BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI
HÀ HẢI GIANG
XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY TNHH KHOÁNG SẢN MINH THỊNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
HÀ NỘI – 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI
HÀ HẢI GIANG
XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY TNHH KHOÁNG SẢN MINH THỊNH
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số : 60340301
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ THỊ THANH THỦY
HÀ NỘI – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá
nhân tôi, chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào. Các
số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn này là hoàn toàn hợp lệ và
đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.
Tác giả
Hà Hải Giang
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ……………………………………………………………………………..1
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT……………………………………………………………IV
DANH MỤC BẢNG BIỂU………………………………………………………………..V
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ……………………………………………………….VI
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ……………………..1
1.1. Lý do chọn đề tài………………………………………………………………………….1
1.2. Tổng quan về các công trình đã nghiên cứu liên quan đến đề tài ………….2
1.2.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài………………………………………….2
1.2.2. Các công trình nghiên cứu trong nước………………….………………….3
1.3. Mục tiêu nghiên cứu……………………………………………………………………..6
1.4. Câu hỏi nghiên cứu……………………………………………………………………….6
1.5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ………………………………………………………6
1.6. Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………………………….6
1.6.1. Phương pháp nghiên cứu định tính……………………………………………….6
1.6.2 Phương pháp nghiên cứu định lượng……………………………………………..7
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu…………………………………………………………7
1.8. Nội dung chi tiết…………………………………………………………………………..8
CHƯƠNG 2: NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ HỆ THỐNG CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP …………………………………………………………9
2.1. Khái niệm và tầm quan trọng của công tác phân tích tài chính doanh
nghiệp ………………………………………………………………………………………………9
2.1.1. Khái niệm…………………………………………………………………………………9
2.12. Mục tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp……………………………………..9
2.1.3. Tầm quan trọng của công tác phân tích tài chính trong doanh nghiệp10
2.2. Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp ………………………….13
2.2.1. Bản chất của hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính ………………………..13
2.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính…….14
2.2.3. Căn cứ xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp .16
2.2.4. Nguyên tắc xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh
nghiệp …………………………………………………………………………………………….18
2.2.5. Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp……………………….19
2.3. Tổ chức công tác phân tích tài chính ……………………………………………..26
2.3.1. Lập kế hoạch phân tích……………………………………………………………..26
2.3.2. Thu thập thông tin ……………………………………………………………………27
2.3.4. Lập báo cáo phân tích tài chính………………………………………………….29
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2…………………………………………………………………..30
CHƯƠNG 3 : THỰC TRẠNG HỆ THỐNG CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH
TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KHOÁNG SẢN MINH THỊNH …31
3.1. Tổng quan về Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh …………………….31
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển TNHH khoáng sản Minh Thịnh ….31
3.1.2. Cơ cấu tổ chức của Công ty……………………………………………………….32
3.1.3. Tổ chức bộ máy kế toán…………………………………………………………….34
3.1.4. Những đặc điểm kinh doanh chủ yếu ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu
phân tích tài chính…………………………………………………………………………….35
3.2. Thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại Công ty TNHH
khoáng sản Minh Thịnh……………………………………………………………………..36
3.2.1. Thông tin sử dụng trong phân tích tài chính tại Công ty ……………….36
3.2.2. Các chỉ tiêu phân tích……………………………………………………………….37
3.2.3. Quy trình phân tích tài chính của Công ty ……………………………………41
3.2.4. Tổ chức phân tích tài chính tại Công ty ……………………………………….41
3.3. Đánh giá thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại Công ty
TNHH khoáng sản Minh Thịnh…………………………………………………………..42
3.3.1. Những kết quả đạt được…………………………………………………………….42
3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân………………………………………………….42
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3…………………………………………………………………..47
CHƯƠNG 4: ĐỀ XUẤT XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH
TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KHOÁNG SẢN MINH THỊNH……..48
4.1. Định hướng phát triển của Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh……48
4.2. Tính cấp thiết của việc xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại
Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh……………………………………………….49
4.3. Xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại công ty TNHH khoáng
sản Minh Thịnh ………………………………………………………………………………..50
4.3.1. Xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại công ty TNHH
khoáng sản Minh Thịnh……………………………………………………………………..50
4.3.2. Áp dụng hệ thống chỉ tiêu được xây dựng để phân tích tình hình tài
chính ………………………………………………………………………………………………59
4.4. Giải pháp về tổ chức công tác phân tích …………………………………………72
4.4.1. Xây dựng quy trình phân tích kết hợp với lựa chọn loại hình phân tích
phù hợp …………………………………………………………………………………………..72
4.4.2. Tổ chức bộ máy thực hiện………………………………………………………….73
4.5. Điều kiện để thực hiện và giải pháp……………………………………………….74
4.5.1. Với Nhà nước ………………………………………………………………………….74
4.5.2. Với ngành liên quan …………………………………………………………………76
4.5.3 Về phía công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh……………………………..76
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4…………………………………………………………………..78
KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………….79
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………………………..82
PHỤ LỤC……………………………………………………………………………………….84
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Giải nghĩa
BCTC
Báo cáo tài chính
BEP
Doanh lợi trước thuế
CCDC
Công cụ dụng cụ
CĐKT
Cân đối kế toán
DN
Doanh nghiệp
DT
Doanh thu
DTT
Doanh thu thuần
GVHB
Giá vốn hàng bán
HĐQT
Hội đồng quản trị
HTK
Hàng tồn kho
KQHĐKD
Kết quả hoạt động kinh doanh
LCTT
Lưu chuyển tiền tệ
LN
Lợi nhuận
LNST
Lợi nhuận sau thuế
LNTT
Lợi nhuận trước thuế
NH
Ngắn hạn
ROA
Tỷ suất sinh lời của tài sản
ROE
Khả năng sinh lợi của vốn chủ sở hữu
ROS
Khả năng sinh lời của doanh thu
TB
Trung bình
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
TS
Tài sản
TSDH
Tài sản dài hạn
TSNH
Tài sản ngắn hạn
TSCĐ
Tài sản cố định
VCSH
Vốn chủ sở hữu
VĐT
Vốn đầu tư
VKD
Vốn kinh doanh
VLC
Vốn lưu chuyển
VLĐ
Vốn lưu động
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1: Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính áp dụng tại Công ty………….38
Bảng 3.2: Số liệu về các chỉ tiêu phân tích tài chính của Công ty TNHH
khoáng sản Minh Thịnh……………………………………………………………………..39
Bảng 4.1. Xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại công ty TNHH
khoáng sản Minh Thịnh……………………………………………………………………..54
Bảng 4.2: Các chỉ tiêu phân tích khái quát tài sản, nguồn vốn của công ty
TNHH khoáng sản Minh Thịnh…………………………………………………………..59
Bảng 4.3: Các chỉ tiêu phân tích khả năng thanh khoản của công ty………….60
Bảng 4.5: Các chỉ tiêu phân tích đòn bẩy tài chính của Công ty ……………….66
Bảng 4.6. Các chỉ tiêu phân tích khả năng sinh lợi của Công ty………………..68
Bảng 4.7: Phân tích tỷ số ROA……………………………………………………………70
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Sơ đồ 3.1. Bộ máy tổ chức của Công ty TNHH khoáng sản …………………….32
Sơ đồ 3.2. Bộ máy kế toán của Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh……35
Sơ đồ 3.3 : Quy trình phân tích tài chính tại Công ty………………………………41
Hình 4.1: So sánh khả năng thanh toán tổng quát của Công ty với TB ngành61
Hình 4.2: So sánh khả năng thanh toán hiện hành của Minh Thịnh với ngành
khoáng sản ………………………………………………………………………………………62
Hình 4.3: So sánh hệ số thanh toán nhanh của Minh Thịnh với ngành khoáng
sản………………………………………………………………………………………………….62
Hình 4.4: So sánh hệ số thanh toán tức thời của Công ty với TB ngành …….63
Bảng 4.4: Các chỉ tiêu phân tích hoạt động của Công ty………………………….64
Hình 4.5: So sánh số vòng quay tổng TS của Minh Thịnh với ngành khoáng
sản………………………………………………………………………………………………….65
Hình 4.6: So sánh hệ số nợ so với TS của Công ty với ngành…………………..67
Hình 4.7: So sánh ROS của Công ty với ngành khoáng sản……………………..69
Hình 4.8: So sánh ROA của Công ty với ngành khoáng sản…………………….71
Hình 4.9: So sánh ROE của Công ty với ngành khoáng sản …………………….71
1
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Lý do chọn đề tài
Trong nền kinh tế thị trường như hiện nay, bất kỳ doanh nghiệp nào khi
tiến hành đầu tư và sản xuất kinh doanh đều mong muốn đạt được mục tiêu
cuối cùng là tối đa hóa giá trị tài sản cho chủ sở hữu. Bên cạnh những lợi thế
sẵn có của từng ngành nghề kinh doanh thì nội lực tài chính của doanh nghiệp
là cơ sở đánh giá xem doanh nghiệp có thực sự vững mạnh để tiếp tục hoạt
động kinh doanh có hiệu quả. Chính vì vậy, việc phân tích tình hình tài chính
của doanh nghiệp là hết sức cần thiết. Thông qua phân tích tài chính, các nhà
quản trị sẽ đánh giá được thực trạng sản xuất kinh doanh và có cái nhìn toàn
diện, sâu sắc hơn về “bức tranh tài chính” của doanh nghiệp. Ngoài ra, việc
phân tích tài chính còn có ý nghĩa cho các đối tượng sử dụng thông tin ngoài
doanh nghiệp như: các nhà đầu tư, các ngân hàng và tổ chức tín dụng, các nhà
cung cấp, các chủ nợ, các khách hàng, các nhà bảo hiểm, người lao
động…Trong phân tích tài chính, hệ thống chỉ tiêu phân tích có vai trò đặc
biệt quan trọng. Với một hệ thống chỉ tiêu phù hợp, phân tích tài chính sẽ
giúp doanh nghiệp cũng như các đối tượng có liên quan đánh giá đúng sức
mạnh tài chính, khả năng sinh lời và triển vọng của DN từ đó đưa ra các quyết
định phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm.
Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh là doanh nghiệp hoạt động
trong ngành khoáng sản. Trong lĩnh vực này, doanh nghiệp chịu sự cạnh tranh
rất quyết liệt từ các doanh nghiệp cùng ngành. Vì vậy, muốn tồn tại và phát
triển doanh nghiệp cần phải đánh giá chính xác thực trạng tài chính và tiềm
năng của doanh nghiệp để có thể ra những quyết định đúng đắn. Bên cạnh đó,
có nhận được sự quan tâm của nhà đầu tư, các nhà cho vay, các nhà cung
cấp…. hay không cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều từ công tác phân tích tài
chính của doanh nghiệp. Trên thực tế, công tác phân tích tài chính đã được
2
thực hiện tại Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh nhung vẫn chưa thực sự
đáp ứng được yêu cầu của quản lý do hệ thống chỉ tiêu phân tích chưa được
xây dựng một cách phù hợp. Xuất phát từ nhận thức trên, tác giả đã chọn đề
tài: “Xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại công ty TNHH
khoáng sản Minh Thịnh” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình.
1.2. Tổng quan về các công trình đã nghiên cứu liên quan đến đề tài
Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính là công cụ quan trọng để thực hiện
phân tích và quản trị tài chính.Trong và ngoài nước đã có rất nhiều các công
trình nghiên cứu về phân tích tài chính và hệ thống chỉ tiêu phân tích tài
chính.
1.2.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài
– Năm 1994, tác giả GS. Josette Peyrard trong công trình “Phân tích tài
chính doanh nghiệp” đã nhắc đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính như là
công cụ quan trọng trong phân tích tài chính doanh nghiệp
– Năm 2006: Cuốn sách “Key Management Ratios: The clearest guide
to the critical numbers that drive your business” của tác giả Ciaran Walsh viết
về các chỉ tiêu quan trọng sử dụng cho quản trị tài chính doanh nghiệp. Trong
cuốn sách này, tác giả nhấn mạnh đến các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh
doanh như: Tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu, tỷ suất lợi nhuận tổng tài sản,
tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư. Tác giả cũng đưa ra tiêu chuẩn để đánh giá
hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp trên các chỉ tiêu trên.
– Năm 2007: Tại Thái Lan, các nhà nghiên cứu của Trường Đại học
Chulalongkorn (J.Thomas Connelly và Piman Limpaphayom) đã đưa ra mô
hình nghiên cứu về hệ thống chỉ tiêu phân tích trong các doanh nghiệp tại
Thái Lan. Hệ thống này gồm 9 chỉ tiêu phân tích tài chính và phi tài chính : 5
chỉ tiêu phản ánh tình hình tài chính và 4 chỉ tiêu phản ánh tình hình quản trị
doanh nghiệp. Các chỉ tiêu này được trình bày cụ thể trong cuốn sách
3
“Determinants of Corporate Disclosure and Transparency: Evidence from
Hong Kong and Thailand”
– Cuốn sách “Performance measurement and management control:
superior organizational performance” do NXB Elsevier Ltd phát hành năm
2004 tập hợp một số bài viết của các tác giả liên quan đến vai trò của hệ thống
chỉ tiêu phân tích tài chính, ảnh hưởng của hệ thống chỉ tiêu phân tích tài
chính và mô hình xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong doanh
nghiệp.
– Bài báo “Integrated Performance Measurement Systems: A
Development Guide” của các tác giả Bititci US, Carrie AS, McDevitt LG trên
tạp chí International Journal of Operations and Production Management, vol
17 số 6 do Nhà xuất bản MCB University Press (từ trang 522 đến trang 535 –
số tháng 5 và 6 năm 1997). Trong bài báo này, các tác giả đã nêu lên vai trò
quan trọng của hệ thống chỉ tiêu phân tích nói chung trong quá trình đánh giá
hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các mô hình liên kết các chỉ
tiêu phân tích ở các khía cạnh khác nhau của quá trình kinh doanh.
1.2.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
Với các công trình nghiên cứu lý luận về phân tích tài chính có thể kể
đến các giáo trình hay các bài báo, sách tham khảo. Các cuốn sách đã xuất
bản tiêu biểu mà em được biết, gồm: Giáo trình phân tích báo cáo tài chính
của trường Đại học kinh tế Quốc dân, giáo trình phân tích tài chính doanh
nghiệp của Học viện Tài chính,…
Bên cạnh các công trình nghiên cứu lí luận, trong thời gian qua còn có rất
nhiều các công trình nghiên cứu thực tiễn về phân tích tài chính có thể kể đến
như:
– Công trình nghiên cứu “Kế toán, kiểm toán và phân tích tài chính
doanh nghiệp” (1995), các tác giả GS.TS Ngô Thế Chi, PGS.TS Đoàn Xuân
4
Tiên, và TS Vương Đình Huệ đã nghiên cứu về nội dung phân tích tài chính
doanh nghiệp. Ở tác phẩm này, các tác giả nghiên cứu chủ yếu về phân tích
tài chính, trong đó các chỉ tiêu tài chính là công cụ để phục vụ phân tích tài
chính doanh nghiệp. Tuy nhiên công trình nghiên cứu trọng tâm về phân tích
tài chính của doanh nghiệp mà không trọng tâm vào xây dựng các chỉ tiêu
phân tích tài chính.
– Năm 2006, PGS. TS. Nguyễn Năng Phúc đã công bố công trình “Phân
tích tài chính công ty cổ phần”. Đây là một công trình nghiên cứu sâu về phân
tích tài chính của công ty cổ phần, trong đó đề cập đến hệ thống chỉ tiêu phân
tích tài chính trong công ty cổ phần, các phương pháp phân tích tài chính
công ty cổ phần và hướng dẫn quy trình áp dụng.
– Luận án tiến sĩ “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại
Tổng công ty Hàng không Việt Nam” (2008) tác giả Trần Thị Minh Hương đã
đi vào hệ thống hóa hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính một cách khá hệ
thống và chi tiết.
– Bài báo “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính nhằm tăng
cường công tác kiểm toán” của TS. Trần Quý Liên (Đại học Kinh tế quốc
dân) đăng trên tạp chí kiểm toán (số 43/năm 2011) lại đề cập đến việc hoàn
thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính nhưng trọng tâm để phục vụ công
tác kiểm toán.
– Luận án tiến sĩ “Hoàn thiện nội dung phân tích tài chính cho các công
ty cổ phần trong Tổng công ty xi măng Việt Nam” (2014), tác giả Phạm Thị
Quyên (Học viện Tài Chính) đã đề cập đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài
chính là một khía cạnh trong hoàn thiện các nội dung phân tích tài chính cho
các công ty cổ phần trong Tổng công ty xi măng Việt Nam.
– Luận văn thạc sỹ“ Phân tích báo cáo tài chính Công ty TNHH khoáng
sản và luyện kim Việt Trung” (2014) của tác giả Nguyễn Thùy Linh – Đại
5
học kinh tế quốc dân đã tập trung hệ thống hóa được những vẫn đề lý luận cơ
bản về phân tích tình hình tài chính thông qua báo cáo tài chính, đề cập sâu
đến các phương pháp cũng như nội dung phân tích báo cáo tài chính doanh
nghiệp. Luận văn thạc sỹ “Phân tích tình hình tài chính công ty TNHH 1
thành viên than Mạo Khê“ (2015) của tác giả Vũ Huyền Nga – Trường Đại
học kinh tế, đã phân tích rất rõ cấu trúc tài chính, hiệu quả sử dụng nguồn vốn
và tài sản, khả năng thanh toán,…của công ty. Tuy nhiên, điểm hạn chế của
các công trình nghiên cứu này là tác giả chưa có sự so sánh với các công ty
khác trong cùng ngành khai thác than, khoáng sản để đánh giá. Vì thế các
đánh giá của tác giả chưa có tính khách quan cao.
Tóm lại, các công trình nghiên cứu về hệ thống chỉ tiêu phân tích tài
chính của các tác giả trong và ngoài nước đã được công bố đã chỉ rõ phương
pháp, nội dung, cách tính và ý nghĩa của các chỉ tiêu phân tích tài chính trong
các doanh nghiệp nói chung. Phân tích tài chính doanh nghiệp là lĩnh vực
khoa học phức tạp cần được các nhà khoa học cũng như người học tiếp tục
nghiên cứu để không ngừng hoàn thiện để đáp ứng tốt nhất nhu cầu thông tin
của các nhà quản lý. Việc hoàn thiện nội dung phân tích phù hợp với từng loại
hình doanh nghiệp, từng ngành kinh tế, từng lĩnh vực hoạt động cụ thể là rất
cần thiết nhằm không ngừng nâng cao vai trò của công cụ phân tích trong
quản trị, giám sát tài chính DN. Cho đến nay, chưa có công trình nào nghiên
cứu về hệ thống chỉ tiêu phân tích đối với công ty TNHH khoáng sản Minh
Thịnh. Việc phân tích tài chính có ý nghĩa hết sức to lớn đối với không những
bản thân công ty, mà cả với các đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính
của công ty. Trên cơ sở kế thừa những kết quả mà các luận văn nêu trên đã
đạt được, Luận văn “Xây dựng hệ thống phân tích tài chính tại công ty TNHH
khoáng sản Minh Thịnh” sẽ đề xuất các giải pháp xây dựng hệ thống chỉ tiêu
phân tích tài chính của Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh.
6
1.3. Mục tiêu nghiên cứu
– Vận dụng các lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp để xem xét,
đánh giá thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính áp dụng tại công ty
TNHH Minh Thịnh, qua đó nhận biết các ưu và nhược điểm của hệ thống;
– Xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính phù hợp cũng như các
điều kiện cơ bản để áp dụng hệ thống này tại công ty TNHH Minh Thịnh.
1.4. Câu hỏi nghiên cứu
– Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong doanh nghiệp gồm những
chỉ tiêu nào?
– Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh đã sử dụng những chỉ tiêu
phân tích tài chính nào?
– Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính của công ty TNHH khoáng sản
Minh Thịnh cần được hoàn thiện như thế nào?
1.5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Phân tích tài chính và hệ thống chỉ tiêu phân
tích tài chính doanh nghiệp
Phạm vi nghiên cứu:
– Phạm vi không gian: Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh
– Phạm vi thời gian: số liệu nghiên cứu được giới hạn trong giai đoạn
2013-2015.
1.6. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây để đạt được mục
tiêu nghiên cứu của mình:
1.6.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
Khi sử dụng phương pháp này giúp tác giả phát hiện những chỉ tiêu
phân tích tài chính phù hợp với loại hình doanh nghiệp.
7
Để có căn cứ cho việc thực hiện đề tài, luận văn đã tiến hành thu thập
các nguồn thông tin sau: Các tài liệu, giáo trình về lý thuyết phân tích tài
chính; Kết quả nghiên cứu của các tác giả khác (trong các tạp chí, báo cáo
khoa học, đề tài nghiên cứu khoa học… có liên quan tới vấn đề phân tích tài
chính doanh nghiệp); Chủ trương chính sách liên quan đến nội dung nghiên
cứu (chủ yếu là các là các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước điều
chỉnh các nội dung liên quán đến tài chính doanh nghiệp)
1.6.2 Phương pháp nghiên cứu định lượng
Số liệu phục vụ nghiên cứu của đề tài chủ yếu là các báo cáo tài chính
của Công ty qua các năm, số liệu thống kê ngành…
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu “Xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại
công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh” có những đóng góp quan trọng về
lý luận và thực tiễn:
Về mặt lý luận: Mặc dù phân tích tài chính doanh nghiệp là một đề tài
không mới, nhưng đề tài “Xây dựng hệ thống phân tích tài chính tại công ty
TNHH khoáng sản Minh Thịnh” sẽ hệ thống hóa những khái niệm và hệ
thống chỉ tiêu phân tích, xây dựng được hệ thống chỉ tiêu phù hợp với đặc
điểm kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, người đọc có thể sử dụng tài liệu
này để khái quát lên các nội dung trong phân tích tài chính của doanh nghiệp
bất kỳ.
Về mặt thực tiễn: Xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính phù
hợp sẽ giúp cho Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh có thể thực hiện tốt
hơn phân tích tài chính, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính. Bên cạnh
đó, thông qua xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính Công ty TNHH
khoáng sản Minh Thịnh sẽ giúp các doanh nghiệp trong nghành khác rút ra
được bài học kinh nghiệm trong công tác phân tích tài chính doanh nghiệp.
8
1.8. Nội dung chi tiết
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, Danh mục từ viết tắt, Danh mục bảng
biểu, sơ đồ, hình, Danh mục tài liệu tham khảo và Phần phụ lục, nội dung
chính của luận văn được chia làm 4 chương:
Chương 1: Giới thiệu về đề tài nghiên cứu
Chương 2: Những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích tài chính doanh
nghiêp và hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp
Chương 3: Thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại công ty
TNHH Minh Thịnh
Chương 4: Đề xuất xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại
Công ty TNHH khoáng sản Minh Thịnh
9
CHƯƠNG 2: NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ HỆ THỐNG CHỈ TIÊU
PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
2.1. Khái niệm và tầm quan trọng của công tác phân tích tài chính doanh
nghiệp
2.1.1. Khái niệm
Tài chính doanh nghiệp được hiểu là những quan hệ giá trị giữa doanh
nghiệp với các chủ thể trong nền kinh tế. Các quan hệ tài chính doanh nghiệp
chủ yếu bao gồm: Quan hệ giữa doanh nghiệp với nhà nước, quan hệ giữa
doanh nghiệp với thị trường tài chính, quan hệ giữa doanh nghiệp với các thị
trường khác, quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp [5,tr.8-9]
Phân tích tài chính là sử dụng một tập hợp các khái niệm , phương pháp
và công cụ để thu thập và xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác
trong quản lý doanh nghiệp, nhằm đánh giá tình hình tài chính, khả năng và
tiềm lực của doanh nghiệp, giúp người sử dụng thông tin đưa ra các quyết
định tài chính, quyết định quản lý phù hợp [5,tr.66]
2.12. Mục tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp
Để trở thành một công cụ đắc lực giúp cho các nhà quản trị doanh
nghiệp và các đối tượng quan tâm đến hoạt động của doanh nghiệp có được
các quyết định đúng đắn trong kinh doanh, phân tích tài chính doanh nghiệp
cần đạt được các mục tiêu sau [9,tr.16]:
– Đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các khía
cạnh khác nhau như cơ cấu nguồn vốn, tài sản, khả năng thanh toán, lưu
chuyển tiền tệ, hiệu quả sử dụng tài sản, khả năng sinh lãi, rủi ro tài
chính…nhằm đáp ứng thông tin cho tất cả các đối tượng quan tâm đến hoạt
động của doanh nghiệp như các nhà đầu tư, cung cấp tín dụng, quản lý doanh
nghiệp, cơ quan thuế, người lao động…
10
– Định hướng các quyết định của các đối tượng quan tâm theo chiều
hướng phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp như quyết định đầu tư,
tài trợ, phân chia lợi nhuận…
– Trở thành cơ sở cho các dự báo tài chính, giúp người phân tích dự
đoán được tiềm năng tài chính của doanh nghiệp trong tương lai;
– Là công cụ để kiểm soát hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trên
cơ sở kiểm tra, đánh giá các chỉ tiêu kết quả đạt được so với các chỉ tiêu kế
hoạch, dự toán, định mức…Từ đó, xác định được những điểm mạnh và điểm
yếu trong hoạt động kinh doanh, giúp cho doanh nghiệp có được những quyết
đinh và giải pháp đúng đắn, đảm bảo kinh doanh đạt hiệu quả cao. Mục tiêu
này đặc biệt quan trọng với các nhà quản trị doanh nghiệp.
Để đạt được các mục tiêu nói trên cần có một hệ thống chỉ tiêu phân
tích phù hợp được xây dựng theo đặc điểm và yêu cầu của doanh nghiệp, đáp
ứng được nhu cầu của các nhà quản trị doanh nghiệp và các đối tượng quan
tâm.
2.1.3. Tầm quan trọng của công tác phân tích tài chính trong doanh nghiệp
Trong sự phát triển không ngừng của nền kinh tế đặc biệt là nền kinh tế
thị trường chịu sự chi phối bởi các quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh…và
chịu sự quản lý của Nhà nước các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế
không chỉ phát triển lên bằng chính nội lực của mình mà còn phụ thuộc vào
các yếu tố xung quanh, làm thế nào để doanh nghiệp có thể đưa ra định hướng
phát triển của mình và thực hiện được những mục tiêu đề ra là câu hỏi mà các
doanh nghiệp luôn đặt ra. Công tác phân tích tài chính giúp trả lời câu hỏi đó,
mức độ chính xác, hiệu quả trong sản xuất kinh doanh và quản trị doanh
nghiệp phụ thuộc rất lớn vào thông tin đưa ra từ phân tích tài chính. Bên cạnh
đó, những kết luận đưa ra từ quy trình phân tích tài chính còn cung cấp cho
các cơ quan quản lý cấp trên, nhà đầu tư, ngân hàng người lao động nắm bắt
11
được những thông tin phục vụ cho mục tiêu của mình. Phân tích tài chính
không chỉ phục vụ cho doanh nghiệp mà còn cho tất cả các đối tượng quan
tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các góc độ khác nhau.
Đối với những người quản lý doanh nghiệp
Mục tiêu tiên quyết của các nhà quản trị doanh nghiệp đó là điều hành
hoạt động sản xuất kinh doanh. Những thông tin mà phân tích báo cáo tài
chính cung cấp sẽ giúp các nhà quản trị trả lời được các câu hỏi như: chọn
phương án nào sẽ cho hiệu quả cao nhất? Nên huy động nguồn đầu tư nào?
Từ đó, các nhà quản trị doanh nghiệp có thể lập được kế hoạch cho tương lai,
đưa ra các quyết định đầu tư dài hạn, hay là đưa ra các chiến lược sản phẩm
và thị trường.
Đối với các cơ quan chức năng, cơ quan Nhà nước có liên quan
Dựa vào các báo cáo tài chính của doanh nghiệp để phân tích đánh giá,
kiểm tra hoạt động sản xuất kinh doanh. Hoạt động tài chính tiền tệ của doanh
nghiệp có thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước hay không, có tuân theo
pháp luật hay không đồng thời sự giám sát này giúp cơ quan thẩm quyền có
thể hoạch định chính sách một cách phù hợp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp
hoạt động kinh doanh một cách có hiệu quả. Giúp Nhà nước đưa những kế
hoạnh phát triển ở tầm vĩ mô sao cho mang lại lợi ích thiết thực nhất.
Đối với các nhà đầu tư
Các nhà đầu tư là các doanh nghiệp và cá nhân quan tâm trực tiếp đến
các giá trị của doanh nghiệp vì họ là người đã giao vốn cho doanh nghiệp và
có thể phải chịu rủi ro. Thu nhập của họ là tiền chia lợi tức và giá trị gia tăng
thêm của vốn đầu tư. Hai yếu tố này chịu ảnh hưởng của lợi nhuận kỳ vọng
của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư thường không hài lòng với lợi nhuận mà
doanh nghiệp đạt được theo tính toán trên sổ sách. Dự kiến trước lợi nhuận
sẽ đạt được là mối quan tâm thực sự của nhà đầu tư. Thông qua sự phân tích
12
dựa trên các báo cáo tài chính, phân tích khả năng sinh lời, mức độ rủi ro và
sự phân tích diễn biến giá cả, các nhà đầu tư sẽ đưa ra các quyết định của
chính mình.
Đối với ngân hàng, các nhà cho vay tín dụng, các đối tác kinh
doanh và các tổ chức khác
Những đối tượng này quan tâm đến khả năng thanh toán công nợ, khả
năng hợp tác liên doanh của doanh nghiệp, cho nên cũng cần phân tích và
đánh giá thực trạng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đặc biệt đối với
các chủ nợ, họ quan tâm tới khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp nếu
đó là các khoản vay ngắn hạn, đối với khoản vay dài hạn họ phải tin chắc khả
năng hoàn trả khi xem xét khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Song quan
trọng nhất đó là cơ cấu tài chính biểu hiện mức độ mạo hiểm của doanh
nghiệp đi vay. Các đối tác kinh doanh còn xem xét đến khả năng hợp tác của
doanh nghiệp thông qua tình hình chấp hành các chế độ, khả năng, tiềm năng
kinh tế tài chính của DN.
Đối với những người hưởng lương trong doanh nghiệp
Những người hưởng lương trong doanh nghiệp cũng quan tâm đến tình
hình tài chính, bởi lợi ích của họ gắn liền với hoạt động tài chính của doanh
nghiệp. Người lao động quan tâm đến các thông tin và số liệu tài chính để
đánh giá, xem xét triển vọng của nó trong tương lai. Những người đi tìm việc
đều có nguyện vọng được vào làm việc trong các công ty có triển vọng với
tương lai lâu dài để hy vọng có mức lương xứng đáng và chỗ làm việc ổn
định.
Tóm lại, công tác phân tích tài chính trong doanh nghiệp là một công
việc vô cùng quan trọng và cần thiết. Qua các công cụ tài chính, ta có thể
củng cố những điểm mạnh, đề ra các giải pháp nhằm củng cố, hoàn thiện hơn
13
công tác phân tích tài chính của công ty. Điều đó hỗ trợ rất lớn trong việc đưa
ra những quyết định tài chính và đầu tư phù hợp.
2.2. Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp
2.2.1. Bản chất của hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính
Trong phân tích tài chính thì chỉ tiêu chính là đối tượng mà phân tích
hướng vào, thông qua việc vận dụng các phương pháp và kỹ thuật để tính
toán, phân tích các chỉ tiêu, từ đó làm căn cứ cho việc ra các quyết định khác
nhau. Tập hợp các chỉ tiêu tài chính hình thành hệ thống chỉ tiêu tài chính. Hệ
thống này có thể được sắp xếp theo một trình tự nhất định, phản ánh tình hình
và các quan hệ tài chính. Hệ thống chỉ tiêu tài chính là công cụ đắc lực giúp
các chủ thể quản lý ra các quyết định..
Hệ thống chỉ tiêu phân tích là nội dung cơ bản của hoạt động phân tích
tài chính, nó quyết định tới việc ra quyết định tài chính của doanh nghiệp.
Thông qua hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính nắm được tình trạng tài chính,
sức mạnh tài chính, an ninh tài chính, phân tích được hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp. Do vậy, phân tích tài chính doanh nghiệp thông qua phân tích
hệ thống chỉ tiêu tài chính là cách tiếp cận khoa học, chính xác.
Theo PGS.TS.Nguyễn Ngọc Quang – Trường Đại học Kinh tế quốc
dân, trong luận án tiến sỹ của mình có đưa ra quan điểm về bản chất hệ thống
chỉ tiêu phân tích tài chính : “Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính là tổng thể
các chỉ tiêu tài chính sắp xếp theo một trình tự nhất định nhằm đánh giá họat
động tài chính của doanh nghiệp theo yêu cầu của cấp quản lý”
Cũng theo một nhà khoa học khác thuộc trường Đại Học Kinh tế quốc
Dân là TS Trần Quý Liên thì “Hệ thống chỉ tiêu tài chính là một bảng tổng
hợp các chỉ tiêu tài chính nhằm phản ánh tình hình tài chính của doanh
nghiệp phục vụ cho các đối tượng có nhu cầu” (Xây dựng hệ thống chỉ tiêu
phân tích tài chính doanh nghiệp nhằm tăng cường công tác kiểm toán – Tạp
14
chí Kiểm toán)
Hai nhà khoa học trên đều thống nhất ở quan điểm hệ thống chỉ tiêu là
bảng tổng hợp các chỉ tiêu và bảng tổng hợp này được sắp xếp, phản ánh tình
hình tài chính doanh nghiệp nhằm phục vụ các mục đích khác nhau của các
chủ thể sử dụng thông tin.
Dựa trên quan điểm của các nhà khoa học trên, theo tác giả thì “Hệ
thống chỉ tiêu phân tích tài chính là tổng thể các chỉ tiêu tài chính mà thông
qua đó có thể tiến hành phân tích, đánh giá cũng như dự đoán tình hình tài
chính của doanh nghiệp một cách toàn diện đầy đủ, chính xác làm cơ sở cho
việc đưa ra quyết định của các chủ thể sử dụng”.
2.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính
Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính có ý nghĩa quan trọng với nhiều
đối tượng sử dụng thông tin khác nhau, ảnh hưởng đến các quyết định đầu tư,
quyết định quản trị,… Tuy nhiên, hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính chỉ thực
sự phát huy tác dụng khi nó phản ánh được một cách toàn diện, đầy đủ và chi
tiết tình hình tài chính của doanh nghiệp. Muốn vậy, hệ thống chỉ tiêu phân
tích tài chính phải toàn diện, đầy đủ, có độ tin cậy cao, cán bộ phân tích phải
có trình độ chuyên môn giỏi. Ngoài ra, sự tồn tại của hệ thống chỉ tiêu trung
bình ngành cũng là một trong những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cũng
như độ tin cậy của hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính. Các nhân tố ảnh
hưởng đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính của doanh nghiệp được chia
làm 2 nhóm là các nhân tố khách quan và các nhân tố chủ quan.
2.2.2.1. Nhân tố khách quan ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài
chính
Nhân tố khách quan ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài
chính bao gồm : tính kịp thời, chất lượng thông tin sử dụng, hệ thống chỉ tiêu
trung bình ngành.
15
Chất lượng thông tin sử dụng trong phân tích tài chính là nền tảng của
độ tin cậy của hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính. Đây là yếu tố quan trọng
hàng đầu quyết định chất lượng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính, bởi một
khi thông tin sử dụng không chính xác, không phù hợp thì kết quả mà hệ
thống chỉ tiêu phân tích tài chính đem lại chỉ là hình thức, không có ý nghĩa
thực tiễn. Từ những thông tin bên trong trực tiếp phản ánh tài chính doanh
nghiệp đến những thông tin bên ngoài liên quan đến môi trường hoạt động
của doanh nghiệp, người sử dụng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh
nghiệp có thể thấy được tình hình tài chính doanh nghiệp trong quá khứ, hiện
tại và dự đoán xu hướng phát triển trong tương lai.
Tình hình nền kinh tế trong và ngoài nước không ngừng biến động, tác
động hàng ngày đến điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp. Hơn nữa, tiền lại
có giá trị theo thời gian, một đồng tiền hôm nay có giá trị khác một đồng tiền
trong tương lai. Do đó, tính kịp thời, giá trị dự đoán là đặc điểm cần thiết làm
nên sự phù hợp của thông tin. Thiếu đi sự phù hợp và chính xác, thông tin
không còn độ tin cậy và điều này tất yếu ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống
chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ trở
nên đầy đủ và có ý nghĩa hơn nếu có sự tồn tại của hệ thống chỉ tiêu trung
bình ngành. Đây là cơ sở tham chiếu quan trọng khi xây dựng cũng như sử
dụng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp. Người ta chỉ có thể
nói các tỷ lệ tài chính của một doanh nghiệp là cao hay thấp, tốt hay xấu khi
đem so sánh với các tỷ lệ tương ứng của doanh nghiệp khác có đặc điểm và
điều kiện sản xuất kinh doanh tương tự mà đại diện ở đây là chỉ tiêu trung
bình ngành. Thông qua đối chiếu với hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành, các
chủ thể sử dụng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp có thể
đánh giá, xem xét tình trạng tài chính để nhận thức vị trí của mình nhằm đưa
16
ra những chính sách đúng đắn, phù hợp.
2.2.2.2. Nhân tố chủ quan ảnh hưởng đến hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính
Các nhân tố chủ quan ảnh hưởng đến độ tin cậy của hệ thống chỉ tiêu
phân tích tài chính bao gồm: cơ cấu tổ chức, chiến lược kinh doanh, các
nguồn lực, quy trình hoạt động của ,.. và đặc biệt là trình độ phân tích của các
chủ thể sử dụng thông tin.
Có được hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp phù hợp và
chính xác nhưng sử dụng hệ thống chỉ tiêu đó như thế nào để đưa lại quyết
định đúng đắn lại là điều không đơn giản. Nó phụ thuộc rất nhiều vào trình độ
của chủ thể sử dụng thông tin từ hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính. Từ các
thông tin thu thập được, các chủ thể sử dụng phải tính toán các chỉ tiêu, thiết
lập các bảng biểu. Tuy nhiên, đó chỉ là những con số và nếu chúng đứng riêng
lẻ thì tự chúng sẽ không nói lên điều gì. Nhiệm vụ của các chủ thể sử dụng là
phải gắn kết, tạo lập mối liên hệ giữa các chỉ tiêu, kết hợp với các thông tin về
điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của doanh nghiệp để lý giải tình hình tài chính
của doanh nghiệp, xác định thế mạnh, điểm yếu cũng như nguyên nhân dẫn
đến điểm yếu trên. Hay nói cách khác, các chủ thể sử dụng phải là người làm
cho hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trở nên hữu ích trong việc ra các
quyết định ngắn hạn và dài hạn.
2.2.3. Căn cứ xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp
Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp được xây dựng chủ
yếu dựa trên các căn cứ sau:
– Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính được xây dựng dựa trên các nội
dung phân tích đã đề ra theo yêu cầu quản lý tài chính của doanh nghiệp.
Thông thường các nội dung phân tích bao gồm phân tích khái quát tình hình
tài chính, khả năng thanh toán, phân tích luồng tiền, phân tích hiệu quả sử
dụng tài sản và phân tích khả năng sinh lời. Tuy nhiên, với những doanh
