………..
38
2.2.1. Thực trạng về hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp GNVT Việt
Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam ……………………………………………………….
38
2.2.2. Một số doanh nghiệp GNVT Việt Nam tham gia kinh doanh dịch vụ
logistics trên thị trƣờng miền Nam …………………………………………………………………
41
2.2.2.1. Công ty cổ phần Dịch vụ Vận tải Sài Gòn (Tranaco)
…………………………….
41
2.2.2.2. Công ty cổ phần Kho vận Giao nhận Ngoại thương (Transimex – Sài Gòn) ….
42
2.2.2.3. Công ty Cổ phần Giao nhận Vận tải và Thương mại (Vinalink) ……………..
45
2.2.2.4. Nhóm các công ty GNVT vừa và nhỏ
…………………………………………………..
46
2.2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics của các
doanh nghiệp GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam …………………
48
2.2.3.1. Điểm mạnh ………………………………………………………………………………………
48
2.2.3.2. Điểm yếu …………………………………………………………………………………………
49
v

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA CÁC DOANH NGHIỆP GIAO NHẬN VẬN
TẢI VIỆT NAM TRÊN THỊ TRƢỜNG MIỀN NAM VIỆT NAM ……………….
55
3.1. ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI KHU VỰC MIỀN
NAM VIỆT NAM ………………………………………………………………………………………..
55
3.1.1. Định hƣớng phát triển kinh tế – xã hội khu vực miền Nam ………………………
55
3.1.2. Định hƣớng phát triển ngành GTVT, ngành CNTT và ngành Hải quan
khu vực miền Nam Việt Nam ………………………………………………………………………..
59
3.2. ĐỊNH HƢỚNG VÀ CƠ HỘI – THÁCH THỨC PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ
LOGISTICS CHO CÁC DOANH NGHIỆP GNVT KHU VỰC PHÍA NAM VIỆT
NAM
…………………………………………………………………………………………………………..
61
3.2.1. Định hƣớng phát triển dịch vụ logistics …………………………………………………
61
3.2.2. Xu hƣớng phát triển dịch vụ logistics trên thị trƣờng miền Nam ………………
64
3.2.2.1. TP Hồ Chí Minh
……………………………………………………………………………….
64
3.2.2.2. Tỉnh Bình Dương
………………………………………………………………………………
66
3.2.2.3. Tỉnh Đồng Nai
………………………………………………………………………………….
67
3.2.2.4. Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
…………………………………………………………………….
68
3.2.3. Cơ hội và thách thức phát triển dịch vụ logistics cho các doanh nghiệp
GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam …………………………………………………….
70
3.2.3.1. Cơ hội
……………………………………………………………………………………………..
70
3.2.3.2. Thách thức
……………………………………………………………………………………….
72
3.3. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ
LOGISTICS CHO CÁC DOANH NGHIỆP GNVT VIỆT NAM TRÊN THỊ
TRƢỜNG MIỀN NAM ………………………………………………………………………………..
74
3.3.1. Đối với các doanh nghiệp GNVT Việt Nam
…………………………………………..
74
3.3.2. Đối với các cơ quan quản lý Nhà nƣớc ………………………………………………….
77
3.3.3. Các giải pháp khác ……………………………………………………………………………..
80
KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………………..
81
TÀI LIỆU THAM KHẢO
……………………………………………………………………………
83
vi

DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ HÌNH

Bảng
Tên bảng và hình
Trang
Bảng 1-1: Bảng xếp hạng 20 công ty 3PL toàn cầu theo doanh thu năm 2008-2009
…… 23
Bảng 2-1: Ƣớc tính số lƣợng container xuất nhập tại các KCN Bình Dƣơng (TEU)
……. 30
Bảng 2-2: Kim ngạch xuất nhập khẩu tỉnh Đồng Nai năm 2010 ……………………….. 31
Bảng 2-3: Ƣớc tính số lƣợng container xuất nhập tại các KCN Bà Rịa – Vũng
Tàu (TEU) ……………………………………………………………………………………….. 33
Bảng 2-4: Kết quả hoạt động kinh doanh của Transimex – Sài Gòn năm 2010 …. 43
Bảng 2-5: Các công ty thành viên và liên doanh của Transimex – Sài Gòn
……….. 44
Bảng 2-6: Tổng hợp điểm mạnh và điểm yếu về dịch vụ logistics cho các
doanh nghiệp GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam ……………….. 53
Bảng 3-1: Dự kiến kim ngạch xuất nhập khẩu (Triệu USD
………………………………. 66
Hình 3-1: Qui hoạch phát triển công nghiệp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm
2015 – định hƣớng đến năm 2020
…………………………………………………….. 70

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ASEAN
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
(Association of Southeast Asia Nations )
CPI
Chỉ số giá tiêu dùng (Consumer Price Index)
CSCMP
Hội đồng các nhà quản trị chuỗi cung ứng chuyên nghiệp
ECOSOC
Hội đồng kinh tế xã hội Liên hiệp quốc
EU
Liên Minh Châu Âu (European Union)
FDI
Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (Foreign Direct Investment)
FIATA
Liên đoàn giao nhận thế giới
FLC
Hàng nguyên container (Full Container Loaded)
GDP
Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product)
GNVT
Giao nhận vận tải
IMF
Qũy tiền tệ quốc tế
MTO
Vận tải đa phƣơng thức
LCL
Hàng lẻ (Less Container Loaded)
LSP
Nhà cung cấp dịch vụ logistics (Logistics Services Provider)
LPI
Chỉ số năng lực logistics (Logistics Performance Index)
SCM
Quản trị chuỗi cung ứng
TP. HCM
Thành phố Hồ Chí Minh
VCCI
Phòng Thƣơng mại và Công nghiệp Việt Nam
VIFFAS
Hiệp hội giao nhận kho vận Việt Nam
VPA
Hiệp hội cảng Việt Nam (Viêt Nam Seaports Association)
WCO
Tổ chức hải quan thế giới (World Customs Organization)
WTO
Tổ chức thƣơng mại thế giới (World Trade Organization)
XNK
Xuất nhập khẩu
1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Thập niên qua chứng kiến sự hội nhập mạnh mẽ của Việt Nam với khu vực
và thế giới. Nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng với tốc độ tăng
trƣởng GDP bình quân đạt 7,35% – thuộc nhóm phát triển cao nhất ở khu vực
Châu Á – Thái Bình Dƣơng. Việt Nam trở thành điểm đến của các dòng vốn
nƣớc ngoài bởi sự hấp dẫn của một thị trƣờng 88 triệu dân, tiềm năng cả về sức
tiêu thụ và nguồn lao động giá rẻ. Theo dự báo của Bộ Công Thƣơng, trong 10
năm tới kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nƣớc sẽ đạt tới 200 tỷ USD thì nhu cầu sử
dụng dịch vụ logistics lại càng lớn. Sau gần bốn năm gia nhập WTO, Việt Nam
đang thể hiện sự hội nhập ngày càng mạnh mẽ vào kinh tế khu vực và quốc tế.
Cùng với nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng, dịch vụ thƣơng mại
tăng mạnh và một nền kinh tế hội nhập sâu rộng vào sân chơi quốc tế, khu vực miền
Nam Việt Nam là một trong 3 khu vực của đất nƣớc đóng góp nhiều thành tựu về
phát triển kinh tế – xã hội cho sự lớn mạnh của cả nƣớc.Với vị trí địa lý thuận
lợi để trở thành điểm trung chuyển hàng hóa quốc tế không chỉ phục vụ cho sự
phát triển kinh tế trong nƣớc mà còn có những lợi thế để phát triển vƣợt ra khỏi
biên giới quốc gia cùng với điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã
hội, khu vực miền Nam hội tụ nhiều tiềm năng với việc tập trung đông nhất các
vùng kinh tế trọng điểm của cả nƣớc. Vì vậy, khu vực miền Nam Việt Nam đƣợc
Đảng và Nhà nƣớc quan tâm, hỗ trợ và định hƣớng phát triển kinh tế – xã hội hàng
đầu.
Ngành logistics có vai trò rất quan trọng phát triển kinh tế xã hội. Logistics
đóng góp quan trọng vào quá trình phân phối hàng hóa từ nơi sản xuất đến ngƣời
tiêu dùng và là cầu nối thƣơng mại toàn cầu. Logistics mới chỉ đƣợc quan tâm đầu
tƣ phát triển ở Việt Nam nói chung và miền Nam nói riêng cách đây khoảng 10
năm nhờ vào quá trình mở cửa kinh tế quốc tế. Hoạt động thƣơng mại càng tăng
mạnh khi hội nhập ngày càng sâu rộng sẽ là mảnh đất màu mỡ cho lĩnh vực
logistics phát triển. Tầm quan trọng và cơ hội phát triển dịch vụ logistics ở thị
2

trƣờng Việt Nam nói chung và thị trƣờng miền Nam nói riêng đã đƣợc khẳng định.
Điều đáng nói là nguồn lợi lớn từ dịch vụ này hiện không nằm trong tay các doanh
nghiệp GNVT Việt Nam mà đang chảy về túi các doanh nghiệp nƣớc ngoài. Một
nguồn lợi lớn trên sân nhà chƣa đƣợc các doanh nghiệp GNVT Việt Nam tận dụng,
họ đang là những ngƣời làm thuê cho các tập đoàn nƣớc ngoài. Các doanh nghiệp
GNVT Việt Nam mới chỉ có một phần rất nhỏ trong miếng bánh khổng lồ và đang
ngày càng phình to của thị trƣờng dịch vụ logistics. Trƣớc vấn đề mang tính thời
cuộc và cấp thiết nhƣ vậy nên em quyết định chọn đề tài: “Phát triển hoạt động
kinh doanh dịch vụ logistics cho các doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam
trên thị trường miền Nam Việt Nam” làm đề tài Luận văn thạc sĩ chuyên ngành
Quản trị kinh doanh.
2. Tình hình nghiên cứu
Cho đến nay, đã có một số đề tài nghiên cứu về dịch vụ logistics nhƣng đối
tƣợng và phạm vi nghiên cứu của các đề tài trƣớc tập trung vào tình hình phát triển
dịch vụ logistics của các doanh nghiệp GNVT Việt Nam trên cả nƣớc mà chƣa có đề
tài nào nghiên cứu về phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics cho các
doanh nghiệp GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam. Vì vậy, đề tài
mà em lựa chọn là hoàn toàn không bị trùng lặp với các đề tài đã nghiên cứu trƣớc
đây.
3. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là phân tích, đánh giá hoạt động logistics của
các doanh nghiệp GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam trên cơ sở
đó đề xuất đƣợc các giải pháp phát triển dịch vụ logistics của các doanh nghiệp
GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Khái quát những vấn đề lý luận chung về dịch vụ logistics, và các nhà cung cấp
dịch vụ logistics.
– Phân tích thực trạng phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics của các
doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam.
3

– Đề xuất những giải pháp phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics của
các doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam.
5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
– Đối tƣợng nghiên cứu: Hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics cho các
doanh nghiệp GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam.
– Phạm vi nghiên cứu: Tình hình phát triển dịch vụ logistics và hoạt động kinh
doanh dịch vụ logistics của các doanh nghiệp GNVT Việt Nam trên thị trƣờng miền
Nam những năm gần đây và giới hạn tập trung nghiên cứu tại 4 tỉnh, thành phố trọng
điểm: TP. HCM, Bình Dƣơng, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng nhiều phƣơng pháp nghiên cứu khác nhau nhƣ:
– Phƣơng pháp tổng hợp và thống kê phân tích.
– Phƣơng pháp so sánh.
– Phƣơng pháp phân tích ma trận SWOT.
7. Kết cấu của Luận văn
Ngoài Lời mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo, Luận văn đƣợc kết cấu
gồm 3 Chƣơng:
– Chƣơng I: Tổng quan về dịch vụ logistics và các nhà cung cấp dịch vụ
logistics
– Chƣơng II: Thực trạng phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics của
các doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam.
– Chƣơng III: Giải pháp phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics cho
các doanh nghiệp giao nhận vận tải Việt Nam trên thị trƣờng miền Nam Việt Nam.

4

CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ LOGISTICS
VÀ NHÀ CUNG CẤP DỊCH VỤ LOGISTICS

1.1
TỔNG QUAN VỀ LOGISTICS
1.1.1. Khái niệm logistics
“Logistics” là thuật ngữ mới chỉ đƣợc sử dụng trong vài thế kỷ gần đây,
nhƣng sự tồn tại của logistics thì đã đồng hành cùng loài ngƣời từ rất lâu kể từ khi
con ngƣời biết tích trữ, phân chia, trao đổi, vận chuyển… những vật phẩm mình làm
ra. Khoảng 2700 trƣớc Công Nguyên, kỹ thuật vận chuyển và xử lý nguyên vật liệu
trong quá trình xây dựng kim tự tháp Ai Cập – Giza – cao 146 mét, nặng 6 triệu tấn
quả là đáng kinh ngạc và chắc chắn phải có những giải pháp logistics hoàn hảo mà
chúng ta chƣa thể tìm hiểu hết. Nhƣ phát minh ra tàu có mái chèo – công cụ quan
trọng – giải pháp vận chuyển trong chuỗi hoạt động logistics vào khoảng 300 năm
trƣớc Công Nguyên cũng là một mốc lịch sử quan trọng đánh dấu sự tồn tại
logistics. Còn nhiều các dấu mốc đánh dấu sự phát triển logistics nhƣ: Công trình
xây dựng nhà thờ Mezquita, Cordoba, Tây Ban Nha khoảng 700 năm sau Công
Nguyên nổi tiếng với những mái vòm theo kiểu kiến trúc Hồi Giáo và 856 cây cột
làm từ các loại đá quí đƣợc chế tác và vận chuyển về từ các nƣớc trên thế giới; Năm
1500 dịch vụ bƣu chính với cam kết giao hàng đúng hạn lần đầu tiên ra đời tại Châu
Âu; Khoảng những năm 1800, động cơ hơi nƣớc và các ứng dụng của nó vào
phƣơng tiện vận tải đƣờng bộ, đƣờng sắt, đƣờng thủy…đã mở ra kỷ nguyên phát
triển cho ngành logistics; Phục vụ cho Chiến tranh thế giới lần thứ I và II, nhiều các
giải pháp logistics đã đƣợc các bên áp dụng rất hiệu quả trong việc điều binh, vận
chuyển lƣơng thực, khí tài, quân trang, quân phục…
Thập niên 1970 – 1980 các công ty cung cấp dịch vụ logistics ngày càng xuất
hiện nhiều hơn và mô hình Just-in-time đƣợc ngƣời Nhật phát kiến; Những năm
1990, thì logistics đã đánh dấu trên thị trƣờng thƣơng mại qua việc ứng dụng các
5

mô hình QR (Quick Response – đáp ứng nhanh), ECR (Efficient Consumer
Response – đáp ứng ngƣời tiêu dùng hiệu năng).

Theo Hội đồng kinh tế xã hội Liên hiệp quốc (ECOSOC), quá trình phát triển
của logistics những năm gần đây đƣợc chia thành 3 giai đoạn:
* Giai đoạn 1: Phân phối vật chất (Physical Distribution): Giai đoạn này bắt
đầu từ những năm 60 – 70 của thế kỷ XX. Vào thời kỳ này ngƣời ta quan tâm đến
việc quản lý có hệ thống những hoạt động có liên quan với nhau để đảm bảo hiệu
quả việc giao hàng thành phẩm và bán thành phẩm…. cho khách hàng. Đó là những
hoạt động vận tải, phân phối, bảo quản hàng hóa, quản lý hàng tồn kho, bao bì,
đóng gói… Những hoạt động này gọi là phân phối vật chất.
* Giai đoạn 2: Hệ thống logistics (Logistics System): Diễn ra vào thập niên
1980s và 1990s của thế kỷ XX với điểm nổi bật chính là các công ty kết hợp hai
mặt: đầu vào (cung ứng vật tƣ) với đầu ra (phân phối sản phẩm), nhằm tiết kiệm chi
phí, tăng hiệu quả của quá trình này. Sự kết hợp này chính là hệ thống logistics.
* Giai đoạn 3: Quản trị chuỗi cung ứng (Supply Chain Management): Diễn
ra vào những năm cuối của thế kỷ XX cho tới nay. Khái niệm bao trùm mang tính
chiến lƣợc là quản trị chuỗi nối tiếp các hoạt động từ ngƣời cung cấp – ngƣời sản
xuất và khách hàng tiêu dùng sản phẩm cuối cùng với các giá trị gia tăng nhƣ tạo
lập và cung cấp các chứng từ liên quan, hệ thống theo dõi, kiểm tra làm gia tăng giá
trị sản phẩm. Dễ dàng nhận thấy khái niệm này sự coi trọng đối tác, phát triển đối
tác, kết hợp giữa doanh nghiệp sản xuất kinh doanh với ngƣời cung ứng khách hàng
cũng nhƣ những ngƣời liên quan tới hệ thống quản lý nhƣ các công ty vận tải, kho
bãi và những ngƣời cung cấp công nghệ thông tin.
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về logistics trên thế giới và đƣợc xây dựng
căn cứ trên ngành nghề và mục đích nghiên cứu về dịch vụ logistics khác nhau, tuy
nhiên, có thể nêu một số khái niệm chủ yếu sau:
Theo tài liệu của Liên Hiệp Quốc (UNESCAP), khái niệm “logistics” đƣợc
giải thích nhƣ sau: Logistics đƣợc hiểu là việc quản lý dòng chu chuyển và lƣu kho
nguyên vật liệu, quá trình sản xuất, thành phẩm và xử lý các thông tin liên quan từ
nơi xuất xứ đến nơi tiêu thụ cuối cùng theo yêu cầu của khách hàng.
6

Theo Hội đồng quản trị logistics Hoa Kỳ (CLM), nay đổi tên thành Hội đồng
các nhà quản trị chuỗi cung ứng chuyên nghiệp (The Council of Supply Chain
Management Professionals – CSCMP), logistics là một bộ phận của dây chuyền
cung ứng tiến hành lập ra kế hoạch, thực hiện và kiểm soát công việc chu chuyển,
lƣu kho hàng hóa, xử lý thông tin, cùng với các dịch vụ liên quan từ địa điểm xuất
phát đến nơi tiêu dùng một cách hiệu lực, hiệu quả nhằm đáp ứng yêu cầu của
khách hàng.

Logistics là một quá trình xây dựng kế hoạch, cung cấp và quản lý việc chu
chuyển và lƣu kho có hiệu quả hàng hóa, dịch vụ và các thông tin liên quan từ nơi
xuất xứ đến nơi tiêu thụ vì mục tiêu đáp ứng nhu cầu của khách hàng (Đại học
Hàng Hải thế giới – World Maritime University, D. Lambert 1998)

Theo khái niệm của Liên hiệp quốc sử dụng cho khóa đào tạo quốc tế về vận
tải đa phƣơng thực và quản trị logistics tổ chức tại Đại Học Ngoại Thƣơng Hà Nội
(tháng 10/2002), logistics là hoạt động quản lý quá trình lƣu chuyển nguyên vật liệu
qua các khâu lƣu kho, sản xuất ra sản phẩm cho tới tay ngƣời tiêu dùng theo yêu
cầu của khách hàng.

Theo Coyle, Bardi & Langley, logistics là phần quá trình của chuỗi cung ứng
giữ vai trò lập kế hoạch, triển khai và kiểm soát hiệu quả dòng chảy và việc cất giữ
hàng hóa, dịch vụ và các thông tin liên quan từ điểm nguồn tới điểm tiêu thụ với
mục tiêu thỏa mãn nhu cầu khách hàng.
Ngoài ra, còn có các cách định nghĩa khác về logistics. Tuy nhiên, qua các
khái niệm trên, có thể thấy logistics không phải là một hoạt động đơn lẻ mà là một
chuỗi các hoạt động bao trùm mọi yếu tố tạo nên sản phẩm, đó là quá trình lƣu kho,
sản xuất ra sản phẩm và phân phối tới tay ngƣời tiêu dùng.
1.1.2. Phân loại logistics
Logistics là một khái niệm rộng lớn, bao trùm nhiều lĩnh vực và đƣợc phân
loại theo nhiều tiêu chí khác nhau.

7

1.1.2.1.
Theo hình thức
– Logistics bên thứ nhất (1PL – First Party Logistics): Ngƣời chủ sở hữu
hàng hóa tự mình tổ chức các hoạt động logistics để đáp ứng nhu cầu của bản thân.
– Logistics bên thứ 2 (2PL – Second Party Logistics): Ngƣời cung cấp dịch
vụ logistics bên thứ 2 là ngƣời cung cấp dịch vụ cho các hoạt động đơn lẻ trong
chuỗi các hoạt động logistics nhƣ vận tải, kho bãi, thủ tục hải quan, thanh toán…) để
đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
– Logistics bên thứ 3 (3PL – Third Party Logistics): Ngƣời này thay mặt cho
chủ hàng quản lý và thực hiện các dịch vụ logistics cho từng bộ phận chức năng.
– Logistics bên thứ 4 (4PL – Forth Party Logistics): Là ngƣời tích hợp, gắn
kết các nguồn lực, tiềm năng và cơ sở vật chất khoa học kỹ thuật của mình với các
tổ chức khác để thiết kế, xây dựng, vận hành các giải pháp chuỗi logistics.
– Logistics bên thứ 5 (5PL – Fifth Party Logistics): Đã đƣợc nhắc đến trong
những năm gần đây. Đây là hình thức phát triển cao hơn của logistics bên thứ tƣ đi
cùng với sự phát triển của thƣơng mại điện tử.
1.1.2.2.
Theo phạm vi
Đƣợc phân chia làm 4 loại sau:
– Logistics trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh (Business Logistics): Mỗi lĩnh
vực kinh doanh, đối tƣợng hàng hóa cụ thể sẽ có các cách thức bảo quản, vận
chuyển, quản lý hàng khác nhau. Do đó, chuỗi logistics của mỗi đối tƣợng đó lại có
những đặc điểm riêng. Chẳng hạn:
+ Logistics hàng tiêu dùng nhanh (FMCG – Fast Moving Consumer Goods):
Với loại hàng hóa này, yêu cầu quan trọng nhất là đảm bảo thời gian giao hàng, thời
gian từ khi hàng đƣợc sản xuất ra cho đến khi tới tay ngƣời tiêu dùng cuối cùng.
+ Logistic ngành ô tô (Automotive Logistic): Ngành này đòi hỏi sự liên kết
phối hợp nhịp nhàng giữa các nhà máy, bộ phận sản xuất các chi tiết phụ tùng riêng
lẻ, đảm bảo thời gian cuối của công đoạn này là thời gian đầu của công đoạn sau,
tránh thời gian chờ đợi. Đặc biệt quan trong là việc dự trữ và phân phối phụ tùng
thay thế.
8

+ Ngoài ra còn có các loại nhƣ: Logistics ngành hóa chất (Chemical
Logistics); Logistics ngành dƣợc phẩm (Pharmaceutical Logistics); Logistics dầu
khí (Petroleum Logistic)…..
– Logistics quân sự ( Millitary Logistics): Hoạch định, hợp nhất mọi phƣơng
diện của sự hỗ trợ cho khả năng tác chiến của quân đội (trong việc triển khai quân
hoặc đóng quân) và các thiết bị quân sự đảm bảo sẵn sàng, tin cậy và hiệu quả.
Nhiều tài liệu nêu hoạt động của đƣờng mòn Hồ Chí Minh nhƣ là một điển hình của
công tác logistics trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nƣớc của Việt Nam, mà các
tài liệu đó gọi là chiến tranh Việt Nam.
– Logistics sự kiện ( Event Logistics): Một mạng gồm các hoạt động, phƣơng
tiện và con ngƣời cần thiết để tổ chức, lập kế hoạch và triển khai các nguồn lực trên
cho một sự kiện diễn ra và kết thúc một cách hiệu quả.
– Logistics dịch vụ ( Service Logistics): Cung cấp, lên kế hoạch và quản trị
các phƣơng tiện/vốn liếng, nhân lực và vật tƣ để hỗ trợ hoặc đảm bảo cho một tác
nghiệp dịch vụ hoặc kinh doanh (Langley,Coyle,Gibson,Novack & Bardi, 2008).
1.1.2.3.
Theo lĩnh vực
– Logistic đầu vào (Inbound Logistics): Là hoạt động đảm bảo cung ứng tài
nguyên đầu vào (nguyên liệu, thông tin, vốn,….) cho hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp một cách tối ƣu cả về vị trí, thời gian, chi phí.
– Logistics đầu ra (Outbound Logistics): Là các hoạt động đảm bảo cung cấp
thành phần đến tay ngƣời tiêu dùng một cách tốt đẹp cả về vị trí, thời gian và chi
phí nhằm đáp ứng các mục tiêu của doanh nghiệp.
– Logistics ngƣợc (Reverse Logistics): Là quá trình thu hồi các phụ phẩm,
phế liệu, phế phẩm, các yếu tố ảnh hƣởng đến môi trƣờng phát sinh từ quá trình sản
xuất, phân phối và tiêu dùng trở về để tái chế hoặc xử lý.

9

1.2.
TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ LOGISTICS VÀ NHÀ CUNG CẤP DỊCH
VỤ LOGISTICS (LSP)
1.2.1. Khái niệm dịch vụ logistics

Cùng với sự phát triển của lực lƣợng sản xuất và sự hỗ trợ đắc lực của cuộc
cách mạng khoa học kỹ thuật trên thế giới, khối lƣợng hàng hóa và sản phẩm vật
chất đƣợc sản xuất ra ngày càng nhiều. Do khoảng cách trong các lĩnh vực cạnh
tranh truyền thống nhƣ chất lƣợng hàng hóa hay giá cả ngày càng thu hẹp, các nhà
sản xuất đã chuyển sang cạnh tranh về quản lý hàng tồn kho, tốc độ giao hàng, hợp
lý hóa quá trình lƣu chuyển nguyên nhiên vật liệu và bán thành phẩm, … trong cả
hệ thống quản lý phân phối vật chất của doanh nghiệp. Trong quá trình đó, logistics
có cơ hội phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực kinh doanh. Trong thời
gian đầu, logistics chỉ đơn thuần đƣợc coi là một phƣơng thức kinh doanh mới,
mang lại hiệu quả cao cho các doanh nghiệp. Cùng với quá trình phát triển, logistics
đã đƣợc chuyên môn hóa và phát triển trở thành một ngành dịch vụ đóng vai trò rất
quan trọng trong giao thƣơng quốc tế.
Trong Luật Thƣơng mại 2005, lần đầu tiên khái niệm về dịch vụ logistics đƣợc
pháp điển hóa. Luật quy định “Dịch vụ logistics là hoạt động thƣơng mại, theo đó
thƣơng nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công đoạn bao gồm nhận hàng, vận
chuyển, lƣu kho, lƣu bãi, làm thủ tục hải quan, các thủ tục giấy tờ khác, tƣ vấn
khách hàng, đóng gói bao bì, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các dịch vụ khác có
liên quan tới hàng hóa theo thỏa thuận với khách hàng để hƣởng thù lao”.
Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau nhƣng các khái niệm về dịch vụ
logistics có thể chia làm hai nhóm:
* Nhóm định nghĩa hẹp mà tiêu biểu là định nghĩa của Luật Thƣơng mại
2005 có nghĩa hẹp, coi logistics gần tƣơng tự với hoạt động giao nhận hàng hóa.
Tuy nhiên cũng cần chú ý là định nghĩa trong Luật Thƣơng mại có tính mở, thể hiện
trong đoạn in nghiêng “hoặc các dịch vụ khác có liên quan tới hàng hóa”. Khái
niệm logistics trong một số lĩnh vực chuyên ngành cũng đƣợc coi là nghĩa hẹp, tức
là chỉ bó hẹp trong phạm vi, đối tƣợng của ngành đó (nhƣ ví dụ ở trên là trong lĩnh
vực quân sự). Theo quan điểm này, bản chất của dịch vụ logistics là việc tập hợp
10

các yếu tố hỗ trợ cho quá trình vận chuyển sản phẩm từ nơi sản xuất tới nơi tiêu thụ.
Nhƣ vậy, dịch vụ logistics mang nhiều yếu tố vận tải, ngƣời cung cấp dịch vụ
logistics theo khái niệm này không có nhiều khác biệt so với ngƣời cung cấp dịch
vụ vận tải đa phƣơng thức (MTO)
* Nhóm định nghĩa có phạm vi rộng. Theo quan điểm này, dịch vụ logistics
gắn liền cả quá trình nhập nguyên, nhiên vật liệu làm đầu vào cho quá trình sản
xuất, sản xuất ra hàng hóa và đƣa vào các kênh lƣu thông, phân phối để đến tay
ngƣời tiêu dùng cuối cùng. Nhóm định nghĩa này của dịch vụ logistics góp phần
phân định rõ ràng giữa các nhà cung cấp từng dịch vụ đơn lẻ nhƣ dịch vụ vận tải,
giao nhận, khai thuê hải quan, phân phối, dịch vụ hỗ trợ sản xuất, tƣ vấn quản lý …
với một nhà cung cấp dịch vụ logistics chuyên nghiệp, ngƣời sẽ đảm nhận toàn bộ
các khâu trong quá trình hình thành và đƣa hàng hóa tới tay ngƣời tiêu dùng cuối
cùng. Nhƣ vậy, nhà cung cấp dịch vụ logistics chuyên nghiệp đòi hỏi phải có
chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng để cung cấp dịch vụ mang tính “trọn gói” cho
các nhà sản xuất. Đây là một công việc mang tính chuyên môn hóa cao.
1.2.2. Vai trò của dịch vụ logistics
– Dịch vụ logistics góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu chi phí
trong quá trình sản xuất, tăng cường sức cạnh tranh cho các doanh nghiệp.
Theo thống kê của một nghiên cứu, hoạt động logistics trên thị trƣờng Trung
Quốc tăng trƣởng với tốc độ bình quân là 33%/năm và ở Brazil là 20%/năm. Bên
cạnh đó, từ số liệu thống kê của một số tổ chức nghiên cứu về dịch vụ logistics cho
biết chi phí cho hoạt động dịch vụ logistics chiếm 10-13% GDP ở các nƣớc phát
triển, ở các nƣớc đang phát triển cao hơn khoảng 15-20%. Điều này cho thấy chi phí
cho dịch vụ logistics là rất lớn, vì vậy với việc hình thành và phát triển dịch vụ
logistics sẽ giúp các doanh nghiệp cũng nhƣ toàn bộ nền kinh tế quốc dân giảm
đƣợc chi phí trong chuỗi logistics, làm cho quá trình sản xuất kinh doanh tinh giản
hơn và đạt hiệu quả hơn. Giảm chi phí trong sản xuất, quá trình sản xuất kinh doanh
tinh giản, hiệu quả sản xuất kinh doanh đƣợc nâng cao góp phần tăng sức cạnh tranh
của doanh nghiệp trên thị trƣờng. Thực tế những năm qua tại các nƣớc Châu Âu, chi phí
logistics đã giảm xuống rất nhiều và còn có xu hƣớng giảm nữa trong các năm tới.
11

– Dịch vụ logistics có tác dụng tiết kiệm và giảm chi phí trong hoạt động lưu
thông phân phối.
Giá cả hàng hóa trên thị trƣờng chính bằng giá cả ở nơi sản xuất cộng với chi
phí lƣu thông. Chi phí lƣu thông hàng hóa, chủ yếu là phí vận tải chiếm một tỷ lệ
không nhỏ và là bộ phận cấu thành giá cả hàng hóa trên thị trƣờng, đặc biệt là hàng
hóa trong buôn bán quốc tế. Vận tải là yếu tố quan trọng của lƣu thông. C. Mác đã
từng nói “Lƣu thông có ý nghĩa là hành trình thực tế của hàng hóa trong không gian
đƣợc giải quyết bằng vận tải”. Vận tải có nhiệm vụ đƣa hàng hóa đến nơi tiêu dùng
và tạo khả năng để thực hiện giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa. Trong buôn bán
quốc tế, chi phí vận tải chiếm tỷ trọng khá lớn, theo số liệu thống kê của UNCTAD
thì chi phí vận tải đƣờng biển chiếm trung bình 10-15% giá FOB, hay 8-9% giá
CIF. Mà vận tải là yếu tố quan trọng nhất trong hệ thống logistics cho nên dịch vụ
logistics ngày càng hoàn thiện và hiện đại sẽ tiết kiệm cho phí vận tải và các chi phí
khác phát sinh trong quá trình lƣu thông dẫn đến tiết kiệm và giảm chi phí lƣu
thông. Nếu tính cả chi phí vận tải, tổng chi phí logistics (bao gồm đóng gói, lƣu
kho, vận tải, quản lý, …) ƣớc tính chiếm tới 20% tổng chi phí sản xuất ở các nƣớc
phát triển, trong khi đó nếu chỉ tính riêng chi phí vận tải có thể chiếm tới 40% giá trị
xuất khẩu của một số nƣớc không có đƣờng bờ biển.
– Dịch vụ logistics góp phần gia tăng giá trị kinh doanh của các doanh
nghiệp vận tải giao nhận.
Dịch vụ logistics là loại hình dịch vụ có quy mô mở rộng và phức tạp hơn
nhiều so với hoạt động vận tải giao nhận thuần túy. Trƣớc kia, ngƣời kinh doanh
dịch vụ vận tải giao nhận chỉ cung cấp cho khách hàng những dịch vụ đơn giản,
thuần túy và đơn lẻ. Ngày nay, do sự phát triển của sản xuất, lƣu thông, các chi tiết
của một sản phẩm có thể do nhiều quốc gia cung ứng và ngƣợc lại một loại sản
phẩm của doanh nghiệp có thể tiêu thụ tại nhiều quốc gia, nhiều thị trƣờng khác
nhau, vì vậy dịch vụ mà khách hàng yêu cầu từ ngƣời kinh doanh vận tải giao nhận
phải đa dạng và phong phú. Ngƣời vận tải giao nhận ngày nay đã triển khai cung
cấp các dịch vụ nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế của khách hàng. Họ trở thành ngƣời
cung cấp dịch vụ logistics (logistics service provider). Rõ ràng, dịch vụ logistics đã
12

góp phần làm gia tăng giá trị kinh doanh của các doanh nghiệp vận tải giao nhận.
Theo kinh nghiệm ở những nƣớc phát triển cho thấy, thông qua việc sử dụng dịch
vụ logistics trọn gói, các doanh nghiệp sản xuất có thể rút ngắn thời gian từ lúc nhận
đơn hàng cho đến lúc giao sản phẩm cho khách hàng từ 5-6 tháng xuống còn 2
tháng. Kinh doanh dịch vụ này có tỷ suất lợi nhuận cao gấp 3-4 lần sản xuất và gấp
từ 1-2 lần các dịch vụ ngoại thƣơng khác.
– Dịch vụ logistics phát triển góp phần mở rộng thị trường trong buôn bán
quốc tế.
Sản xuất có mục đích là phục vụ tiêu dùng, cho nên trong sản xuất kinh
doanh, vấn đề thị trƣờng luôn là vấn đề quan trọng và luôn đƣợc các nhà sản xuất và
kinh doanh quan tâm. Các nhà sản xuất kinh doanh muốn chiếm lĩnh và mở rộng thị
trƣờng cho sản phẩm của mình phải cần sự hỗ trợ của dịch vụ logistics. Dịch vụ
logistics có tác dụng nhƣ chiếc cầu nối trong việc chuyển dịch hàng hóa trên các
tuyến đƣờng mới đến các thị trƣờng mới đúng yêu cầu về thời gian và địa điểm đặt
ra. Dịch vụ logistics phát triển có tác dụng rất lớn trong việc khai thác và mở rộng
thị trƣờng kinh doanh cho các doanh nghiệp.
– Dịch vụ logistics phát triển góp phần giảm chi phí, hoàn thiện và tiêu
chuẩn hóa chứng từ trong kinh doanh quốc tế.
Thực tiễn, một giao dịch trong buôn bán quốc tế thƣờng phải tiêu tốn các loại
giấy tờ, chứng từ. Theo ƣớc tính của Liên Hợp Quốc, chi phí về giấy tờ để phục vụ
mọi mặt giao dịch thƣơng mại trên thế giới hàng năm đã vƣợt quá 420 tỷ USD.
Theo tính toán của các chuyên gia, riêng các loại giấy tờ, chứng từ rƣờm rà hàng
năm khoản chi phí tiêu tốn cho nó cũng chiếm tới hơn 10% kim ngạch mậu dịch
quốc tế, ảnh hƣởng rất lớn tới các hoạt động buôn bán quốc tế. Logistics đã cung
cấp các dịch vụ đa dạng trọn gói đã có tác dụng giảm rất nhiều các chi phí cho giấy
tờ, chứng từ trong buôn bán quốc tế. Dịch vụ vận tải đa phƣơng thức do ngƣời kinh
doanh dịch vụ logistics cung cấp đã loại bỏ đi rất nhiều chi phí cho giấy tờ thủ tục,
nâng cấp và chuẩn hóa chứng từ cũng nhƣ giảm khối lƣợng công việc văn phòng
trong lƣu thông hàng hóa, từ đó nâng cao hiệu quả buôn bán quốc tế.
13

Ngoài ra, cùng với việc phát triển logistics điện tử (electronic logistics) sẽ
tạo ra cuộc cách mạng trong dịch vụ vận tải và logistics, chi phí cho giấy tờ, chứng
từ trong lƣu thông hàng hóa càng đƣợc giảm tới mức tối đa, chất lƣợng dịch vụ
logistics ngày càng đƣợc nâng cao sẽ thu hẹp hơn nữa cản trở về mặt không gian và
thời gian trong dòng lƣu chuyển nguyên vật liệu và hàng hóa. Các quốc gia sẽ xích
lại gần nhau hơn trong hoạt động sản xuất và lƣu thông.
1.2.3. Phân loại dịch vụ logistics
1.2.3.1.
Theo phân loại của WTO
– Dịch vụ logistics lõi (Core Logistics Service): Dịch vụ thiết yếu trong hoạt
động logistics và cần phải tiến hành tự do hóa để thúc đẩy sự lƣu chuyển dịch vụ
bao gồm: dịch vụ làm hàng, dịch vụ lƣu kho, dịch vụ đại lý vận tải và các dịch vụ
hỗ trợ khác.
– Dịch vụ có liên quan tới vận tải: Các dịch vụ có liên quan tới cung cấp có
hiệu quả dịch vụ logistics tích hợp cũng nhƣ cung cấp môi trƣờng thuận lợi cho hoạt
động của logistics bên thứ 3 phát triển gồm có vận tải hàng hóa (đƣờng biển, đƣờng
thủy nội địa, hàng không, đƣờng sắt, đƣờng bộ và cho thuê phƣơng tiện không có
ngƣời vận hành) và các dịch vụ khác có liên quan tới dịch vụ logistics gồm dịch vụ
phân tích và thử nghiệm kỹ thuật, dịch vụ chuyển phát, dịch vụ đại lý hoa hồng,
dịch vụ bán buôn và bán lẻ.
– Dịch vụ thứ yếu hoặc mang tính bổ trợ (Non-core Logistics Service): Gồm
dịch vụ máy tính và liên quan tới máy tính, dịch vụ đóng gói và dịch vụ tƣ vấn quản lý.
1.2.3.2.
Theo qui định của Luật Thương mại
Theo Luật Thƣơng mại Việt Nam 2005, Điều 233 qui định các dịch vụ
logistics cụ thể sau:
– Các dịch vụ logistics chủ yếu bao gồm:
+ Dịch vụ bốc xếp hàng hóa, bao gồm cả hoạt động bốc xếp container.
+ Dịch vụ kho bãi, lƣu trữ hàng hóa bao gồm cả hoạt động kinh doanh kho
bãi container và kho xử lý nguyên liệu, thiết bị.
14

+ Dịch vụ đại lý vận tải, bao gồm cả hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan và
lập kế hoạch bốc dỡ hàng hóa.
+ Dịch vụ bổ trợ khác, bao gồm các hoạt động tiếp nhận, lƣu kho và quản lý
thông tin liên quan đến vận chuyển và lƣu kho hàng hóa trong suốt cả chuỗi
logistics; hoạt động xử lý lại hàng hóa, hàng hóa tồn kho, hàng bị trả lại, lỗi mốt và
tái phân phối; hoạt động cho thuê và thuê mua container.
– Các dịch vụ logistics liên quan đến vận tải bao gồm:
+ Dịch vụ vận tải hàng hải.
+ Dịch vụ vận tải thủy nội địa.
+ Dịch vụ vận tải hàng không.
+ Dịch vụ vận tải đƣờng sắt.
+ Dịch vụ vận tải đƣờng bộ.
+ Dịch vụ vận tải đƣờng ống.
– Các dịch vụ logistics liên quan khác
+ Dịch vụ kiểm tra, phân tích kỹ thuật.
+ Dịch vụ bƣu chính.
+ Dịch vụ thƣơng mại bán buôn.
+ Dịch vụ bán lẻ bao gồm hoạt động quản lý hàng lƣu kho, thu gom, tập hợp,
phân loại, phân phối và giao hàng.
+ Dịch vụ hỗ trợ vận tải khác.
Các phân loại này phù hợp với Biểu cam kết về dịch vụ vận tải của Việt Nam
với WTO nhƣng chƣa thể hiện đƣợc những loại hình dịch vụ hiện đại trong điều
kiện hiện nay.
1.2.3.3.
Theo nội dung dịch vụ

– Nhóm dịch vụ thiết kế và hoạch định chiến lƣợc logistics cho các doanh
nghiệp (Designing/Planning): Cung cấp dịch vụ logistics tiến hành thiết kế kế hoạch
cơ cấu lại dây chuyền cung ứng của khách hàng sao cho đạt kết quả tối ƣu và phát
15

huy tối đã các lợi thế trong cạnh tranh. Ở đây, các công ty cung cấp dịch vụ logistics
sẽ dựa trên thực trạng tổ chức sản xuất của khách hàng để xây dựng một chuỗi cung
ứng phù hợp, xây dựng qui trình sản xuất hợp lý, đảm bảo giảm tối đa thời gian, chi
phí không cần thiết.
– Nhóm dịch vụ logistics đầu vào (Inbound logistics): bao gồm
+ Kitting: Quản lý công đoạn lựa chọn, đóng góp và chuyên chở các bộ phận
linh kiện chƣa lắp ráp tới dây chuyền sản xuất của doanh nghiệp.
+ Quality control/ Quality assurance: Tiến hành kiểm tra chất lƣợng tại kho
và loại bỏ các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chuyên chở ngƣợc lại cho nhà sản
xuất thay thế các linh kiện không đảm bảo chất lƣợng.
+ Sequencing: Sắp xếp các bộ phận, vật tƣ cho một dây chuyền sản xuất theo
thứ tự cụ thể để tiện sản xuất và đóng gói.
+ Milk runs: Tối ƣu hóa dòng vận chuyển hàng hóa bằng cách gom hàng và
giao hàng cho nhiều khách hàng trong cùng một thời điểm. Thiết kế một lộ trình
phức hợp với nhiều điểm bốc xếp, kết hợp nhiều đơn hàng từ nhiều khách hàng tại
cùng một thời điểm. Mục đích là sử dụng tối đa năng lực chuyên chở của phƣơng
tiện và tiết kiệm chi phí vận tải.
+ VIM (Vendor Inventory Management): Tiến hành gom hàng từ nhiều nhà
cung cấp nhỏ lẻ những mặt hàng hay vật tƣ cần thiết cho quá trình sản xuất kinh
doanh của khách hàng, lƣu kho và phân phối tới cho khách hàng.
– Nhóm dịch vụ hỗ trợ sản xuất (Manufacturing Support): bao gồm
+ Sub – Assembly: Áp dụng đối với các ngành điện tử, ô tô, hàng tiêu dùng
nhanh. Công ty logistics sẽ đảm nhận luôn công việc lắp ráp các bộ phận cơ bản của
sản phẩm từ các linh kiện đơn lẻ.
+ Inventory Planning: Lên kế hoạch và kiểm soát quá trình lƣu kho với các
hệ thống quản lý kho hiện đại nhất đảm bảo tối ƣu lƣợng dự trữ và giảm thiểu chi
phí.
+ Packing/Labeling: Đóng gói và dán nhãn hàng hóa.
16

– Nhóm dịch vụ logistics đầu ra (Outbound Logistics/Warehousing and
Distribution): Với hệ thống kho hiện đại và quy mô lớn, các công ty logistics có thể
đảm nhiệm lƣu kho thành phẩm và phân phối tới tay ngƣời tiêu dùng với chi phí
thấp. Ngoài ra theo yêu cầu của khách hàng, các công ty này còn cung cấp một số
dịch vụ kho đặc biệt nhƣ: Contract warehousing (Kho thuê theo hợp đồng);
Dedicated warehousing (Kho chuyên dụng); Multi-user warehousing (Kho công
cộng); Bonded warehousing (Kho ngoại quan); Automated warehousing (Kho tự
động); Cross-docking warehousing (kho đa năng).
– Nhóm dịch vụ GNVT và gom hàng liên quan đến toàn bộ dòng lƣu chuyển
của vật tƣ và hàng hóa: bao gồm
+ Ocean/Air freight (vận tải đƣờng biển, đƣờng hàng không): Vận chuyển
hàng nguyên container (FCL), hàng lẻ (LCL), hàng không.
+ Dedicated contract carriage (chuyên chở hàng hóa theo hợp đồng chuyên
dụng).
+ Intermodal service (Vận tải đa phƣơng thức).
+ Merge – in – Transit: Áp dụng cho các công ty nhập bộ phận hoàn chỉnh từ
nhiều nhà cung cấp, công ty logistics sẽ kết hợp đầu vào và đầu ra của dây chuyền
cung ứng một cách ăn khớp và hiệu quả, tiến hành lắp ráp thành sản phẩm cuối
cùng và giao trực tiếp cho khách hàng.
+ Customer Service ( Dịch vụ khách hàng).
– Nhóm dịch vụ sau bán hàng (Aftermarket logistics): Các LSP có thể giúp
khách hàng quản lý các yếu tố phát sinh sau giao dịch, bao gồm một số dịch vụ:
+ Return Logistics: Quản lý quá trình thu hồi các hàng phế phẩm, tái chế
hoặc hủy bỏ giúp khách hàng.
+ Repair Logistics: Tiếp nhận và sửa chữa thành phẩm hoặc bộ phận.
+ Revers Logistics: Thiết kế và quản lý dòng vật liệu hoặc thiết bị không sử
dụng ngƣợc trở lại dây chuyền cung ứng.
+ Call Center: Tiếp nhận đơn hàng và đăng ký giao hàng giúp khách hàng
17

– Dịch vụ logistics hàng đầu (Lead Logistics Provider): Thay mặt khách hàng
quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng hoặc khi cần thiết thuê lại dịch vụ của một số công ty
logistics khác, khách hàng chỉ phải giao dịch với một nhà cung cấp dịch vụ duy nhất.
2.1.4. Nhà cung cấp dịch vụ logistics ( LSP)
2.1.4.1.
Khái niệm nhà cung cấp logistics (LSP)
Kinh doanh dịch vụ logistics là việc một tổ chức hay một cá nhân sẽ đóng
vai trò trung tâm, đứng ra phối hợp các công đoạn cung cấp nguyên liệu – sản xuất –
phân phối dựa trên các dữ liệu về nhu cầu hàng hóa, dịch vụ, quy cách phẩm chất,
năng lực sản xuất, lịch trình chuyên chở và nguồn cung cấp theo yêu cầu của ngƣời
ủy thác.
Theo Điều 3, Mục 2, Nghị định số 140/2007/NĐ-CP định nghĩa: “Thƣơng
nhân kinh doanh dịch vụ logistics là thƣơng nhân tổ chức thực hiện dịch vụ logistics
cho khách hàng bằng cách tự mình thực hiện hoặc thuê lại thƣơng nhân khác thực
hiện một hoặc nhiều công đoạn của dịch vụ đó”. Và tại Nghị định 140/2007/NĐ-CP
tại Điều 5, Điều 6, Điều 7 còn qui định rất rõ ràng về điều kiện kinh doanh đối với
thƣơng nhân kinh doanh các dịch vụ logistics chủ yếu; dịch vụ logistics liên quan
đến vận tải; dịch vụ logistics liên quan khác.
2.1.4.2.
Phân loại nhà cung cấp dịch vụ logistics (LSP)
– Nhà cung cấp dịch vụ bên thứ 2 (2PL – Second Party Logistics):
Đây là một chuỗi những ngƣời cung cấp dịch vụ cho hoạt động đơn lẻ cho chuỗi
hoạt động logistics nhằm đáp ứng nhu cầu của chủ hàng nhƣng chƣa tích hợp với
hoạt động logistics (chỉ đảm nhận một khâu trong chuỗi logistics).
2PL là việc quản lý các hoạt động truyền thống nhƣ vận tải, kho vận, thủ tục hải
quan, thanh toán,…
– Nhà cung cấp dịch vụ logistics bên thứ ba (3PL – Third Party Logistics): Là
ngƣời thay mặt cho chủ hàng quản lý và thực hiện các dịch vụ logistics cho từng bộ
phận nhƣ: thay mặt cho ngƣời gửi hàng thực hiện thủ tục XNK, cung cấp chứng từ
giao nhận – vận tải và vận chuyển nội địa hoặc thay mặt cho ngƣời XNK làm thủ tục
thông quan hàng hóa và đƣa hàng đến điểm đến quy định,… Dịch vụ 3PL bao gồm
nhiều dịch vụ khác nhau, kết hợp chặt chẽ việc luân chuyển, tồn trữ hàng hoá, xử lý
thông tin,… có tính tích hợp vào dây chuyền cung ứng của khách hàng. Nhà cung