1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VỐN VÀ NÂNG
CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI
CÔNG TY CẦU 75 THUỘC TỔNG CÔNG
TY CÔNG TRÌNH GIAO GIAO THÔNG 8
BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI
2
LỜI NÓI ĐẦU
Để tiến hành sản xuất kinh doanh (SXKD) thì một yếu tố không thể thiếu được là
phải có vốn. Có hai nguồn vốn: Vốn tự có và vốn đi vay, vậy quản trị và điều hành về tỷ
lệ giữa hai loại vốn này như thế nào là hợp lý và có hiệu quả? Ngoài ra, vấn đề làm thế
nào để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp Việt Nam đang là vấn đề bức
xúc mà các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm. Trong nhiều diễn đàn và trong công luận
ở nước ta, người ta bàn rất nhiều về vấn đề vốn của doanh nghiệp. Tình trạng khó khăn
trong kinh doanh của doanh nghiệp, lợi nhuận thấp, hàng hoá tiêu thụ chậm, không đổi
mới dây chuyền sản xuất… Xu thế toàn cầu hoá thì việc một quốc gia hội nhập vào nền
kinh tế Toàn cầu sẽ như thế nào ? cơ bản phụ thuộc vào khả năng cạnh tranh của các
doanh nghiệp sở tại. Khả năng cạnh tranh là nguồn năng lực thiết yếu để doanh nghiệp
tiếp tục vững bước trên con đường hội nhập kinh tế. Mặt khác, những chỉ tiêu đánh giá
khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp như: Vốn… trình độ kỹ thuật, công nghệ, trình độ
quản lý, kỹ năng cạnh tranh, bộ máy tổ chức sản xuất, lợi nhuận. Để đạt được yêu cầu đó
thì vấn đề đặt ra đối với các doanh nghiệp là làm thế nào để sử dụng có hiệu quả nhất
nguồn vốn của mình?
Với mong muốn được đóng góp một phần nhỏ bé kiến thức của mình vào những
giải pháp nâng cao hiêụ quả sử dụng vốn tại doanh nghiệp, công ty cầu 75 – thuộc tổng
công ty công trình giao thông 8 – Bộ Giao Thông Vận tải là một DNNN thuộc Bộ GTVT
đang đứng trước những thách thức như trên nên vấn đề đặt ra đối với Ban lãnh đạo Công
ty là cần phải làm gì để giải quyết được những vấn đề trên nhằm đưa doanh nghiệp thắng
trong cạnh tranh, đặc biệt là trong điều kiện hiện nay.
Đứng trước những thách thức đó, sau một quá trình thực tập tại Công ty cầu 75
thuộc tổng công ty công trình giao thông 8 – Bộ Giao Thông Vận tải, cùng với sự hướng
dẫn của thầy giáoTS Nguyễn Đắc Thắng, các cô, chú và các anh, chị trong công ty nên
em đã chọn đề tài:
“Một số vấn đề về vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty cầu 75 thuộc
Tổng công ty công trình giao giao thông 8 – Bộ Giao Thông Vận tải”.
Em hy vọng rằng, với bài viết này mình có thể chỉ ra được những tồn tại trong
công ty, trên cơ sở đó nhằm đưa ra những ý kiến, kiến nghị góp phần nâng cao hơn nữa
về hiệu quả sử dụng vốn tại công ty.
Với bố cục của khoá luận được chia thành 3 chương:
Chương I: Lý luận chung về vốn và hiệu quả sử dụng vốn trong các doanh nghiệp
hiện nay
3
Chương II: Thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại công ty cầu 75 thuộc tổng công
ty công trình giao thông 8 – Bộ GTVT
Chương III: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty
cầu 75 thuộc Tổng công ty công trinhf giao thông 8 – Bộ GTVT
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS – Nguyễn Đắc Thắng cùng toàn thể các
thầy cô giáo trong khoa QTKD đã giúp đỡ và hướng dẫn em tận tình trong thời gian thực
tập và nghiên cứu Khoá luận này
Em xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo công ty cùng các cô, chú và các anh, chị
công tác tại công ty cầu 75, đặc biệt là các cô, chú và các anh, chị phòng tài chính – kế
toán của công ty đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ em trong quá trình thực tập và
hoàn thiện bài viết này.
4
CHƯƠNG I:
LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TRONG
CÁC DOANH NGHIỆP HIỆN NAY.
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ VỐN CỦA DOANH NGHIỆP
1.1.1 Vốn là gì?
Để hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thực sự có hiệu quả thì
điều đầu tiên mà các doanh nghiệp quan tâm và nghĩ đến là làm thế nào để có đủ vốn và
sử dụng nó như thế nào để đem lại hiệu quả cao nhất. Vậy vấn đề đặt ra ở đây – Vốn là
gì? Các doanh nghiệp cần bao nhiêu vốn thì đủ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của
mình.
Có rất nhiều quan niệm khác nhau về vốn. Vốn trong các doanh nghiệp là một quỹ
tiền tệ đặc biệt. Mục tiêu của quỹ là để phục vụ cho sản xuất kinh doanh, tức là mục đích
tích luỹ chứ không phải mục đích tiêu dùng như một vài quỹ tiền tệ khác trong các doanh
nghiệp. Đứng trên các giác độ khác nhau ta có cách nhìn khác nhau về vốn.
Theo quan điểm của Mark – nhìn nhận dưới giác độ của các yếu tố sản xuất thì
Mark cho rằng: “Vốn chính là tư bản, là giá trị đem lại giá trị thặng dư, là một đầu
vào của quá trình sản xuất”. Tuy nhiên, Mark quan niệm chỉ có khu vực sản xuất vật
chất mới tạo ra giá trị thặng dư cho nền kinh tế. Đây là một hạn chế trong quan điểm của
Mark.
Còn Paul A.Samuelson, một đại diện tiêu biểu của học thuyết kinh tế hiện đại cho
rằng: Đất đai và lao động là các yếu tố ban đầu sơ khai, còn vốn và hàng hoá vốn là yếu
tố kết quả của quá trình sản xuất. Vốn bao gồm các loại hàng hoá lâu bền được sản xuất
ra và được sử dụng như các đầu vào hữu ích trong quá trình sản xuất sau đó.
Một số hàng hoá vốn có thể tồn tại trong vài năm, trong khi một số khác có thể tồn
tại trong một thế kỷ hoặc lâu hơn. Đặc điểm cơ bản nhất của hàng hoá vốn thể hiện ở chỗ
chúng vừa là sản phẩm đầu ra, vừa là yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất.
Trong cuốn “Kinh tế học” của David Begg cho rằng: “Vốn được phân chia
theo hai hình thái là vốn hiện vật và vốn tài chính”. Như vậy, ông đã đồng nhất vốn với
tài sản của doanh nghiệp.Trong đó:
Vốn hiện vật: Là dự trữ các hàng hoá đã sản xuất mà sử dụng để sản xuất ra các
hàng hoá khác.
Vốn tài chính: Là tiền và tài sản trên giấy của doanh nghiệp.
Ngoài ra, có nhiều quan niệm khác về vốn nhưng mọi quá trình sản xuất kinh
doanh đều có thể khái quát thành:
5
T…… H (TLLD, TLSX) ……. SX ……. H’……T’
Để có các yếu tố đầu vào (TLLĐ, TLSX) phục vụ cho hoạt động kinh doanh,
doanh nghiệp phải có một lượng tiền ứng trước, lượng tiền ứng trước này gọi là vốn của
doanh nghiệp. Vậy: “Vốn của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của vật tư, tài sản
được đầu tư vào quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhằm thu lợi
nhuận”.
Nhưng tiền không phải là vốn. Nó chỉ trở thành vốn khi có đủ các điều kiện sau:
Thứ nhất: Tiền phải đại diện cho một lượng hàng hoá nhất định hay nói cách
khác, tiền phải được đảm bảo bằng một lượng hàng hoá có thực.
Thứ hai: Tiền phải được tích tụ và tập trung đến một lượng nhất định. Có được
điều đó mới làm cho vốn có đủ sức để đầu tư cho một dự án kinh doanh dù là nhỏ nhất.
Nếu tiền nằm ở rải rác các nơi mà không được thu gom lại thành một món lớn thì cũng
không làm gì được. Vì vậy, một doanh nghiệp muốn khởi sự thì phải có một lượng vốn
pháp định đủ lớn. Muốn kinh doanh tốt thì doanh nghiệp phải tìm cách gom tiền thành
món để có thể đầu tư vào phương án sản xuất của mình.
Thứ ba: Khi có đủ một lượng nhất định thì tiền phải được vận động nhằm mục
đích sinh lời.
Từ những vấn đề trên ta thấy vốn có một số đặc điểm sau:
Thứ nhất: Vốn là hàng hoá đặc biệt vì các lý do sau:
– Vốn là hàng hoá vì nó có giá trị và giá trị sử dụng.
+ Giá trị của vốn được thể hiện ở chi phí mà ta bỏ ra để có được nó.
+ Giá trị sử dụng của vốn thể hiện ở việc ta sử dụng nó để đầu tư vào quá trình sản
xuất kinh doanh như mua máy móc, thiết bị vật tư, hàng hoá…
– Vốn là hàng hoá đặc biệt vì có sự tách biệt rõ ràng giữa quyền sử dụng và quyền
sở hữu nó. Khi mua nó chúng ta chỉ có quyền sử dụng chứ không có quyền sở hữu và
quyền sở hữu vẫn thuộc về chủ sở hữu của nó.
Tính đặc biệt của vốn còn thể hiện ở chỗ: Nó không bị hao mòn hữu hình trong
quá trình sử dụng mà còn có khả năng tạo ra giá trị lớn hơn bản thân nó. Chính vì vậy,
giá trị của nó phụ thuộc vào lợi ích cận biên của của bất kỳ doanh nghiệp nào. Điều này
đặt ra nhiệm vụ đối với các nhà quản trị tài chính là phải làm sao sử dụng tối đa hiệu quả
của vốn để đem lại một giá trị thặng dư tối đa, đủ chi trả cho chi phí đã bỏ ra mua nó
nhằm đạt hiệu quả lớn nhất.
Thứ hai: Vốn phải gắn liền với chủ sở hữu nhất định chứ không thể có đồng vốn
vô chủ.
Thứ ba: Vốn phải luôn luôn vận động sinh lời.
6
Thứ tư: Vốn phải được tích tụ tập trung đến một lượng nhất định mới có thể phát
huy tác dụng để đầu tư vào sản xuất kinh doanh.
Tuỳ vào đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng doanh nghiệp mà có một lượng
vốn nhất định, khác nhau giữa các doanh nghiệp. Để góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng
vốn tại công ty, ta cần phân loại vốn để có biện pháp quản lý tốt hơn.
1.1.2 Phân loại vốn
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải tiêu hao các loại vật tư,
nguyên vật liệu, hao mòn máy móc thiết bị, trả lương nhân viên… Đó là chi phí mà doanh
nghiệp bỏ ra để đạt được mục tiêu kinh doanh. Nhưng vấn đề đặt ra là chi phí này phát
sinh có tính chất thường xuyên, liên tục gắn liền với quá trình sản xuất sản phẩm của
doanh nghiệp. Vì vậy, các doanh nghiệp phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn một cách tối
đa nhằm đạt mục tiêu kinh doanh lớn nhất. Để quản lý và kiểm tra chặt chẽ việc thực hiện
các định mức chi phí, hiệu quả sử dụng vốn, tiết kiệm chi phí ở từng khâu sản xuất và
toàn doanh nghiệp. Cần phải tiến hành phân loại vốn, phân loại vốn có tác dụng kiểm tra,
phân tích quá trình phát sinh những loại chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để tiến hành
sản xuất kinh doanh. Có nhiều cách phân loại vốn, tuỳ thuộc vào mỗi góc độ khác nhau ta
có các cách phân loại vốn khác nhau.
1.1.2.1 – Phân loại vốn dựa trên giác độ chu chuyển của vốn thì vốn của doanh
nghiệp bao gồm hai loại là vốn lưu động và vốn cố định.
Vốn cố định: Là biểu hiện bằng tiền của tài sản cố định (TSCĐ), TSCĐ dùng
trong kinh doanh tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh nhưng về mặt giá trị thì
chỉ có thể thu hồi dần sau nhiều chu kỳ kinh doanh.
Vốn cố định biểu hiện dưới hai hình thái:
– Hình thái hiện vật: Đó là toàn bộ tài sản cố định dùng trong kinh doanh của các
doanh nghiệp. Nó bao gồm nhà cửa, máy móc, thiết bị, công cụ…
– Hình thái tiền tệ: Đó là toàn bộ TSCĐ chưa khấu hao và vốn khấu hao khi chưa
được sử dụng để sản xuất TSCĐ, là bộ phận vốn cố định đã hoàn thành vòng luân chuyển
và trở về hình thái tiền tệ ban đầu.
Vốn lưu động: Là biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động và vốn lưu động. Vốn
lưu động tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh và giá trị có thể trở lại hình thái
ban đầu sau mỗi vòng chu chuyển của hàng hoá. Nó là bộ phận của vốn sản xuất, bao
gồm giá trị nguyên liệu, vật liệu phụ, tiền lương… Những giá trị này được hoàn lại hoàn
toàn cho chủ doanh nghiệp sau khi đã bán hàng hoá.Trong quá trình sản xuất, bộ phận giá
trị sức lao động biểu hiện dưới hình thức tiền lương đã bị người lao động hao phí nhưng
được tái hiện trong giá trị mới của sản phẩm, còn giá trị nguyên, nhiên vật liệu được
chuyển toàn bộ vào sản phẩm trong chu kỳ sản xuất kinh doanh đó. Vốn lưu động ứng
7
với loại hình doanh nghiệp khác nhau thì khác nhau. Đối với doanh nghiệp thương mại
thì vốn lưu động bao gồm: Vốn lưu động định mức và vốn lưu động không định mức.
Trong đó:
– Vốn lưu động định mức: Là số vốn tối thiểu cần thiết cho hoạt động sản xuất
kinh doanh của các doanh nghiệp trong kỳ, nó bao gồm vốn dự trữ vật tư hàng hóa và
vốn phi hàng hoá để phục vụ cho hoạt động kinh doanh.
– Vốn lưu động không định mức: Là số vốn lưu động có thể phát sinh trong quá
trình kinh doanh nhưng không có căn cứ để tính toán định mức được như tiền gửi ngân
hàng, thanh toán tạm ứng…Đối với doanh nghiệp sản xuất thì vốn lưu động bao gồm: Vật
tư, nguyên nhiên vật liệu, công cụ, dụng cụ… là đầu vào cho quá trình sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp.
Không những thế tỷ trọng, thành phần, cơ cấu của các loại vốn này trong các
doanh nghiệp khác nhau cũng khác nhau. Nếu như trong doanh nghiệp thương mại tỷ
trọng của loại vốn này chiếm chủ yếu trong nguồn vốn kinh doanh thì trong doanh nghiệp
sản xuất tỷ trọng vốn cố định lại chiếm chủ yếu. Trong hai loại vốn này, vốn cố định có
đặc điểm chu chuyển chậm hơn vốn lưu động. Trong khi vốn cố định chu chuyển được
một vòng thì vốn lưu động đã chu chuyển được nhiều vòng.
Việc phân chia theo cách thức này giúp cho các doanh nghiệp thấy được tỷ trọng,
cơ cấu từng loại vốn. Từ đó, doanh nghiệp chọn cho mình một cơ cấu vốn phù hợp.
1.1.2.2 – Phân loại vốn theo nguồn hình thành:
Theo cách phân loại này, vốn của doanh nghiệp bao gồm: Nợ phải trả và vốn chủ
sở hữu.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, ngoài số vốn tự có và coi như tự có thì doanh
nghiệp còn phải sử dụng một khoản vốn khá lớn đi vay của ngân hàng. Bên cạnh đó còn
có khoản vốn chiếm dụng lẫn nhau của các đơn vị nguồn hàng, khách hàng và bạn hàng.
Tất cả các yếu tố này hình thành nên khoản nợ phải trả của doanh nghiệp. Vậy
Nợ phải trả: Là khoản nợ phát sinh trong quá trình kinh doanh mà doanh
nghiệp có trách nhiệm phải trả cho các tác nhân kinh tế như nợ vay ngân hàng, nợ vay
của các chủ thể kinh tế, nợ vay của cá nhân, phải trả cho người bán, phải nộp ngân sách
…
Vốn chủ sở hữu: Là nguồn vốn thuộc sở hữu của chủ doanh nghiệp và các thành
viên trong công ty liên doanh hoặc các cổ đông trong công ty cổ phần. Có ba nguồn cơ
bản tạo nên vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp, đó là:
– Vốn kinh doanh: Gồm vốn góp (Nhà nước, các bên tham gia liên doanh, cổ đông,
các chủ doanh nghiệp) và phần lãi chưa phân phối của kết quả sản xuất kinh doanh.
8
– Chênh lệch đánh giá lại tài sản (chủ yếu là tài sản cố định): Khi nhà nước cho
phép hoặc các thành viên quyết định.
– Các quỹ của doanh nghiệp: Hình thành từ kết quả sản xuất kinh doanh như: quỹ
phát triển, quỹ dự trữ, quỹ khen thưởng phúc lợi.
Ngoài ra, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp bao gồm vốn đầu tư XDCB và kinh
phí sự nghiệp (khoản kinh phí do ngân sách nhà nước cấp, phát không hoàn lại sao cho
doanh nghiệp chi tiêu cho mục đích kinh tế lâu dài, cơ bản, mục đích chính trị xã hội…).
1.1.2.3 – Phân loại theo thời gian huy động và sử dụng vốn thì nguốn vốn của
doanh nghiệp bao gồm:
Nguồn vốn thường xuyên: Là nguồn vốn mà doanh nghiệp sử dụng để tài trợ
cho toàn bộ tài sản cố định của mình. Nguồn vốn này bao gồm vốn chủ sở hữu và nợ dài
hạn của doanh nghiệp. Trong đó:
– Nợ dài hạn: Là các khoản nợ dài hơn một năm hoặc phải trả sau một kỳ kinh
doanh, không phân biệt đối tượng cho vay và mục đích vay.
Nguồn vốn tạm thời: Đây là nguồn vốn dùng để tài trợ cho tài sản lưu động tạm
thời của doanh nghiệp. Nguồn vốn này bao gồm: vay ngân hàng, tạm ứng, người mua vừa
trả tiền…
Như vậy, ta có:
TS = TSLĐ + TSCĐ
= Nợ ngắn hạn + Nợ dài hạn + Vốn chủ sở hữu
= Vốn tạm thời + Vốn thường xuyên
Việc phân loại theo cách này giúp doanh nghiệp thấy được yếu tố thời gian về
vốn mà mình nắm giữ, từ đó lựa chọn nguồn tài trợ cho tài sản của mình một cách thích
hợp, tránh tình trạng sử dụng nguồn vốn tạm thời để tài trợ cho tài sản cố định.
1.2 – HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA DOANH NGHIỆP TRONG NỀN KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG.
1.2.1 Hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp
1.2.1.1- Hiệu quả sử dụng vốn là gì?
Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn
lực, vật lực, tài lực của doanh nghiệp để đạt được kết quả cao nhất trong quá trình SXKD
với tổng chi phí thấp nhất. Không ngừng nâng cao hiệu quả kinh tế là mối quan tâm hàng
đầu của bất kỳ nền sản xuất nào nói chung và mối quan tâm của DN nói riêng, đặc biệt nó
đang là vấn đề cấp bách mang tính thời sự đối với các DN nhà nước Việt nam hiện nay.
Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vừa là câu hỏi, vừa là thách thức đối với các DN hiện
nay.Sản xuất kinh doanh của bất kỳ một doanh nghiệp SXKD nào cũng có thể hiển thị
bằng hàm số thể hiện mối quan hệ giữa kết quả sản xuất với vốn và lao động
9
Q = f (K, L) trong đó:
K: là vốn.
L: là lao động.
Vì vậy, kết quả SXKD của các DN có quan hệ hàm với các yếu tố tài nguyên, vốn,
công nghệ… Xét trong tầm vi mô, với một DN trong ngắn hạn thì các nguồn lực đầu vào
này bị giới hạn. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải tìm biện pháp nhằm khai thác và
sử dụng vốn, sử dụng tối đa các nguồn lực sẵn có của mình, trên cơ sở đó so sánh và lựa
chọn phương án SXKD tốt nhất cho doanh nghiệp mình.
Vậy hiệu quả sử dụng vốn là gì ? Để hiểu được ta phải hiểu được hiệu quả là gì?
– Hiệu quả của bất kỳ một hoạt động kinh doanh nào cũng đều thể hiện mối quan
hệ giữa “kết quả sản xuất và chi phí bỏ ra”.
–
Hiệu quả kinh doanh =
Kết quả đầu ra
Chi phí đầu vào
– Về mặt đinh lượng: Hiệu quả kinh tế của việc thực hiện mỗi nhiệm vụ kinh tế xã
hội biểu hiện ở mối tương quan giữa kết quả thu được và chi phí bỏ ra. Người ta chỉ thu
được hiệu quả khi kết quả đầu ra lớn hơn chi phí đầu vào. Hiệu quả càng lớn chênh lệch
này càng cao.
– Về mặt định tính: Hiệu quả kinh tế cao biểu hiện sự cố gắng nỗ lực, trình độ
quản lý của mỗi khâu, mỗi cấp trong hệ thống công nghiệp, sự gắn bó của việc giải quyết
những yêu cầu và mục tiêu kinh tế với những yêu cầu và mục tiêu chính trị – xã hội.
Có rất nhiều cách phân loại hiệu quả kinh tế khác nhau, nhưng ở đây em chỉ đề
cập đến vấn đề nâng cao hiệu qủa sử dụng vốn tại doanh nghiệp. Như vậy, ta có thể hiểu
hiệu quả sử dụng vốn như sau:
Hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp: Là một phạm trù kinh tế phản ánh
trình độ khai thác, sử dụng nguồn vốn của doanh nghiệp vào hoạt động sản xuất kinh
doanh nhằm mục đích sinh lời tối đa với chi phí thấp nhất.
Hiệu quả sử dụng vốn là một vấn đề phức tạp có liên quan tới tất cả các yếu tố của
quá trình SXKD (ĐTLĐ, TLLĐ) cho nên doanh nghiệp chỉ có thể nâng cao hiệu quả trên
cơ sở sử dụng các yếu tố cơ bản của quá trình kinh doanh có hiệu quả. Để đạt được hiệu
quả cao trong quá trình kinh doanh thì doanh nghiệp phải giải quyết được các vấn đề như:
đảm bảo tiết kiệm, huy động thêm để mở rộng hoạt động SXKD của mình và DN phải
đạt được các mục tiêu đề ra trong qúa trình sử dụng vốn của mình.
1.2.1. Các chỉ tiêu đo lường hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp Việt
nam hiện nay
10
Các doanh nghiệp Việt nam với số vốn tự có hay vốn vay, vốn điều lệ, đều không
phải là số vốn cho không, không phải trả lãi mà đều phải hoặc là trả cổ tức, hoặc là nộp
thuế vốn và hạch toán bảo toàn vốn. Vậy số vốn này lớn lên bao nhiêu là đủ, là hợp lý, là
hiệu quả cho quá trình SXKD của doanh nghiệp ? Mặt khác, trong quá trình kinh doanh,
một doanh nghiệp tạo ra các sản phẩm và dịch vụ có sức tiêu thụ lớn, thị trường ngày
càng ổn định và mở rộng, nhu cầu của khách hàng ngày càng lớn thì đương nhiên là cần
nhiều tiền vốn để phát trtiển kinh doanh. Do đó, nếu công tác quản trị và điều hành không
tốt thì hoặc là phát hành thêm cổ phiếu để gọi vốn hoặc là không biết xoay xở ra sao, có
khi bị “kẹt” vốn nặng… và có khi đưa doanh nghiệp đến chỗ phá sản vì tưởng rằng doanh
nghiệp quá thành đạt. Để đánh giá chính xác hơn hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp,
ta có thể dựa vào các nhóm chỉ tiêu đo lường sau đây:
1.2.1.1 Nhóm chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp
Tình hình tài chính của doanh nghiệp được thể hiện khá rõ nét qua các chỉ tiêu về
hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh. Nó thể hiện mối quan hệ giữa kết quả kinh doanh trong
kỳ và số vốn kinh doanh bình quân. Ta có thể sử dụng các chỉ tiêu sau:
Hiệu quả sử dụng toàn bộ vốn của doanh nghiệp.
Hv = V
D
Trong đó:
Hv – Hiệu quả sử dụng toàn bộ vốn của doanh nghiệp.
D – Doanh thu thuần của doanh nghiệp trong kỳ.
V – Toàn bộ vốn sử dụng bình quân trong kỳ.
Vốn của doanh nghiệp bao gồm: vốn cố định và vốn lưu động, do đó ta có các chỉ
tiêu cụ thể sau:
Hiệu quả sử dụng vốn cố định
HVCĐ =
cd
V
D
Trong đó:
HVCĐ : Hiệu quả sử dụng VCĐ
Vcđ : Vốn cố định bình quân sử dụng trong kỳ
Hiệu quả sử dụng vốn lưu động
HVLĐ
=
D
VLĐ
11
Trong đó:
HVLĐ: Hiệu quả sử dụng VLĐ
VLĐ : Vốn lưu động bình quân sử dụng trong kỳ.
Các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn cho biết: Một đồng vốn của doanh nghiệp sử
dụng bình quân trong kỳ làm ra bao nhiêu đồng doanh thu. Chỉ tiêu này càng lớn chứng
tỏ hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp càng cao, đồng thời chỉ tiêu này còn cho biết
doanh nghiệp muốn nâng cao hiệu quả sử dụng vốn thì phải quản lý chặt chẽ và tiết kiệm
về nguồn vốn hiện có của mình.
1.2.1.2 – Tỷ suất lợi nhuận
Lợi nhuận là chỉ tiêu phản ánh kết quả cuối cùng của hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp . Tuy nhiên, để phản ánh chính xác hơn ta cần xem xét đến cả số tuyệt đối
và số tương đối thông qua việc so sánh giữa tổng số vốn bỏ ra với số lợi nhuận thu được
trong kỳ.
Các chỉ tiêu phản ánh tỷ suất lợi nhuận.
Tỷ suất lợi nhuận của toàn bộ vốn kinh doanh.
TLN Vkd =
Vkd
LNST x100
Trong đó:
TLN Vkd – Tỷ suất lợi nhuận tổng vốn kinh doanh.
LNST – Tổng lợi nhuận sau thuế trong kỳ.
Vkd – Tổng vốn kinh doanh bình quân trong kỳ.
Tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động:
TLN VLĐ =
Vld
LNST x100
Trong đó: VLĐ : Tổng vốn lưu động bình quân trong kỳ.
TLNVLĐ: Tỷ suất lợi nhuận vốn lưu động
Tỷ suất lợi nhuận vốn cố định, TLNVCĐ.
T LNVCĐ =
CD
V
LNTS
x100
Trong đó: VCĐ – Tổng vốn cố địng bình quân trong kỳ.
Các chỉ tiêu này cho biết cứ 100 đồng vốn kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp
thì mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận.
1.2.3 Một số chỉ tiêu khác phản ánh hiệu quả sử dụng vốn lưu động của
doanh nghiệp
1.2.3.1 – Tốc độ luân chuyển VLĐ
12
Là một chỉ tiêu chất lượng tổng hợp phản ánh trình độ tổ chức, quản lý và hiệu quả
sử dụng vốn của DN. Nó bao gồm các chỉ tiêu sau:
Số vòng quay của vốn lưu động trong kỳ:
Là số lần luân chuyển vốn lưu động trong kỳ, nó đươc xác định như sau:
C =
ld
V
D
Trong đó: C – Số vòng quay vốn lưu động.
D – Doanh thu thuần trong kỳ.
Vlđ – Vốn lưu động bình quân trong kỳ.
Vốn lưu động bình quân tháng, quý, năm được tính như sau:
Vốn LĐBQ tháng = (VLĐ đầu tháng + VLĐ cuối tháng)/2
Vốn LĐBQ quý, năm = (VLĐ1/2 + VLĐ2 +….+VLĐn-1+ VLĐn/2)/(n-1).
Trong đó: VLĐ1,.. VLĐn – Vốn lưu động hiện có vào đầu tháng.
Chỉ tiêu này càng lớn, chứng tỏ VLĐ của doanh nghiệp luân chuyển càng nhanh,
hoạt động tài chính càng tốt, doanh nghiệp cần ít vốn mà tỷ suất lợi nhuận lại cao.
Số ngày luân chuyển:
Là số ngày để thực hiện một vòng quay vốn lưu động.
N =
C
T =
D
TxVLD
Trong đó:
N – Số ngày luân chuyển của một vòng quay vốn lưu động.
T – Số ngày trong kỳ.
Hệ số đảm nhiệm LVĐ:
H = D
VLD
Chỉ tiêu này cho biết để tạo ra được một đồng doanh thu thì doanh nghiệp cần bao
nhiêu đồng VLĐ. Hệ số này càng nhỏ càng tốt.
Mức tiết kiệm VLĐ:
Nó thể hiện trong quá trình sử dụng VLĐ do sự thay đổi tốc độ quay của nó. Có
hai cách xác định:
Cách 1:
M-+ = VLĐ1 –
0
1
C
D
Trong đó:
13
M-+ – Mức tiết kiệm hay lãng phí VLĐ.
VLĐ1 – Vốn lưu động bình quân kỳ này.
D1 – Doanh thu thuần bình quân kỳ này.
C0 – Số vòng quay vốn lưu động kỳ trước.
Cách 2:
M+ = (N1 – N0) x T
D1
Trong đó:
N1, N0 – Thời gian luân chuyển VLĐ kỳ này, kỳ trước
T – Số ngày trong kỳ
1.2.3.2 – Phân tích tình hình và khả năng thanh toán
Phân tích tình hình thanh toán: Chính là xem xét mức độ biến thiên của các
khoản phải thu, phải trả để từ đó tìm ra nguyên nhân của các khoản nợ đến hạn chưa đòi
được hoặc nguyên nhân của việc tăng các khoản nợ đến hạn chưa đòi được.
Phân tích khả năng thanh toán: Khả năng thanh toán của DN phản ánh mối
quan hệ tài chính giữa các khoản có khả năng thanh toán trong kỳ với các khoản phải
thanh toán trong kỳ. Nhóm chỉ tiêu này bao gồm các chỉ tiêu sau:
*Hệ số thanh toán ngắn hạn =
TSLĐ
Nợ ngắn hạn
* Hệ số thanh toán tức thời =
Vốn bằng tiền
Nợ đến hạn
* Hệ số thanh toán nhanh =
Vốn bằng tiền +Các khoản phải thu
Nợ ngắn hạn
Ngoài ra, ta còn sử dụng chỉ tiêu về cơ cấu tài chính như:
* Hệ số nợ vốn cổ phần =
Nợ phải trả
Vốn chủ sở hữu
* Hệ số cơ cấu nguồn vốn =
Vốn chủ sở hữu
14
Nguồn vốn
Đó là các chỉ tiêu cơ bản phản ánh hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp.
15
CHƯƠNGII:
THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN
TẠI CÔNG TY CẦU 75
2.1. Thực trạng về hiệu quả sử dụng vốn trong các DNNN thuộc Bộ GTVT
Cơ cấu và quy mô doanh nghiệp đã có sự chuyển hướng hợp lý hơn. Nguồn vốn
chủ sở hữu được bổ sung và phát triển liên tục. Năm 2001 là 5.870 tỷ đồng, nhưng đến
năm 2003 là 7.057 tỷ đồng tăng 20%. Cùng kỳ, tỷ lệ vốn tự bổ sung trên tổng nguồn vốn
chủ sở hữu tăng từ 21,5% lên đến 33,8%. Quy mô vốn còn nhỏ, chiếm dụng lẫn nhau,
thiếu vốn kinh doanh nghiêm trọng nên các doanh nghiệp buộc phải vay vốn Ngân hàng
dẫn đến tăng giá thành sản phẩm
Nhưng cũng trong năm đó (năm 2003), năm đầu tiên của các doanh nghiệp trong
Bộ đạt doanh thu 16 ngàn tỷ đồng, gấp 2,21 lần năm 2001, bình quân từ năm 2001 đến
năm 2003 doanh thu tăng trung bình mỗi năm là 44,2%. Song điều này cũng không giúp
các doanh nghiệp tránh khỏi thực trạng hiện nay, hiệu quả sản xuất kinh doanh còn chưa
cao nếu không nói là thấp. Theo đánh giá của Chính phủ, tỷ trọng doanh nghiệp thực sự
kinh doanh có hiệu quả chiếm khoảng 40%; doanh nghiệp kinh doanh kém hiệu quả, thua
lỗ khoảng 20%; doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản khoảng 6%; còn lại là các
doanh nghiệp kinh doanh thất thường, lúc lỗ, lúc lãi. Sau đợt kiểm tra của Bộ, đã phát
hiện nhiều doanh nghiệp còn tình trạng hạch toán chưa đúng chế độ, nhất là việc tính giá
thành sản phẩm, dẫn đến không phản ánh chính xác hiệu quả sản xuất kinh doanh. Nhiều
doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ kéo dài, thua lỗ năm trước chưa được giải quyết thì lại
bị chồng thêm bởi lỗ năm sau, tất yếu rơi vào thế bế tắc. Đặc biệt có tổng công ty có tới
58% đơn vị trực thuộc lỗ vốn, lỗ luỹ kế tới đầu năm 2003 gần 30 tỷ đồng, có doanh
nghiệp số lỗ gần bằng 2 lần vốn chủ sở hữu.
Hiệu suất sử dụng TSCĐ và hiệu quả sử dụng vốn của các đơn vị trong toàn ngành
nhìn chung còn thấp. Tính bình quân, hiệu suất sử dụng TSCĐ của ngành là 0,73; doanh
lợi vốn cố định là 2%. Doanh lợi doanh thu bán hàng chỉ đạt 2,8%; doanh lợi vốn là 6%.
2.2 – GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY CẦU 75.
16
2.2.1 Đặc điểm quá trình hình thành và phát triển của công ty
Công ty công trình Cầu 75 là doanh nghiệp nhà nước thuộc tổng công ty công
trình giao thông 8 – Bộ GTVT, hoạt động theo luật doanh nghiệp và có đầy đủ tư cách
pháp nhân. Hoạt động trong lĩnh vực xây dựng giao thông công nghiệp và dân dụng,công
ty được thành lập theo quyết định số11077/QĐTCCT-LĐ ngày 3-6-1993 của bộ giao
thông vận tải với tên là công ty xây dựng cầu 75 (tiền thân là xí nghiệp xd cầu 75 được
thành lập tháng 5-1975) năm 1995 công ty đổi tên thành công ty xây dựng cầu 75,có giấy
phép hành nghề số 169 cấp ngày 6-8-1998 số hiệu đăng ký 2901-03-01-588 do bộ xây
dựng cấp.
Công ty được phép đặt trụ sở tại Hạ đình –thanh xuân-Hà nội
Tổng số vốn khi thành lập là : 285 triệu đồng
Vốn kinh doanh bổ sung : 652 triệu đồng
Vốn vay : 392 triệu đồng
Với nhiệm vụ chính là:
+XD công trình giao thông (đường bộ)
+xây dựng công trình kiến trúc công nghiệp và dân dụng phục
+Sản xuât vat liệu bê tông đúc sẵn ,rảI thảm bê tông atphal.
Gần 40 năm xây dựng và trưởng thành với phương châm lấy uy tín chất lượng làm
đầu thì công ty công cầu 75 đã có bước phát triển đáng kể, ngày càng khẳng định được vị
trí của mình trong xã hội. Để thấy rõ hơn được quá trình phát triển của công ty chúng ta
có thể dựa vào một số chỉ tiêu sau:
Báo cáo kết quả kinh doanh của công ty từ năm 2001 đến năm
2003.
Đơn vị: Triệu đồng
Chỉ tiêu
Năm 2001
Năm 2002
Năm 2003
1. Doanh thu thuần.
22880
42700
53576
2. Giá vốn hàng bán.
19380
37400
48334
3. Lợi nhuận gộp.
3504
5240
5242
4. Chi phí QLDN
2188
2990
2763
5.Lợi nhuận từ HĐKD
1316
2310
2479
6.Lợi nhuận từ HĐTC
– 2252
– 1566
-1549
7. Lợi nhuận bất thường
743
– 202
-181
5.Lợi nhuận trước thuế
– 193
542
749
6.Thuế phải nộp
(345)
54
–
17
7.Lợi nhuận sau thuế
152
488
749
(Nguồn BCĐKT của công ty các năm 2001 – 2003).
Từ bảng trên ta thấy doanh thu năm 2003 tăng vọt so với năm 2001. Lợi nhuận
năm 2001 không có, trong khi đó năm 2003 lợi nhuận đạt những 749 triệu. Điều này,
chứng tỏ công ty đang có chiều hướng phát triển lớn mạnh, điều đó được thể hiện thông
qua các chỉ tiêu như: Doanh thu thuần, lợi nhuận sau thuế…
2.2.2 Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh của công ty
Công ty cầu 75 hoạt động với một số ngành nghề sản xuất kinh doanh trong đó
chủ yếu là xây dựng mới cầu , xây dựng mới đường bộ, cầu bê tông cốt thép, rải thảm,
xây dựng mới cầu,kiến trúc xây dựng và dân dụng phục. Với đặc điểm riêng của sản
phẩm xây dựng, nó tác động trực tiếp lên công tác tổ chức quản lý. Quy mô công trình
giao thông thường là rất lớn, sản phẩm mang tính đơn chiếc, thời gian sản xuất kéo dài,
chủng loại yếu tố đầu vào đa dạng, đòi hỏi phải có nguồn vốn đầu tư lớn. Mặt khác,
nguồn vốn kinh doanh của công ty chủ yếu là vốn vay như:, vay từ Tổng 8, vay của cán
bộ công nhân viên trong công ty, vay từ các tổ chức tín dụng khác… nhằm đáp ứng đúng
tiến độ công trình. Chẳng hạn, yêu cầu đến cuối năm có công trình mà vì ách vốn không
hoàn thành được công trình sẽ gây thiệt hại cho công ty, đặc biệt là sự suy giảm về uy tín
của công ty, khó khăn trong việc đấu thầu các công trình khác… Đối với vốn lưu động
thường xuyên thì phải căn cứ vào kế hoạch sản xuất kinh doanh của công ty để xác định.
Việc đấu thầu cần đề ra nhu cầu vốn lưu động, sau đó công ty sẽ làm tờ trình đối với
Tổng 8 để Tổng xét duyệt.
Như vậy, để đảm bảo sử dụng có hiệu quả nguồn vốn này, một yêu cầu bắt buộc
đối với các doanh nghiệp xây dựng là phải xây dựng được giá dự toán cho từng công
trình (dự toán thiết kế và dự toán thi công). Trong quá trình sản xuất, thi công, giá dự
toán trở thành thước đo và được so sánh với các khoản chi phí phát sinh. Khi công trình
hoàn thành, giá dự toán lại là cơ sở để nghiệm thu, kiểm tra chất lượng công trình xác
định giá thành quyết toán và thanh lý hợp đồng đã ký kết .
Sản phẩm xây dựng cầu là một sản phẩm đặc biệt và là chủ yếu của công ty, nên
khâu sản xuất kinh doanh của công ty gặp nhiều khó khăn và cũng ảnh hưởng đến việc
khai thác sử dụng các thiết bị sản xuất, mẫu thuẫn lớn luôn phát sinh .Do thời gian dài chi
phí lớn,vì vậy những sai sót nhỏ có thể gây ra những tổn thất lớn và phảI khắc phục trong
nhiều năm.có thể kháI quát qui trình công nghệ làm cầu của công ty theo sơ đồ sau,
18
Quy trình công nghệ xây dựng cầu :
Xây dựng mố cầu
Xây dựng trụ cầu
Giai đoạn
Giai đoạn
Chuẩn bị
Quyết toán
Lao đầm cầu
Hoàn thiện cầu
Giai đoạn thi công
Trên cơ sở nắm chắc công nghệ làm cầu sẽ giúp cho việc tổ chức, quản lý, theo
dõi từng bước quá trình tập hợp chi phí sản xuất đến giai đoạn cuối cùng. Từ đó góp phần
làm giảm chi phí sản xuất một cách đáng kể, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của
công ty. Với tư cách pháp nhân của mình, công ty có thể đứng ra vay vốn, thay mặt các xí
nghiệp sản xuất đứng ra ký kết các hợp đồng cũng như tham gia đấu thầu tìm việc làm
cho các đơn vị. Trên cơ sở các hợp đồng kinh tế, công ty tiến hành giao khoán và điều
hành sản xuất các đơn vị thành viên là: Xí nghiệp thi công cơ giới, xí nghiệp công trình
giao thông I, II, III, đội 281,282, 283, 284, trạm bê tông Phú Viên, trạm bê tông Phủ Lý,
trạm bê tông Văn Lâm.
Sơ đồ tổ chức của công ty như sau:
19
Sơ đồ tổ chức hoạt động SXKD của công ty:
Để duy trì tốt bộ máy sản xuất, công ty đã xây dựng và hoạt động theo cơ chế điều
hành sản xuất kinh doanh của mình.
Kế hoạch sản xuất kinh doanh mang tính pháp lệnh, các phòng ban bằng các nỗ
lực chủ quản phải chấp hành nghiêm túc tổ chức thực hiện đem lại hiệu quả cao nhất. Kế
hoạch sản xuất mang các nội dung: Nhiệm vụ công trình, khối lượng công việc, chất
lượng sản phẩm, tiến độ hoàn thành bàn giao. Giá trị sản lượng và kinh phí cho từng công
trình chia theo giai đoạn hoàn thành. Mọi hợp đồng kinh tế với các chủ đầu tư, các cơ
quan trong và ngoài ngành đều do giám đốc trực tiếp ký kết không uỷ quyền cho các xí
nghiệp thành viên. Những trường hợp giá trị công trình nhỏ mà chủ yếu là thuê nhân
công, nếu xét thấy cần thiết thì giám đốc có thể uỷ quyền cho các xí nghiệp thành viên ký
kết và tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, bản hợp đồng đã ký kết phải nộp về phòng kinh
doanh và phòng tài vụ của công ty để công ty theo dõi.
Công ty giao kế hoạch kèm theo các điều kiện đảm bảo thực thi kịp thời: Hồ sơ,
mặt bằng, tiềnvốn (theo từng giai đoạn nếu công trình kéo dài). Các xí nghiệp chịu trách
nhiệm thực hiện, huy động nhân lực, vật tư thiết bị đưa vào sản xuất, chịu trách nhiệm về
công trình, giá thành xây dựng cũng như an toàn trong sản xuất, phải giao nộp sản phẩm
theo đúng kế hoạch ấn định được giao. Công ty theo dõi, giám sát, hướng dẫn tập hợp hồ
sơ để thanh toán dứt điểm với xí nghiệp, đồng thời bàn giao ngay công trình cho chủ đầu
tư. Khi giao việc làm cho các xí nghiệp, công ty có các hình thức khoán sau đây: Khoán
gọn công trình, khoán theo dự toán, khoán nhân công thiết bị. Nguyên tắc của khoán là
Công ty
Xí
nghiệp
thi
công
cơ giới
§éi
281
§éi
282
§éi
283
§éi
284
Xí
nghiệp
công
trình
giao
thông
I
Xí
nghiệp
công
trình
giao
thông
II
Xí
nghiệp
công
trình
giao
thông
III
20
đảm bảo đúng chất lượng, tiến độ, động viên công nhân viên hăng hái trong lao động sản
xuất.
Tỷ lệ công ty thu theo từng loại công trình là: Từ 5% đến 20% của doanh thu.
Đối với công trình chọn thầu, chỉ định thầu do công ty tìm kiếm thì công ty thu tối
đa 20%.
Đối với công trình đấu thầu: Tuỳ theo tình hình cụ thể, giám đốc công ty ký kết
hợp đồng giao lại cho cá nhân hoặc đơn vị chịu trách nhiệm thi công và giao nộp sản
phẩm cho bên A thì công ty thu 5% (không kể các khoản thuế).
Chi phí tại công ty bao gồm chi phí cho toàn bộ máy quản lý của công ty, nộp
thuế GTGT, thuế lợi tức, tiền thuê về sử dụng vốn, phân phối lợi nhuận, các quỹ doanh
nghiệp. Đảm bảo tích luỹ chung và các hoạt động xã hội khác. Các khoản chi BHYT,
BHXH, KPCĐ, bảo hộ lao động sẽ tập trung chi tại văn phòng công ty và phân bổ cho
các xí nghiệp khi thanh toán nội bộ hàng năm.
Các xí nghiệp dùng từ 80% đến 90% doanh thu chi trả cho giá thành công trình
như: Nhân công, nguyên nhiên vật liệu, chi phí máy cho các hoạt động quản lý xí nghiệp,
trả lãi vốn vay và mọi quyền lợi của người lao động. Đối với những công trình bàn giao
kế hoạch, xí nghiệp phải có trách nhiệm cho đến khi có biên bản phúc tra và chịu trách
nhiệm bảo hành theo qui định. Đối với công trình do xí nghiệp tự tìm kiếm thì xí nghiệp
hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Về vốn ứng cho sản xuất, công ty căn cứ vào bảng tổng hợp khối lượng, tiến độ thi
công, trên cơ sở xác nhận các phòng chức năng để cho vay vốn trên nguyên tắc: ứng kỳ
sau phải nộp chứng từ chi tiêu kỳ trước về công ty để sao không có công trình nào ứng
quá về giá trị vật tư, tiền lương… hoặc không quá 80% giá trị thực hiện.
Các xí nghiệp phải căn cứ vào tiến độ sản xuất và nhu cầu xí nghiệp, cân đối khả
năng vay ứng của công ty để chuẩn bị vốn sản xuất như: Hợp đồng mua, bán, thuê
mướn, các hoá đơn xuất hàng, các chứng từ hợp pháp khác…
2.2.3 Đặc điểm bộ máy quản lý của công ty
Cũng như các doanh nghiệp xây dựng cơ bản khác, bộ máy quản lý của công ty
cầu 75 chịu ảnh hưởng rất lớn của đặc điểm ngành xây dựng cơ bản.
Mô hình tổ chức bộ máy sản xuất, tổ chức bộ máy quản lý của công ty được tổ
chức theo hình thức trực tuyến chức năng như: Từ công ty đến xí nghiệp, đội sản xuất, tổ
sản xuất đến người lao động theo tuyến kết hợp với các phòng ban chức năng. Đứng đầu
công ty là giám đốc công ty giữ vai trò lãnh đạo chung toàn công ty, là đại diện pháp
nhân của công ty trước pháp luật, đại diện cho quyền lợi của công nhân viên toàn công ty
và chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Người giúp
việc cho giám đốc là các phó giám đốc.
21
Với 6 phòng, ban như : Phòng tài chính – kế toán, phòng tổ chức hành chính,
phòng kế hoạch, phòng thiết bị vật tư, phòng kỹ thuật và phòng tổ chức cán bộ lao động.
Trong đó:
Phòng tài chính kế toán : Bao gồm 6 người, có nhiệm vụ tổ chức, thực hiện công
tác hạch toán trong công ty theo yêu cầu, chế độ kế toán nhà nước theo dõi hạch toán các
khoản chi phí phát sinh, kiểm tra giám sát xem các khoản chi phí đã hợp lý chưa, từ đó
giúp giám đốc đưa ra các biện pháp khắc phục. Đồng thời phòng kế toán cũng phải chịu
trách nhiệm lo thanh toán vốn, đảm bảo cho công ty có vốn liên tục hoạt động.
Phòng tổ chức hành chính tổng hợp: Giải quyết mọi công việc có liên quan đến
tiền lương và công tác văn phòng trong công ty như: tổ chức sản xuất quản lý, hồ sơ cán
bộ, chính sách lao động tiền lương, lập phương án trang bị sửa chữa nhà cửa, tài sản phục
vụ cho hoạt động chung của cả công ty.
Phòng kế hoạch: Có nhiệm vụ tìm hiểu thị trường, khai thác hợp đồng nhận thầu,
lập các hợp đồng kinh tế, lập và kiểm tra kế hoạch sản xuất của toàn công ty, lập kế
hoạch thực hiện các hợp đồng nhận thầu, tổ chức điều độ sản xuất, tổ chức thanh toán
công trình.
Phòng thiết bị – vật tư: Không phải trực tiếp mua vật tư mà chỉ tìm kiếm các
nguồn vật tư ổn định, rẻ nhất, giúp các xí nghiệp tìm kiếm nguồn vật tư.
Phòng kỹ thuật: Có nhiệm vụ vẽ thiết kế và giám sát thi công đối với các đội
sản xuất trên các mặt: Tiến độ thi công, định mức tiêu hao vật tư, nghiệm thu công
trình… Bên cạnh đó, phòng kỹ thuật – vật tư cùng phối hợp với các phòng ban khác
lập dự toán công trình giúp công ty tham gia đấu thầu và giám sát thi công sau này.
Phòng tổ chức cán bộ lao động: Giải quyết mọi công việc có liên quan đến
các tổ chức lao động, phân phối và lên kế hoạch về các vấn đề nhân sự của công
ty.
Do các công trình có địa điểm, thời gian thi công khác nhau nên lực lượng lao
động của công ty được tổ chức thành các xí nghiệp sản xuất, các đội công trình và dưới
đó lại được tổ chức thành các tổ sản xuất theo yêu cầu của thi công. ở mỗi xí nghiệp hoặc
mỗi đội công trình thì có giám đốc hoặc đội trưởng và các nhân viên kinh tế kỹ thuật
chịu trách nhiệm quản lý trực tiếp về kinh tế, kỹ thuật. Phụ trách các tổ sản xuất là các tổ
trưởng .
Cách tổ chức lao động, tổ chức quản lý sản xuất như trên tạo điều kiện thuận lợi
cho công ty trong việc giám sát, theo dõi, quản lý tốt hơn tới từng đội công trình, từng đội
sản xuất, đồng thời tạo diều kiện thuận lợi để công ty có thể ký kết hợp đồng làm khoán
tới từng đội công trình, từng đội sản xuất.
22
Từ những điều trình bày ở trên, ta có thể khái quát sơ đồ bộ máy quản lý của công
ty như sau:
23
Sơ đồ bộ máy quản lý của công ty:
2.3 THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN
TẠI CÔNG TY CẦU 75
2.3.1 Khái quát chung về nguồn vốn của công ty
Công ty cầu 75 đã chủ động và tự tìm kiếm cho mình nguồn vốn thị trường để tồn
tại. Nhờ sự năng động, sáng tạo, công ty đã nhanh chóng thích ứng với kiều kiện, cơ chế
thị trường nên kết quả hoạt động SXKD của công ty trong những năm qua rất đáng khích
lệ. Tuy nhiên, do sự cạnh tranh gay gắt trong cơ chế mới nên doanh nghiệp đã có phần
nào chịu ảnh hưởng theo cơ chế chung. Để hiểu rõ hơn về kết quả kinh doanh của công ty
ta phải xét xem công ty đã sử dụng các nguồn lực, tiềm năng sẵn có của mình như thế
nào? Trong đó, việc đi sâu, phân tích về hiệu quả sử dụng vốn tại công ty là rất cần thiết.
Qua xem xét tình hình hoạt động kinh doanh của công ty năm 2003 cho thấy tổng số vốn
đầu tư vào hoạt động SXKD là: 49.797.246.528 đồng (ở đầu năm 2003) đến cuối năm số
vốn này tăng lên tới: 70.128.306.434 đồng. Trong đó, đầu năm:
– Vốn lưu động chiếm: 0.586.697.975 đồng.
– Vốn cố định chiếm: 9.210.548.553 đồng.
Công ty
Phßng
tµi
chÝnh
kÕ
to¸n
Phßng
tæ
chøc
hµnh
chÝnh
Phßng
kÕ
ho¹ch
Phßng
thiÕt
bÞ
vËt t
Phßng
kü
thuËt
Phßng
tæ
chøc
c¸n bé
lao
®éng
Xí
nghiệp
thi
công
cơ
giới
§éi
281
§éi
282
§éi
283
Xí
nghiệp
công
trình
GT I
Xí
nghiệp
công
trình
GT II
Xí
nghiệp
công
trình
GT III
§éi
284
24
Đến cuối năm số vốn này đạt lần lượt là:
– Vốn cố định: 10.037.655.134 đồng.
– Vốn lưu động: 60.090.651.320 đồng.
Nguồn vốn này hình thành từ hai nguồn: (Cuối năm 2003)
– Vốn chủ sở hữu: 3.550.150.632 đồng.
– Nợ phải trả: 66.578.155.822 đồng.
Cụ thể về nguồn vốn của công ty được thể hiện qua bảng sau:
Biểu 1: Nguồn hình thành vốn của công ty cầu 75.
Đơn vị: Triệu đồng.
Chỉ tiêu
Năm 2002
Năm 2003
Lượng
Tỷ trọng
Lượng
Tỷ trọng
Tổng số
49798
100
70.128
100
I. Vốn chủ sở hữu
2178
4,37%
3.550
5,06%
1.Nguồn vốn và quỹ
Nguồn vốn kinh doanh
5065
10,17%
5159
7,36%
Chênh lệch đánh giá lại TS
796
1,6%
796
1,14%
Lợi nhuận chưa phân phối
– 3802
– 7.63%
– 2424
– 3,46%
Nguồn vốn ĐTXDCB
94
0,19%
–
–
2. Nguồn kinh phí
25
0,05%
19
0,03%
II. Nợ phải trả
47620
95,63%
66.578
94,94%
Nợ dài hạn
2412
4,84%
3.874
5,52%
Nợ ngắn hạn
42377
85,1%
58.899
83,99%
Nợ khác
2.831
5,68%
3.805
5,42%
( Nguồn : Bảng CĐKT công ty cầu 75 năm 2002; 2003)
25
Từ bảng số liệu trên, ta có các chỉ tiêu năm 2003 của công ty là:
Hệ số nợ =
Tổng số nợ
66.578
= 94,94%
Tổng số vốn của công ty
70.128
Hệ số nợ dài hạn =
Nợ dài hạn
3874
= 52,18%
Vốn CSH +Nợ dài hạn
3.550 +3.874
Từ việc tính toán trên ta thấy:
– Hệ số nợ của công ty rất lớn (94,94%) trong khi đó vốn tự có chỉ chiếm một phần
rất nhỏ trong tổng nguồn (5,06%). Để đánh giá chính xác hơn ta đi vào phân tích bảng
biểu sau:
Biểu 2: Cơ cấu tài sản của công ty cầu 75 năm 2003.
Đơn vị : Triệu đồng
Chỉ tiêu
Đầu năm
Cuối năm
Chênh lệch
Lượng
%
Lượng
%
Lượng
%
Tổng giá trị TS
49798
100
70128
100
20330
–
I. TSLĐ & ĐTNH
40587
81,5%
60.091
85,69%
19.504
4,19%
1. Vốn bằng tiền
3155
6,34%
2871
4,09%
– 284
-2,25%
2. Nợ phải thu
13147
26,4%
27906
39,79%
14759
13,39%
3. Hàng tồn kho
13915
27,94%
22084
31,49%
8169
3,55%
4. LSLĐ khác
10370
20,82%
7230
10,31%
-3140 -10,51%
II.TSLĐ & ĐTDH
9211
18,5%
10037
14,31%
826 -4,19%
1.TSCĐHH
8785
17,64%
9613
13,71%
828
-3,93%
– Hao mòn
-12868 -25,84%
-15304
21,82%
2436
4,02%
– Nguyên giá
21653
43,48%
24916 35,53%
3263
– 7,95%
2. ĐTDH
19
0,04%
19 0,03%
–
– 0,01%
3. CPXDCBDD
407
0,82%
405 0,58
– 2
– 0,24%
(Nguån: B¶ng C§KT cña c«ng ty cÇu 75 ngµy 31/12/03).
VÒ c¬ cÊu tµi s¶n: TSL§ & §TNH lµ 40.587 tr® (81,5%)
vµo ®Çu n¨m. §Õn cuèi n¨m ®· t¨ng lªn lµ 60.091 tr®
(85,69%), trong ®ã phÇn lín lµ n»m ë nî ph¶i thu chiÕm
39,79%, hµng tån kho chiÕm 31,49% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña
=
=
