9743_Các giải pháp phát triển dịch vụ cảng biển ở cảng Hải Phòng để đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
——-***——-

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ
CẢNG BIỂN Ở CẢNG HẢI PHÒNG ĐỂ ĐÁP ỨNG
NHU CẦU HỘI NHẬP QUỐC TẾ

Họ và tên sinh viên
: Trần Thị Minh Châu
Lớp

: Nhật 3
Khóa

: 42G – KTĐN
Giáo viên hướng dẫn
: PGS. TS. Vũ Sỹ Tuấn

Hà Nội – 11/2007
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
TrÇn ThÞ Minh Ch©u

Líp: NhËt 3 – K42
Môc lôc
Lêi më ®Çu …………………………………………………………………………………………….
21
Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ dÞch vô t¹i c¶ng biÓn
………………………
23
I. Kh¸i niÖm vÒ dÞch vô ……………………………………………………………………… 23
1. Kh¸i niÖm ……………………………………………………………………………………… 23
2. T¸c dông cña dÞch vô …………………………………………………………………….. 24
3. Ph©n lo¹i dÞch vô …………………………………………………………………………… 25
3.1 Ph©n lo¹i theo chñ thÓ thùc hiÖn………………………………………………………. 25
3.2 Ph©n lo¹i dÞch vô theo qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ ………………………………. 26
3.3 Ph©n lo¹i dÞch vô theo nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau …………………………….. 26
3.4 Ph©n lo¹i theo c¸c ngµnh kinh tÕ
……………………………………………………… 26
II. C¸c lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn
…………………………………………………………….. 26
1. Mét sè lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn
…………………………………………………………. 26
1.1 Mét sè kh¸i niÖm vÒ dÞch vô c¶ng biÓn
…………………………………………….. 26
1.2 Ph©n lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn
…………………………………………………………….. 32
2. §Æc ®iÓm cña dÞch vô …………………………………………………………………….. 33
3. Sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn c¸c dÞch vô c¶ng biÓn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu
héi nhËp
……………………………………………………………………………………………. 33
Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng kinh doanh khai th¸c dÞch vô cña
c¶ng h¶i phßng
…………………………………………………………………………………..
38
I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¶ng H¶i Phßng …………………. 38
1. LÞch sö h×nh thµnh ………………………………………………………………………… 38
2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn ë c¶ng H¶i Phßng ………………. 40
3. C¸c dÞch vô chÝnh ë c¶ng H¶i Phßng hiÖn nay ………………………………… 41
II. Thùc tr¹ng c¬ së vËt chÊt vµ nguån nh©n lùc cho ph¸t triÓn c¸c dÞch
vô c¶ng biÓn cña c¶ng H¶i Phßng ………………………………………………………. 43
1. C¬ së vËt chÊt
………………………………………………………………………………… 43
1.1. Luång vµo c¶ng ……………………………………………………………………………. 43
1.2. HÖ thèng cÇu bÕn
………………………………………………………………………….. 43
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
TrÇn ThÞ Minh Ch©u

Líp: NhËt 3 – K42
1.3. HÖ thèng kho b·i ………………………………………………………………………….. 44
1.4. C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ
…………………………………………………………………….. 44
1.5. N¨ng lùc tiÕp nhËn
………………………………………………………………………… 45
1.6. HÖ thèng ISO
……………………………………………………………………………….. 46
1.7. C«ng nghÖ th«ng tin ……………………………………………………………………… 49
2. Nguån nh©n lùc
……………………………………………………………………………… 51
2.1. Ban l·nh ®¹o C¶ng
………………………………………………………………………… 51
2.2. C¸c phßng chøc n¨ng ……………………………………………………………………. 52
2.3. C¸c xÝ nghiÖp thµnh phÇn ………………………………………………………………. 53
2.4. C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc: …………………………………………………………………… 53
2.5. C¸c c«ng ty cæ phÇn ……………………………………………………………………… 53
2.6. V¨n ho¸ doanh nghiÖp ë c¶ng ………………………………………………………… 53
III. Thùc tr¹ng c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô c¶ng biÓn
…………………………………………………………………………………………………………. 54
1. Ph¸p luËt quèc tÕ
…………………………………………………………………………… 54
2. Ph¸p luËt ViÖt Nam
……………………………………………………………………….. 56
2.1. C¬ së ph¸p luËt cho ho¹t ®éng khai khai th¸c vµ kinh doanh c¶ng biÓn
.. 56
2.2. C¬ së ph¸p lý cho mét sè dÞch vô c¶ng biÓn cô thÓ …………………………… 60
IV. Thùc tr¹ng dÞch vô c¶ng biÓn cña c¶ng H¶i Phßng
……………………….. 65
1. T×nh h×nh chung ……………………………………………………………………………. 65
2. T×nh h×nh mét sè lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn cña c¶ng H¶i Phßng
………………….. 74
2.1. Bèc xÕp vµ giao nhËn hµng ho¸ ………………………………………………………. 74
2.2. DÞch vô lai d¾t hç trî tµu biÓn ………………………………………………………… 80
2.3. §¹i lý tµu biÓn vµ m«i giíi hµng h¶i ……………………………………………….. 81
3. T×nh h×nh dÞch vô c¶ng biÓn cña c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn cña c¶ng H¶i
Phßng ……………………………………………………………………………………………….. 83
3.1. XÝ nghiÖp xÕp dì Chïa VÏ …………………………………………………………….. 83
3.2. C«ng ty cæ phÇn c¶ng §o¹n X¸
………………………………………………………. 84
3.3 C«ng ty cæ phÇn ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c¶ng §×nh Vò …………………………… 86

Kho¸ luËn tèt nghiÖp
TrÇn ThÞ Minh Ch©u

Líp: NhËt 3 – K42
4. §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng dÞch vô c¶ng biÓn ë c¶ng H¶i Phßng hiÖn nay
…………………………………………………………………………………………………………. 87
Ch­¬ng III. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn ®¸p
øng nhu cÇu héi nhËp ………………………………………………………………………
90
I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn dÞch vô cña c¶ng H¶i Phßng ………………………… 90
1. §Þnh h­íng theo quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn hÖ thèng c¶ng biÓn ViÖt Nam
…………………………………………………………………………………………………………. 90
2. §Þnh h­íng cña ChÝnh Phñ quy ho¹ch x©y dùng thµnh phè H¶i Phßng
®Õn n¨m 2025 ……………………………………………………………………………………. 91
3. Môc tiªu cña c¶ng ®Õn n¨m 2010
……………………………………………………. 92
II. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh doanh dÞch vô c¶ng biÓn cña 1 sè n­íc
vµ xu h­íng ph¸t triÓn c¸c lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn trªn thÕ giíi …………… 93
1. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh doanh dÞch vô c¶ng biÓn cña 1 sè n­íc
trªn thÕ giíi ………………………………………………………………………………………. 93
1.1 Hµ Lan víi c¶ng Rotterdam – côm c¶ng hµng ®Çu thÕ giíi ……………….. 93
1.2 Hång K«ng – côm c¶ng container lín nhÊt thÕ giíi. ………………………… 94
1.3 Singapore – côm c¶ng biÓn trung chuyÓn container lín nhÊt …………….. 95
1.4. Bµi häc kinh nghiÖm
……………………………………………………………………… 96
2. Xu h­íng ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn trªn thÕ giíi ……………………….. 98
III. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn cña c¶ng H¶i Phßng ®¸p
øng nhu cÇu héi nhËp
………………………………………………………………………… 99
1. Gi¶i ph¸p vÜ m« …………………………………………………………………………….. 99
1.1 TiÕp tôc hoµn thµnh c¬ chÕ qu¶n lý mét cöa ……………………………………… 99
1.2 X¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn trong dµi h¹n
…………………………………………. 101
2. Gi¶i ph¸p vi m« …………………………………………………………………………… 102
2.1 Gi¶i ph¸p mang tÝnh kü thuËt ………………………………………………………… 102
2.2 Gi¶i ph¸p vÒ con ng­êi
…………………………………………………………………. 105
2.3 C¸c gi¶i ph¸p hç trî kh¸c
……………………………………………………………… 108
KÕt luËn ……………………………………………………………………………………………… 111
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

21
Lêi më ®Çu
Tõ x­a H¶i Phßng ®­îc biÕt ®Õn víi t­ c¸ch lµ mét thµnh phè c¶ng, thµnh
phè nhén nhip, tÊp nËp víi nh÷ng chuyÕn tµu ra vµo. Ngµy nay, trong qu¸ tr×nh
héi nhËp kinh tÕ cña ®Êt n­íc, vai trß cña H¶i Phßng cµng quan träng trong
viÖc lµ cÇu nèi giao l­u gi÷a c¸c tØnh miÒn B¾c víi c¸c tØnh, thµnh phè kh¸c
cña ®Êt n­íc còng nh­ víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi th«ng qua con ®­êng
chñ yÕu nhÊt lµ c¶ng H¶i Phßng.
C¶ng H¶i Phßng lµ c¶ng cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u ®êi vµ cã vÞ trÝ chiÕn
l­îc trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña miÒn B¾c còng nh­ cña c¶ n­íc. Tõ x­a ®Õn
nay viÖc giao th­¬ng b»ng ®­êng biÓn trë thµnh mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu, c¸c
quèc gia ph¸t triÓn nhÊt trªn thÕ giíi th­êng lµ c¸c quèc gia cã hÖ thèng c¶ng
biÓn hiÖn ®¹i. ViÖt Nam víi ®­êng bê biÓn dµi vµ hÖ thèng c¶ng biÓn víi ba
c¶ng chÝnh: Sµi Gßn, H¶i Phßng, §µ N½ng n»m ë ba miÒn cña ®Êt n­íc lµ mét
lîi thÕ tuyÖt vêi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, nhÊt lµ trong thêi k× më cöa, thêi k× toµn
cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ
Víi vai trß quan träng cña m×nh c¶ng H¶i Phßng ®· kh«ng ngõng ®æi míi,
hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng khèi l­îng hµng ho¸ ra vµo c¶ng ngµy cµng t¨ng. C¸c
dÞch vô c¶ng biÓn cña c¶ng còng ngµy cµng phong phó ®a d¹ng h¬n. Tuy
nhiªn trong giai ®o¹n hiÖn nay khi ViÖt Nam ®· lµ thµnh viªn cña tæ chøc
WTO ( th¸ng 12/2006 ), vÊn ®Ò ph¸t triÓn c¸c dÞch vô c¶ng biÓn thÕ nµo ®Ó cã
thÓ cã ®ñ n¨ng lùc c¹nh tranh trong khu vùc vµ thÕ giíi lµ mét bµi to¸n ®Æt ra
cho c¶ng H¶i Phßng. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng vµ thiÕt thùc cña vÊn ®Ò
nµy, em chän ®Ò tµi “ C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn ë c¶ng H¶i
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

22
Phßng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu héi nhËp ” víi mong muèn t×m ra mét sè gi¶i ph¸p
h÷u hiÖu cho viÖc ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn cña c¶ng H¶i Phßng hiÖn nay.
Kho¸ luËn sÏ cho ®éc gi¶ thÊy ®­îc c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh c¸c
dÞch vô cña c¶ng H¶i Phßng vµ mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn
trong thêi k× héi nhËp ngµy nay
§Ò tµi gåm 3 ch­¬ng:
Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ dÞch vô t¹i c¶ng biÓn
Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c¸c dÞch vô c¶ng biÓn cña c¶ng H¶i Phßng
Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c¶ng biÓn ë c¶ng H¶i Phßng ®¸p øng nhu
cÇu héi nhËp
Nh©n ®©y em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o – PGS . TS Vò Sü
TuÊn, gi¸o viªn trùc tiÕp h­íng dÉn em lµm kho¸ luËn nµy. Tuy vËy, do h¹n
chÕ vÒ kinh nghiÖm thùc tÕ còng nh­ nguån tµi liÖu, kho¸ luËn nµy sÏ kh«ng
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®­îc thÇy c« vµ c¸c b¹n gãp ý ®Ó kho¸
luËn ®­îc tèt h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

23

Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ dÞch vô t¹i c¶ng biÓn
DÞch vô c¶ng biÓn nãi riªng còng nh­ dÞch vô nãi chung ®Òu ch­a cã
mét ®Þnh nghÜa cô thÓ nµo bëi tÝnh chÊt v« h×nh khã n¾m b¾t vµ ®a d¹ng cña
nã. §Ó n¾m b¾t mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ dÞch vô c¶ng biÓn, chóng ta h·y b¾t ®Çu
tõ viÖc t×m hiÓu vÒ dÞch vô nãi chung
I. Kh¸i niÖm vÒ dÞch vô
1. Kh¸i niÖm
Trªn thÕ giíi hiÖn nay tån t¹i nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ dÞch vô,
xuÊt ph¸t tõ nhiÒu c¸ch tiÕp cËn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh¸c nhau
Víi c¸ch tiÕp cËn d­íi gãc ®é kinh tÕ, C¸c M¸c cho r»ng: DÞch vô lµ
con ®Î cña nÒn s¶ng xuÊt hµng ho¸, khi mµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn
m¹nh, ®ßi hái mét sù l­u th«ng tr«i ch¶y, th«ng suèt, liªn tôc ®Ó tho¶ m·n nhu
cÇu ngµy cµng cao cña con ng­êi th× dÞch vô ph¸t triÓn
Trong tõ ®iÓn B¸ch khoa ViÖt Nam, quan niÖm vÒ dÞch vô ®­îc tãm t¾t
nh­ sau:

– §ã lµ nh÷ng ho¹t ®éng phôc vô nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu s¶n
xuÊt, kinh doanh vµ sinh ho¹t

– Do nhu cÇu cña con ng­êi rÊt ®a d¹ng, nªn cã rÊt nhiÒu lo¹i dÞch vô:
dÞch vô s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô phôc vô sinh ho¹t c«ng céng, dÞch vô c¸
nh©n d­íi h×nh thøc nh÷ng dÞch vô gia ®×nh.
Cßn theo tõ ®iÓn tiÕng ViÖt th× cho r»ng dÞch vô lµ nh÷ng c«ng viÖc
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

24
phôc vô trùc tiÕp cho nh÷ng nhu cÇu nhÊt ®Þnh cña sè ®«ng, cã tæ chøc vµ
®­îc tr¶ c«ng.
Ngay c¶ trong HiÖp ®Þnh chung vÒ th­¬ng m¹i dÞch vô GATS (General
Agreement on Trade Related services) còng chØ ®­a ra kh¸i niÖm vÒ dÞch vô
b»ng c¸ch liÖt kª dÞch vô thµnh 12 ngµnh chÝnh vµ 155 ph©n ngµnh kh¸c nhau.
Theo ®ã, c¸c ngµnh dÞch vô chÝnh gåm cã: dÞch vô kinh doanh, dÞch vô liªn
l¹c, dÞch vô x©y dùng vµ thi c«ng, dÞch vô ph©n phèi, dÞch vô m«i tr­êng, dÞch
vô tµi chÝnh, c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn søc kháe vµ c¸c dÞch vô x· héi, c¸c
dÞch vô du lÞch vµ liªn quan ®Õn du lÞch, c¸c dÞch vô gi¶i trÝ vµ thÓ thao, c¸c
dÞch vô vËn t¶i, c¸c dÞch vô kh¸c.
Tõ nh÷ng c¸ch hiÓu trªn cã thÓ kh¸i qu¸t dÞch vô nh­ sau: DÞch vô lµ
c¸c ho¹t ®éng con ng­êi nh»m tho¶ m·n mét c¸ch tèt nhÊt c¸c nhu cÇu kh¸c
nhau (nhu cÇu vËt chÊt, nhu cÇu tinh thÇn) vµ th«ng qua ®ã, b»ng quan hÖ tiÒn
tÖ, c¸c tæ chøc kinh doanh nhËn ®­îc phÇn thu nhËp hîp lý cña m×nh.
2. T¸c dông cña dÞch vô
– DÞch vô gióp s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ ®­îc thuËn lîi h¬n. Tõ
viÖc mua nguyªn liÖu ®Çu vµo còng nh­ viÖc ph©n phèi hµng ho¸ ®ßi hái ph¶i
sö dông nhiÒu lo¹i dich vô: dÞch vô cung øng hµng ho¸, dÞch vô vËn t¶i, dÞch
vô ®¹i lý…Nhê cã dÞch vô mµ s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc, s¶n phÈm ®Çu
ra ®Õn víi ng­êi tiªu dïng nhanh chãng, réng kh¾p
– DÞch vô lµm phong phó ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho con ng­êi.
Tr­íc ®©y c¸c dÞch vô h¹n hÑp trong ph¹m vi cung cÊp nh÷ng nhu cÇu thiÕt
yÕu cho ng­êi tiªu dïng nh­ ¨n, mÆc, ë th× ngµy nay c¸c h×nh thøc dÞch vô
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

25
ngµy cµng ®a d¹ng, phôc vô tÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu cña con ng­êi nh­ c¸c dÞch
vô vÒ v¨n ho¸, thÓ thao, vui ch¬i gi¶i trÝ, víi nh÷ng ph­¬ng tiÖn, kü thuËt hiÖn
®¹i. ChÝnh v× thÕ ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña con ng­êi ngµy cµng ®­îc
phong phó, ®a d¹ng
– DÞch vô cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. DÞch vô
ngµy cµng chiÕm tØ träng lín trong tæng thu nhËp quèc d©n. H¬n n÷a dÞch vô
còng gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao
®éng. Ngµy nay nh÷ng n­íc ph¸t triÓn nhÊt lµ nh÷ng n­íc cã tØ träng dÞch vô
cao nhÊt trong c¬ cÊu kinh tÕ. Theo OECD mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã tØ
träng dÞch vô kho¶ng 70% GDP vµ còng kho¶ng trªn d­íi 70% lao ®éng ho¹t
®éng trong lÜnh vùc nµy. Tû träng dÞch vô trong nÒn kinh tÕ Mü chiÕm tíi 85%
GDP, ë Hång K«ng lµ 73,7%. HiÖn nay dÞch vô lµ lÜnh vùc t¨ng tr­ëng nhanh
nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chiÕm 60% s¶n xuÊt trªn toµn thÕ giíi, t¹o ra
30% viÖc lµm vµ chiÕm gÇn 20% th­¬ng m¹i.
3. Ph©n lo¹i dÞch vô
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i dÞch vô. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i phæ
biÕn hiÖn nay.
3.1 Ph©n lo¹i theo chñ thÓ thùc hiÖn
– Víi chñ thÓ lµ nhµ n­íc cã c¸c dÞch vô: tr­êng häc, bÖnh viÖn, toµ ¸n,
c¶nh s¸t, b­u ®iÖn
– Víi chñ thÓ lµ c¸c tæ chøc x· héi: thùc hiÖn c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc
khoÎ céng ®ång, n©ng cao d©n trÝ, c¸c ho¹t ®éng tõ thiÖn
– Víi chñ thÓ lµ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh: thùc hiÖn c¸c dÞch vô vÒ ng©n
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

26
hµng, hµng kh«ng, kh¸ch s¹n, b¶o hiÓm…
3.2 Ph©n lo¹i dÞch vô theo qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸
Gåm cã 3 h×nh thøc:
– C¸c h×nh thøc dÞch vô tr­íc khi b¸n hµng: dÞch vô vÒ th«ng tin, giíi
thiÖu qu¶ng c¸o, chµo hµng…
– C¸c h×nh thøc dÞch vô trong khi b¸n hµng: vËn chuyÓn b¶o qu¶n s¶n
phÈm, thanh to¸n tiÒn hµng, bèc xÕp vµ giao hµng…
– C¸c h×nh thøc dÞch vô sau b¸n hµng: dÞch vô b¶o hµnh, söa ch÷a…
3.3 Ph©n lo¹i dÞch vô theo nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau
– Theo nguån gèc cña dÞch vô: dÞch vô cã nguån gèc lµ con ng­êi hay
thiÕt bÞ, m¸y mãc
– Theo ®éng c¬ mua dÞch vô cña kh¸ch hµng: dÞch vô cho tiªu dïng hay
dÞch vô cho nghÒ nghiÖp
– Theo môc tiªu cña dÞch vô: môc tiªu lîi nhuËn hay phi lîi nhuËn
3.4 Ph©n lo¹i theo c¸c ngµnh kinh tÕ
DÞch vô gåm cã: dÞch vô c«ng nghiÖp; dÞch vô n«ng, l©m, ng­ nghiÖp;
dÞch vô x©y dùng; dÞch vô giao th«ng vËn t¶i; dÞch vô y tÕ, VH-GD; dÞch vô
b­u ®iÖn.
II. C¸c lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn
1. Mét sè lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn
1.1 Mét sè kh¸i niÖm vÒ dÞch vô c¶ng biÓn
Còng gièng nh­ dÞch vô, trªn thÕ giíi còng nh­ ë ViÖt Nam ch­a ®­a ra
mét kh¸i niÖm cô thÓ, râ rµng vÒ dÞch vô c¶ng biÓn. Trong hiÖp ®Þnh GATS,
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

27
hay trong c¸c quy ®Þnh cña EU còng nh­ cña ViÖt Nam ®Òu ®Þnh nghÜa dÞch
vô c¶ng biÓn b»ng c¸ch ®­a ra c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña nã. Sau ®©y lµ mét sè
c¸c kh¸i niÖm vÒ dÞch vô c¶ng biÓn
* Theo EU, dÞch vô c¶ng biÓn bao gåm c¸c lo¹i h×nh sau:

– DÞch vô xÕp dì hµng ho¸: lµ dÞch vô thùc hiÖn bëi c¸c c«ng ty xÕp dì,
kÓ c¶ c«ng ty ®iÒu ®é kho b·i nh­ng kh«ng bao gåm c¸c dÞch vô do lùc l­îng
c«ng nh©n bèc xÕp ë bÕn c¶ng trùc tiÕp thùc hiÖn khi lùc l­îng nµy tæ chøc
®éc lËp víi c«ng ty xÕp dì vµ ®iÒu ®é kho b·i. DÞch vô nµy bao gåm viÖc tæ
chøc vµ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh: xÕp hµng ho¸ vµo vµ dì hµng ho¸ ra khái tµu; xÕp
hµng ho¸ vµo vµ dì hµng ho¸ ra khái xµ lan; nhËn hµng hoÆc göi hµng vµ b¶o
qu¶n hµng ho¸ an toµn tr­íc khi göi hoÆc sau khi dì hµng

– DÞch vô l­u kho hµng hãa: lµ dÞch vô cho thuª kho b·i ®Ó chøa hµng
t¹i khu vùc c¶ng

– DÞch vô khai b¸o h¶i quan: lµ dÞch vô trong ®ã mét bªn thay mÆt bªn
mét bªn kh¸c lµm thñ tôc h¶i quan liªn quan ®Õn viÖc xuÊt, nhËp khÈu hoÆc
vËn t¶i chë suèt cña hµng ho¸

– DÞch vô kinh doanh kho b·i Container: lµ dÞch vô l­u b·i Container
t¹i khu vùc c¶ng hoÆc néi ®Þa nh»m môc ®Ých ®ãng hµng vµo vµ dì hµng ra
khái Container, söa ch÷a vµ chuÈn bÞ Container s½n sµng cho viÖc vËn chuyÓn.

– DÞch vô ®¹i lý hµng h¶i: lµ dÞch vô lµm ®¹i lý ®¹i diÖn cho quyÒn lîi
th­¬ng m¹i cña mét hay nhiÒu h·ng tµu trong khu vùc ®Þa lý x¸c ®Þnh nh»m
thùc hiÖn c¸c môc ®Ých sau:

+ Thay mÆt h·ng tµu thùc hiÖn viÖc Marketing vµ kinh doanh dÞch vô
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

28
vËn t¶i vµ c¸c dÞch vô liªn quan, tõ viÖc b¸o gi¸ ®Õn viÖc thiÕt lËp ho¸ ®¬n,
ph¸t hµnh vËn ®¬n, nhËn vµ kinh doanh l¹i c¸c dÞch vô cÇn thiÕt, chuÈn bÞ
chøng tõ, cung cÊp th«ng tin th­¬ng m¹i

+ Thay mÆt h·ng tµu thu håi tµu vµ tiÕp nhËn hµng ho¸ khi hä cã yªu cÇu
* Theo Trung Quèc: nghÞ ®Þnh 335 ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ ph¸p lý liªn
quan tíi c¸c nghiÖp vô kinh doanh vËn t¶i biÓn quèc tÕ vµ c¸c dÞch vô c¶ng
biÓn ë Trung Quèc, th× dÞch vô c¶ng biÓn bao gåm

– §¹i lý hµng h¶i quèc tÕ

– Qu¶n lý tµu

– XÕp dì hµng ho¸

– Kinh doanh dÞch vô kho b·i phôc vô hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu

– C¸c dÞch vô giao nhËn hµng lÎ

– C¸c dÞch vô giao nhËn ë b·i Container

– DÞch vô kinh doanh vËn t¶i kh«ng tµu

– DÞch vô kh¸c
* T¹i ViÖt Nam, trong NghÞ ®Þnh sè 10/2001/N§-CP cña chÝnh phñ
ngµy 19/3/2001 quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn kinh doanh dÞch vô hµng h¶i, th× dÞch
vô hµng h¶i gåm c¸c lo¹i sau ®©y:
– DÞch vô ®¹i lý tµu biÓn: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau ®©y
theo uû th¸c cña chñ tµu.
+ Lµm thñ tôc cho tµu ra vµo c¶ng víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn;
+ Thu xÕp tµu lai d¾t, thu xÕp hoa tiªu dÉn tµu, bè trÝ cÇu bÕn, n¬i neo
®Ëu tµu ®Ó thùc hiÖn viÖc bèc, dì hµng ho¸, ®­a ®ãn kh¸ch lªn, xuèng tµu;
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

29
+ Th«ng b¸o nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c bªn cã liªn quan ®Õn
tµun, hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch, chuÈn bÞ c¸c tµi liÖu, giÊy tê vÒ hµng ho¸ vµ
hµnh kh¸ch, thu xÕp giao hµng cho ng­êi nhËn hµng;
+ Lµm c¸c thñ tôc h¶i quan, biªn phßng cã liªn quan ®Õn tµu vµ c¸c thñ
tôc vÒ bèc dì hµng ho¸, hµnh kh¸ch lªn, xuèng tµu;
+ Thùc hiÖn viÖc thu hé, tr¶ hé tiÒn c­íc, tiÒn båi th­êng, thanh to¸n
tiÒn th­ëng, ph¹t gi¶i phßng tµu vµ c¸c kho¶n tiÒn kh¸c;
+ Thu xÕp cho viÖc cung øng tµu t¹i c¶ng;
+ Ký kÕt hîp ®ång thuª tµu, lµm thñ tôc giao nhËn tµu vµ thuyÒn viªn;
+ Ký kÕt hîp ®ång vËn chuyÓn, hîp ®ång bèc dì hµng ho¸;
+ Thùc hiÖn c¸c thñ tôc cã liªn quan ®Õn tranh chÊp hµng h¶i;
+ Gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc kh¸c theo uû quyÒn
– DÞch vô ®¹i lý vËn t¶i ®­êng biÓn: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc
sau ®©y theo uû th¸c cña chñ hµng.
+ Tæ chøc vµ tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc phôc vô qu¸ tr×nh vËn chuyÓn,
giao nhËn hµng ho¸, vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ hµnh lý trªn c¬ së hîp ®ång
vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn hoÆc hîp ®ång vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc;
+ Cho thuª, nhËn thuª hé ph­¬ng tiÖn vËn t¶i biÓn, thiÕt bÞ bèc dì, kho
tµng, bÕn b·i, cÇu tµu, vµ c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng hµng h¶i kh¸c;
+ Lµm ®¹i lý Container;
+ Gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc kh¸c theo uû quyÒn.
– DÞch vô m«i giíi hµng h¶i: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau:
+ Lµm trung gian trong viÖc ký kÕt hîp ®ång vËn chuyÓn hµng hãa,
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

30
hµnh kh¸ch vµ hµnh lý;
+ Lµm trung gian trong viÖc ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i;
+ Lµm trung gian trong viÖc ký kÕt hîp ®ång cho thuª tµu, hîp ®ång
mua b¸n tµu, hîp ®ång lai d¾t, hîp ®ång thuª vµ cho thuª thuyÒn viªn;
+ Lµm trung gian trong viÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång kh¸c cã liªn quan ®Õn
ho¹t ®éng hµng h¶i do ng­êi uû th¸c yªu cÇu theo tõng hîp ®ång cô thÓ.
– DÞch vô cung øng tµu biÓn: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau ®©y
liªn quan ®Õn tµu biÓn.
+ Cung øng cho tµu biÓn l­¬ng thùc, thùc phÈm, n­íc ngät, vËt t­, thiÕt
bÞ, nhiªn liÖu, dÇu nhên, vËt liÖu chÌn lãt, ng¨n c¸ch hµng;
+ Cung cÊp c¸c dÞch vô phôc vô nhu cÇu vÒ ®êi sèng, ch¨m sãc y tÕ, vui
ch¬i, gi¶i trÝ cña hµnh kh¸ch vµ thuyÒn viªn, tæ chøc ®­a ®ãn, xuÊt nhËp c¶nh,
chuyÓn ®æi thuyÒn viªn.
– DÞch vô kiÓm ®Õm hµng ho¸: lµ dÞch vô thùc hiÖn kiÓm ®Õm sè l­îng
hµng ho¸ thùc tÕ khi giao nhËn víi tµu biÓn hoÆc c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c theo uû
th¸c cña ng­êi giao hµng. ng­êi nhËn hµng hoÆc ng­êi vËn chuyÓn.
– DÞch vô lai d¾t tµu biÓn: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c t¸c nghiÖp lai, kÐo,
®Èy, hoÆc hç trî tµu biÓn vµ c¸c ph­¬ng tiÖn næi kh¸c trªn biÓn hoÆc t¹i c¸c
vïng n­íc liªn quan ®Õn c¶ng biÓn mµ tµu biÓn ®­îc phÐp ra, vµo ho¹t ®éng.
– DÞch vô söa ch÷a tµu biÓn t¹i c¶ng: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc
söa ch÷a vµ b¶o d­ìng tµu biÓn khi tµu ®ç t¹i c¶ng.
– DÞch vô vÖ sinh tµu biÓn: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc thu gom
vµ xö lý r¸c th¶i, dÇu th¶i, chÊt th¶i kh¸c tõ tµu biÓn khi tµu neo, ®Ëu t¹i c¶ng.
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

31
– DÞch vô bèc dì hµng ho¸ t¹i c¶ng biÓn: lµ dÞch vô thùc hiÖn c¸c c«ng
viÖc bèc, dì hµng ho¸ t¹i c¶ng theo quy tr×nh c«ng nghÖ bèc, dì tõng lo¹i hµng.
Bªn c¹nh nh÷ng dÞch vô trªn, th× hiÖn nay cã mét sè lo¹i dÞch vô míi
ph¸t triÓn vµ x©m nhËp vµo ViÖt Nam. §ã lµ c¸c dÞch vô:
– “DÞch vô trung chuyÓn container (transhipment): lµ viÖc xÕp dì
container theo yªu cÇu cña ng­êi vËn chuyÓn d­íi c¸c h×nh thøc sau:
+Dì container trªn ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn cña ng­êi n­íc ngoµi ®Õn
c¶ng biÓn ViÖt Nam vµ xÕp lªn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c ®Ó vËn chuyÓn khái
l·nh thæ ViÖt Nam
+ Dì container trªn ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn cña ng­êi n­íc ngoµi ®Õn
c¶ng ViÖt Nam vµ ®­a vµo b¶o qu¶n t¹i khu vùc trung chuyÓn cña c¶ng trong
mét thêi gian nhÊt ®Þnh råi xÕp c¸c container ®ã lªn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó
vËn chuyÓn ra khái l·nh thæ ViÖt Nam”
– DÞch vô logistic (dÞch vô tiÕp vËn): theo c¸ch ®Þnh nghÜa cña Héi ®ång
qu¶n lý logistic ë Mü, kh¸i niÖm logistic ®­îc hiÓu lµ mét bé phËn cña d©y
chuyÒn cung øng, tiÕn hµnh lËp ra kÕ ho¹ch, thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t c«ng viÖc
chu chuyÓn vµ l­u kho hµng ho¸, cïng c¸c dÞch vô cung cÊp th«ng tin cã liªn
quan tõ ®Þa ®iÓm xuÊt ph¸t ®Õn n¬i tiªu dïng mét c¸ch hiÖu qu¶ nh»m ®¸p øng
nhu cÇu cña kh¸ch hµng
– DÞch vô kinh doanh vËn t¶i kh«ng cã tµu (NVOCC): lµ dÞch vô mµ
ng­êi vËn t¶i nhËn hµng tõ ng­êi göi hµng, cÊp ph¸t vËn ®¬n, hoÆc chøng tõ
kh¸c cña riªng m×nh, thu xÕp qu¸ tr×nh vËn chuyÓn th«ng qua c¸c h·ng tµu
quèc tÕ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc kh¸ch hµng nh­ mét ng­êi chuyªn chë thùc
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

32
sù (theo nghÞ ®inh 353 cña Trung Quèc)
Nh­ vËy c¸c dich vô c¶ng biÓn ngµy nay hÕt søc ®a d¹ng vµ phong phó.
§ã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸ ngµy cµng gia t¨ng
trªn thÕ giíi nhÊt lµ trong giai ®o¹n toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ hiÖn nay.
1.2 Ph©n lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn
* Ph©n lo¹i theo ®èi t­îng phôc vô, dÞch vô c¶ng biÓn bao gåm:
– C¸c lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn liªn quan ®Õn tµu nh­: dÞch vô ®¹i lý tµu
biÓn, dÞch vô cung øng tµu biÓn, dÞch vô söa ch÷a tµu biÓn, dÞch vô lai d¾t tµu
biÓn, dÞch vô vÖ sinh tµu biÓn
– C¸c lo¹i dÞch vô c¶ng biÓn liªn quan ®Õn hµng ho¸: dÞch vô kiÓm ®iÕm
hµng ho¸, dÞch vô bèc dì hµng ho¸ t¹i bÕn c¶ng, dÞch vô kinh doanh kho b·i
phôc vô hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, dÞch vô giao nhËn hµng lÎ, dÞch vô l­u kho
hµng ho¸, dÞch vô khai b¸o h¶i quan.

– C¸c dÞch vô tæng hîp: dÞch vô d¹i lý hµng h¶i, dÞch vô m«i giíi hµng h¶i.
* Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt dÞch vô: gåm c¸c lo¹i sau
– C¸c dÞch vô c¶ng biÓn mang tÝnh trùc tiÕp: dÞch vô cung øng tµu biÓn,
dÞch vô söa ch÷a tµu biÓn, dÞch vô lai d¾t tµu biÓn, dÞch vô vÖ sinh tµu biÓn,
dÞch vô kiÓm ®iÕm hµng ho¸…
– C¸c dÞch vô c¶ng biÓn mang tÝnh chÊt trung gian: dÞch vô ®¹i lý tµu
biÓn, dÞch vô ®¹i lý hµng h¶i, dÞch vô m«i giíi hµng h¶i…
– C¸c dÞch vô thùc hiÖn ngay t¹i c¶ng: dÞch vô cung øng tµu biÓn, dÞch
vô söa ch÷a tµu biÓn, dÞch vô lai d¾t, dÞch vô vÖ sinh tµu, dÞch vô kiÓm ®iÕm
hµng ho¸…
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

33
– C¸c dÞch vô cã thÓ thùc hiÖn ngoµi c¶ng: dÞch vô ®¹i lý tµu biÓn, dÞch
vô ®¹i lý hµng h¶i, dÞch vô m«i giíi hµng h¶i, dÞch vô kinh doanh kho b·i
phôc vô hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, dÞch vô kinh doanh vËn t¶i kh«ng tµu
2. §Æc ®iÓm cña dÞch vô
DÞch vô c¶ng biÓn còng gièng nh­ c¸c lo¹i dich vô kh¸c, ®Òu cã ®Çy ®ñ
c¸c ®Æc ®iÓm sau:
– DÞch vô mang tÝnh v« h×nh: Kh¸c víi hµng ho¸ lµ nh÷ng s¶n phÈm h÷u
h×nh, ®­îc t¹o ra bëi quy tr×nh s¶n xuÊt víi c¸c chØ tiªu vÒ kü thuËt nhÊt ®Þnh,
s¶n phÈm dÞch vô kh«ng tån t¹i d­íi d¹ng vËt chÊt cô thÓ nµo, kh«ng nh×n thÊy
®­îc, kh«ng l­îng ho¸ ®­îc. Bëi vËy viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng dÞch vô kh«ng
thÓ trùc tiÕp th«ng qua nh÷ng chØ tiªu l­îng ho¸ ®­îc mµ ph¶i th«ng qua c¸c chØ
tiªu kh¸c nh­ sù hµi lßng tho¶ m·n cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô.
– Qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh tiªu dïng dÞch vô x¶y ra ®ång
thêi. Khi cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng còng chÝnh lµ lóc kh¸ch hµng tiªu
dïng s¶n phÈm dÞch vô ®ã.
– DÞch vô kh«ng thÓ l­u tr÷ ®­îc: Thø nhÊt, dÞch vô mang tÝnh nªn v«
h×nh nªn kh«ng thÓ l­u tr÷ ®­îc dÞch vô. Thø hai, qu¸ tr×nh cung øng dÞch vô
g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tiªu dïng dÞch vô, vµ cung øng ®Õn ®©u th× tiªu dïng hÕt
®Õn ®ã nªn kh«ng thÓ l­u tr÷ ®­îc dÞch vô. Nã kh¸c víi hµng ho¸ ë chç hµng
ho¸ cã thÓ l­u kho ®Ó dù tr÷, cã thÓ vËn chuyÓn ®i n¬i kh¸c theo nhu cÇu cña
thÞ tr­êng do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¸ch khái l­u th«ng vµ tiªu dïng.
3. Sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn c¸c dÞch vô c¶ng biÓn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu
héi nhËp
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

34
Ngµy nay trong xu thÕ héi nhËp víi nÒn kinh tª, c¬ héi më ra cho c¸c
quèc gia lµ rÊt lín, ®Æc biÖt víi nh÷ng n­íc vèn ®­îc coi lµ kÐm ph¸t triÓn
nh­ ViÖt Nam. ViÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña tæ chøc
th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ®· ®¸nh dÊu b­íc tiÕn lín trong nç lùc c¶i c¸ch
kinh tÕ cña ViÖt Nam, ®ång thêi nã còng t¹o ra nhiÒu th¸ch thøc còng nh­ c¬
héi cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc n©ng cao søc c¹nh tranh vµ søc Ðp ®æi míi ®Ó
tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp ®ã ®ang lµ bµi to¸n khã ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp nãi chung vµ ®èi víi c¸c c¶ng biÓn nãi riªng. ViÖt Nam lµ qu«c gia cã
chiÒu dµi bê biÓn h¬n 3000km, ®ã lµ mét lîi thÕ ®Ó hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ
thÕ giíi. VÊn ®Ò cÊp thiÕt ®Æt ra cho c¶ng biÓn hiÖn nay lµ ph¶i ph¸t triÓn ®­îc
c¸c dÞch vô c¶ng biÓn ®Ó:
– §¸p øng nhu cÇu hµng ho¸ th«ng qua c¶ng ngµy cµng t¨ng. ChØ tÝnh
trong 2 n¨m gÇn ®©y 2005 vµ 2006, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam
kh«ng ngõng t¨ng: n¨m 2005: 69,11 tØ USD, n¨m 2006: 84 tØ USD, vµ 9 th¸ng
®Çu n¨m 2007 ®· ®¹t 78,1 tØ USD. Kh¶ n¨ng tiÕp nhËn hàng ho¸ qua hÖ thèng
c¶ng biÓn trong n­íc ®¹t 100 triÖu tÊn/n¨m, møc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n
10%/n¨m. Nh­ng trªn thùc tÕ, chỉ riªng 8 th¸ng ®Çu n¨m 2007 l­îng hàng
ho¸ ®· ®¹t gÇn 100 triÖu tÊn. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, sÏ cã kho¶ng 210 triÖu
tÊn hµng ho¸ qua c¶ng và kho¶ng 400 triÖu tÊn cho n¨m 2020. Møc ®é t¨ng
tr­ëng nµy ®ßi hái c¶ng biÓn ViÖt Nam ph¶i n¨ng c«ng suÊt lªn tíi 2-4 lÇn so
víi hiÖn nay.Vµ hiÖn nay c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam chiÕm tíi h¬n 90% hµng
ho¸ xuÊt nhËp khÈu, cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña mét sè ngµnh
c«ng nghiÖp sö dông nguyªn liÖu chñ yÕu tõ nhËp khÈu nh­ s¾t, thÐp, gas,
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

35
x¨ng… V× thÕ hµng ho¸ xu©t nhËp khÈu cña ViÖt Nam ra vµo c¸c c¶ng biÓn cã
®­îc nhanh chãng, thuËn lîi hay kh«ng sÏ gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc thóc
®Èy giao l­u bu«n b¸n, ph¸t triÓn kinh tÕ. H¬n n÷a c¸c quèc gia n»m s©u trong
néi ®Þa nh­ Lµo, Campuchia hay phÝa T©y Trung Quèc lµ nh÷ng ®èi t¸c sö
dông c¸c c¶ng ®Ó vËn chuyÓn hµng ho¸. ViÖc sö dông c¸c c¶ng cña ViÖt Nam
nhiÒu hay Ýt lµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÊt l­îng c¸c dÞch vô c¶ng biÓn V×
vËy, c¸c c¶ng biÓn ph¶i chó träng tíi viÖc ph¸t triÓn c¸c dÞch vô c¶ng biÓn ®Ó
®¸p øng l­îng hµng ho¸ ngµy cµng gia t¨ng, gãp phÇn quan träng vµo ph¸t
triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc
– Ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh trªn tr­êng
quèc tÕ. C¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam víi quy m« nhá vµ trang thiÕt bÞ l¹c hËu nh­
hiÖn nay sÏ khã kh¨n trong viÖc c¹nh tranh víi c¸c c¶ng biÓn lín trong khu
vùc vµ trªn thÕ giíi. HiÖp héi chñ tµu cho biÕt, gi¸ c­íc vËn t¶i biÓn cña ViÖt
Nam hiÖn cao h¬n so víi khu vùc, ®Æc biÖt gi¸ c­íc vËn chuyÓn container cao
h¬n tõ 20-30%. §iÒu ®¸ng nãi lµ nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh tr¹ng nµy lµ do
ViÖt Nam ch­a cã mét hÖ thèng c¶ng tiªu chuÈn ®ãn ®­îc lo¹i tµu trªn 1.200
tÊn vµ ®¸p øng ®­îc dÞch vô tiÕp nhËn ph©n phèi hµng, vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc
theo tiªu chuÈn quèc tÕ. §iÒu nµy ®· gi¶m søc c¹nh tranh thu hót c¸c nguån
hµng trung chuyÓn container cña ViÖt Nam so víi mét sè c¶ng trong khu vùc.
§Õn nay ViÖt Nam còng ch­a cã mét bÕn c¶ng nµo ®ñ tiªu chuÈn cho tµu mÑ
vµo nhËn container ®Ó vËn chuyÓn trùc tiÕp ®i c¸c c¶ng Mü. Toµn bé hµng xuÊt
nhËp khÈu b»ng container cña ViÖt Nam ®i Mü, Ch©u ¢u, Australia ®Òu ph¶i
trung chuyÓn qua Hong Kong, Singapore, Malaysia, §µi Loan vµ Th¸i Lan.
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

36
Trung b×nh mçi n¨m ViÖt Nam ph¶i mÊt kho¶ng 300 triÖu USD cho chi phÝ
chuyÓn t¶i vµ gom hµng. V× vËy víi lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý n»m ë n¬i giao l­u gi÷a
c¸c tuyÕn vËn t¶i trªn thÕ giíi, th× c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam cÇn ph¶i ®æi míi ®Ó
cã thÓ n©ng cao ®­îc n¨ng lùc c¹nh tranh, vµ cã thÓ h×nh thµnh c¸c ®iÓm trung
chuyÓn hµng ho¸ quèc tÕ, gãp phÇn quan träng vµo qu¶ng b¸ h×nh ¶nh vµ vµo
t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc.
– DÞch vô c¶ng biÓn cã tÝnh chÊt lµ v« h×nh, vµ tiªu chÝ quan träng ®Ó
®¸nh gi¸ chÊt l­îng dÞch vô lµ sù hµi lßng tho¶ m·n cña kh¸ch hµng, nªn viÖc
ph¸t triÓn c¸c dÞch vô c¶ng biÓn cÇn h­íng tíi tiªu chÝ ®ã. HiÖn nay hµng ho¸
xuÊt khÈu ViÖt Nam cßn ph¶i trung chuyÓn qua nhiÒu c¶ng n­íc ngoµi dÉn
®Õn t¨ng c­íc phÝ vËn t¶i. Vµ c¸c tµu hµng quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam th­êng
xuyªn x¶y ra t×nh tr¹ng xÕp hµng chê vµo bÕn hay bèc dì hµng kh«ng hÕt
c«ng suÊt. H¬n n÷a t×nh tr¹ng thiÕu bÕn, bÕn kh«ng ®ñ lín vµ hiÖn ®¹i lµm cho
mçi ngµy doanh nghiÖp ph¶i mÊt thªm chi phÝ tõ 7000-8000 USD/ngµy do tµu
phØa n»m chê, khiÕn cho hµng ho¸ vµo ViÖt Nam thªm ®¾t ®á. ChÝnh v× vËy
cÇn ph¸t triÓn c¸c dÞch vô c¶ng biÓn h¬n n÷a ®Ó hÊp dÉn kh¸ch hµng vµ còng
lµ ®Ó gi¶m g¸nh nÆng cho ng­êi tiªu dïng, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc.
– C¶ng biÓn lµ yÕu tè quan träng trong ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i. Nh­ng
c¸c dÞch vô ë c¶ng biÓn míi lµ nh©n tè t¹o nªn sinh khÝ còng nh­ søc hÊp dÉn
cho c¶ng. Bëi vËy, ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn còng chÝnh lµ gãp phÇn lín vµo
viÖc ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i.
– Thªm vµo ®ã, c¶ng ViÖt Nam tõ tr­íc tíi nay vèn chØ thùc hiÖn chñ
yÕu mét chøc n¨ng lµ bèc, xÕp hµng ho¸. Do ®ã søc hÊp dÉn cña c¸c c¶ng biÓn
ViÖt Nam cßn kÐm. CÇn ph¶i më réng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô kh¸c nh­ trung
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

37
chuyÓn hµng ho¸ quèc tÕ, hay dÞch vô ®ãn c¸c ®oµn tµu du lÞch quèc tÕ ®Õn
ViÖt Nam…
Nh­ vËy viÖc ph¸t triÓn dÞch vô cµng biÓn ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt ®èi víi
c¸c c¶ng biÓn cña ViÖt Nam nãi chung vµ víi c¶ng H¶i Phßng nãi riªng.
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

38

Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng kinh doanh khai th¸c
dÞch vô cña c¶ng h¶i phßng
I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¶ng H¶i Phßng
1. LÞch sö h×nh thµnh
C¶ng H¶i Phßng lµ mét c¶ng trÎ, cã lÞch sö h¬n 100 n¨m. Ban ®Çu
ng­êi Ph¸p kh«ng ®Þnh x©y dùng nã thµnh mét th­¬ng c¶ng, mµ ®¬n thuÇn chØ
lµ mét c¨n cø ®Ó x©m l­îc n­íc ta. Tõ thuë ban ®Çu víi bÕn S¸u Kho, vÞ trÝ
quan träng nhÊt cña giao l­u th­¬ng m¹i quèc tÕ miÒn B¾c, ®Çu mèi giao
th«ng trong vµ ngoµi n­íc, dÇn dÇn c¶ng H¶i Phßng ®· ph¸t huy ®­îc nh÷ng
­u thÕ vÒ ®Þa lý, thêi c¬, vËn dông s¸ng t¹o chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ
Nhµ n­íc trong b¶o vÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn C¶ng vµ ®· trë thµnh mét c¶ng
biÓn lín nhÊt miÒn B¾c
C¶ng H¶i Phßng ®­îc x©y dùng vµo n¨m 1876 víi quy m« mét bÕn dµi
90m vµ kho 600m2 cã kh¶ n¨ng xuÊt nhËp kho¶ng 1000tÊn/n¨m. Khu c¶ng
chÝnh n»m däc bê h÷u ng¹n s«ng Cöa CÊm, s¸t106’04’’ ®é kinh ®«ng, to¹ ®é
®Þa lý 20’52’’ ®é vÜ b¾c, phÝa b¾c thµnh phè H¶i Phßng, c¸ch thñ ®« Hµ Néi
102km. ChiÒu réng vµo bÕn kho¶ng 10m, viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ bÕn
vµo kho vµ ng­îc l¹i b»ng « t«, m¸y kÐo, xe ba g¸c. C¸c lo¹i hµng ho¸ ®­îc
bèc xÕp b»ng cÇn trôc, c«ng nh©n bèc v¸c thñ c«ng lµ chÝnh.
Tõ n¨m 1898 ®Õn n¨m 1904, cïng víi qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, c¶ng H¶i
Phßng cã thªm 2 bÕn víi chiÒu dµi 308km, ®­a tæng chiÒu dµi bÕn lªn 398m,
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

39
n¨ng lùc th«ng qua kho¶ng 250 ngh×n tÊn/n¨m. Tõ n¨m 1912 ®Õn n¨m 1920,
x©y thªm 2 bÕn víi chiÒu dµi 316m, n¨ng lùc th«ng qua kho¶ng 500 ngh×n
tÊn/n¨m. Tuy nhiªn ®Õn giai ®o¹n 1939-1954, c¶ng bÞ h­ háng nÆng nÒ do ¶nh
h­ëng cña cuéc chiÕn tranh chèng thùc d©n Ph¸p. N¨m 1955, sau kh¸ng chiÕn
chèng Ph¸p th¾ng lîi, thùc d©n Ph¸p rót khái H¶i Phßng, ta tiÕp qu¶n tu söa vf
më réng c¶ng. Víi nç lùc v­ît b©c, n¨m 1957, c¶ng ®­îc tÆng Hu©n ch­¬ng
Lao ®éng h¹ng Ba, vµ ®Õn n¨m 1960 ®­îc Nhµ n­íc tÆng kû niÖm ch­¬ng vµ
b»ng cã c«ng víi n­íc.
Tõ ®ã ®Õn nay, c¶ng H¶i Phßng ®· tr¶i qua nhiÒu söa ch÷a vµ më réng,
hiÖn nay toµn c¶ng cã 14 cÇu tµu, dµi 2215m, b¶o ®¶m víi ®é s©u tr­íc bÕn tõ
-8,4m ®Õn -8,5m. Trong ®ã khu vùc c¶ng chÝnh cã 11 cÇu víi tæng chiÒu dµi lµ
1717m, bèc xÕp ®ång thêi ®­îc 11 tµu víi n¨ng lùc th«ng qua 6.000.000
tÊn/n¨m. BÕn container Chïa VÏ cã 3 cÇu víi tæng chiÒu dµi 498m, bèc xÕp
®ång thêi ®­îc 4 tµu víi n¨ng lùc th«ng qua 7500 TEU/tuÇn, 360.000TEU/n¨m.
Ngoµi ra cßn cã bÕn næi B¹ch §»ng vµ khu chuyÓn t¶i Lan H¹.
Do ®­îc ®Çu t­ ®óng h­íng vµ kÞp thêi, gÇn 15 n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi
lµ thêi k× t¨ng tr­ëng æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña c¶ng H¶i Phßng. §ång thêi ®¸p
øng nhu cÇu ph¸t triÓn hÖ thèng c¶ng biÓn ViÖt Nam, n¨m 1997, c¶ng ®· triÓn
khai dù ¸n n©ng cÊp c¶i t¹o C¶ng giai ®o¹n I víi tæng vèn ®Çu t­ h¬n 40 triÖu
USD. S¶n l­îng hµng ho¸ qua c¶ng kh«ng ngõng t¨ng lªn, tõ 2,3 triÖu tÊn n¨m
1992 lªn 4,5 triÖu tÊn n¨m 1995, ®Õn n¨m 2003 s¶n l­îng hµng ho¸ th«ng qua
c¶ng ®· ®¹t møc 11,8 triÖu tÊn. Tõ n¨m 2003 ®Õn nay s¶n l­îng hµng ho¸ qua
c¶ng lu«n duy tr× æn ®Þnh ë møc 11-12 triÖu tÊn/n¨m.
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

40
H¬n n÷a, viÖc ®Çu t­ giai ®o¹n II (2001-2005) víi 126 triÖu USD nh»m
x©y dùng luång tµu ra vµo c¶ng cã ®é s©u -10,2m b¶o ®¶m cho tµu cã träng t¶i
trªn 10.000 tÊn ra vµo c¶ng mét c¸ch dÔ dµng; hoµn thiÖn 5 bÕn container t¹i
khu vùc Chïa VÏ, ®ång thêi x©y míi hai cÇu tµu container t¹i khu vùc §×nh
Vò, sÏ lµ qu¸ tr×nh trë thµnh mét c¶ng hiÖn ®¹i. Trong t­¬ng lai, c¶ng cã thªm
c¸c dù ¸n x©y dùng khu c¶ng tæng hîp §×nh Vò (®· ®­îc khëi c«ng x©y dùng
vµo 6/2006, dù kiÕn hoµn thµnh vµo 2010); dù ¸n khu c¶ng néi ®Þa ICD Lµo
Cai, dù ¸n khu chuyÓn t¶i BÕn Gãt- L¹ch HuyÖn gåm 5 bÕn phao (2 bÕn ®·
®­a vµo sö dông cuèi n¨m 2006, 3 bÕn cßn l¹i dù kiÕn hoµn thµnh trong giai
®o¹n 2007-2010).
Ngoµi viÖc ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng ®Ó n¨ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh,
c¶ng H¶i Phßng vÉn lu«n chó träng tíi viÖc ch¨m sãc ®êi sèng cho c¸n bé
c«ng nh©n viªn, th­êng xuyªn ph¸t ®éng c¸c phong trµo thi ®ua nh»m khuyÕn
khÝch ®éng viªn tinh thÇn cña nh©n viªn, t¹o ®­îc mèi ®oµn kÕt réng r·i, gãp
phÇn kh«ng nhá vµo nh÷ng thµnh c«ng cña c¶ng.
Nh­ vËy c¶ng H¶i Phßng lµ c¶ng cã tÇm quan träng trong vïng kinh tÕ
träng ®iÓm Hµ Néi- H¶i Phßng- Qu¶ng Ninh. Nèi tiÕp truyÒn thèng v­ît khã
kh¨n trong nh÷ng giai ®o¹n kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p –Mü vµ thêi kú ®æi míi,
c¶ng H¶i Phßng ®ang v÷ng b­íc ®i lªn víi vai trß c¶ng sè 1 cña miÒn B¾c
2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô c¶ng biÓn ë c¶ng H¶i Phßng
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, m« h×nh qu¶n lý Khu c¶ng chÝnh ®· cã nhiÒu
thay ®æi cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña tõng giai ®o¹n: Khu 1,
khu 3 råi ®Õn xÝ nghiÖp xÕp dì I vµ xÝ nghiÖp xÕp dì II. Tõ n¨m 1993 trë
Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÇn ThÞ Minh Ch©u
Líp: NhËt 3 –
K42

41
thµnh xÝ nghiÖp xÕp dì Hoµng DiÖu vµ xÝ nghiÖp xÕp dì Lª Th¸nh T«ng. Vµ
vµo ngµy 1/7/2007 võa qua 2 xÝ nghiÖp nãi trªn ®· s¸p nhËp víi nhau thµnh XÝ
nghiÖp xÕp dì Hoµng DiÖu víi tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ gÇn 2.200
ng­êi. C¸c m« h×nh nµy ®­îc thay ®æi ®Ó phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña tõng
giai ®o¹n. NhÊt lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ thÞ tr­êng, t×nh tr¹ng c¹nh tranh trong thÞ tr­êng dÞch vô c¶ng biÓn
ngµy cµng khèc liÖt ®ßi hái ph¶i cã tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, tËp trung søc m¹nh ®Ó
c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn.[5] C¶ng H¶i Phßng ®· cã nh÷ng thay ®æi ®Ó phï hîp
víi t×nh h×nh thùc tÕ.
3. C¸c dÞch vô chÝnh ë c¶ng H¶i Phßng hiÖn nay
HiÖn nay c¶ng H¶i Phßng cung cÊp c¸c dÞch vô chÝnh lµ:
– Bèc xÕp hµng ho¸, giao nhËn kho vËn
– Lai d¾t, cøu hé tµu biÓn
– Trung chuyÓn hµng ho¸ quèc tÕ. Logistic
– §ãng gãi, b¶o qu¶n, vËn t¶i hµng ho¸ b»ng ®­êng bé, ®­êng s«ng
– VËn t¶i ®­êng s¾t chuyªn tuyÕn H¶i Phßng – Lµo Cai – C«n Minh
(Trung Quèc)
– §¹i lý tµu biÓn vµ m«i giíi hµng h¶i
– §ãng míi, söa ch÷a c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn thuû, bé.
– L¾p r¸p cÇn trôc, x©y dùng c«ng tr×nh c¶ng
Sau ®©y lµ mét sè h×nh ¶nh vÒ c¸c lo¹i dÞch vô cña c¶ng H¶i Phßng
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ CÁC LOẠI DỊCH VỤ