BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI
PHẠM THỊ HỒNG NHUNG
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÔNG
TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN DƯỢC PHẨM HOA LINH
Chuyên ngành: Kế toán
Mã ngành: 60340301
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN PHÚ GIANG
HÀ NỘI 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI
PHẠM THỊ HỒNG NHUNG
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI CÔNG TY TRÁCH
NHIỆM HỮU HẠN DƯỢC PHẨM HOA LINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
HÀ NỘI – 2017
i
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận
được sự hướng dẫn, giúp đỡ quý báu, tận tình của các thầy cô của đồng
nghiệp và các bạn. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tôi xin được bảy tỏ
lời cảm ơn chân thành tới:
Tập thể lãnh đạo trường Đại học Lao động – Xã hội, tập thể lãnh đạo,
các thầy cô giáo Khoa Kế toán, tập thể lãnh đạo và cán bộ Khoa Sau đại học
của trường.
Đặc biệt gửi lời cảm ơn sâu sắc tới cô giáo PGS.TS Nguyễn Phú Giang
đã tận tình hướng dẫn, dạy bảo, động viện và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho
tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến tập thể lãnh đạo và cán bộ của
Công ty trách nhiệm hữu hạn Dược phẩm Hoa Linh đã nhiệt tình trả lời phỏng
vấn, cung cấp tài liệu, cũng như luận văn.
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá
nhân tôi, chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào. Các
số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn này là hoàn toàn hợp lệ và
đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.
Tác giả
Phạm Thị Hồng Nhung
iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
…………………………………………………………………………………… i
DANH MỤC SƠ ĐỒ ………………………………………………………………………
VII
CHƯƠNG 1 …………………………………………………………………………………….. 1
GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU …………………………………………. 1
1.1 Lý do chọn đề tài ………………………………………………………………………… 1
1.2 Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài…………………………………….. 3
1.3 Mục tiêu nghiên cứu ……………………………………………………………………. 7
1.4 Câu hỏi nghiên cứu
……………………………………………………………………… 7
1.5 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu…………………………………………………….. 7
1.6 Phương pháp nghiên cứu …………………………………………………………….. 8
1.7 Kết cấu luận văn …………………………………………………………………………. 9
CHƯƠNG 2 …………………………………………………………………………………… 11
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
TRONG DOANH NGHIỆP …………………………………………………………….. 11
2.1 Những vấn đề chung về tổ chức công tác kế toán …………………………. 11
2.1.1 Khái quát về đơn vị kế toán ……………………………………………………….. 11
2.1.2 Nguyên tắc tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp ……………….. 13
2.1.3 Nội dung tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp…………………… 15
2.1.4 Tổ chức kiểm tra kế toán …………………………………………………………… 38
2.1.5 Ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức công tác kế toán
…………. 39
2.2 Các nhân tố ảnh hưởng tới tổ chức công tác kế toán doanh nghiệp . 40
CHƯƠNG 3 …………………………………………………………………………………… 44
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÔNG TY
TNHH DƯỢC PHẨM HOA LINH ………………………………………………….. 44
3.1 Khái quát về Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh …………………….. 44
3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ………………………………………………. 44
3.1.2 Tổ chức bộ máy của công ty ………………………………………………………. 45
iv
3.1.3 Đặc điểm lĩnh vực sản xuất kinh doanh ……………………………………….. 50
3.2 Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm
Hoa Linh ……………………………………………………………………………………….. 52
3.2.1 Tổ chức bộ máy kế toán tại công ty …………………………………………….. 52
3.2.2 Thực trạng tổ chức hệ thống thông tin kế toán
………………………………. 57
3.2.3 Thực trạng tổ chức kiểm tra kế toán ……………………………………………. 79
3.2.4 Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức kế toán ……… 81
3.2.5 Thực trạng công tác kế toán quản trị tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa
Linh
……………………………………………………………………………………………….. 82
3.3 Đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH
Dược phẩm Hoa Linh
……………………………………………………………………… 83
3.3.1 Những kết quả đạt được
…………………………………………………………….. 83
3.3.2 Những tồn tại
…………………………………………………………………………… 85
3.3.3 Nguyên nhân …………………………………………………………………………… 88
CHƯƠNG 4 …………………………………………………………………………………… 90
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÔNG TY
TNHH DƯỢC PHẨM HOA LINH ………………………………………………….. 90
4.1 Sự cần thiết, yêu cầu hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty
TNHH Dược phẩm Hoa Linh ………………………………………………………….. 90
4.1.1 Sự cần thiết hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH
Dược phẩm Hoa Linh
……………………………………………………………………….. 90
4.1.2 Yêu cầu hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược
phẩm Hoa Linh………………………………………………………………………………… 90
4.2 Một số giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty
TNHH Dược phẩm Hoa Linh ………………………………………………………….. 92
4.2.1 Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán
……………………………………………… 92
4.2.2 Hoàn thiện hệ thống chứng từ kế toán …………………………………………. 94
4.2.3 Hoàn thiện việc vận dụng hệ thống tài khoản kế toán …………………….. 98
4.2.4 Hoàn thiện hệ thống sổ và báo cáo tài chính kế toán
………………………. 99
v
4.2.5 Hoàn thiện công tác kiểm tra kế toán
…………………………………………. 100
4.3 Điều kiện cơ bản thực hiện các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức
công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh ………………. 101
4.3.1 Về phía nhà nước
……………………………………………………………………. 101
4.3.2 Về phía công ty ……………………………………………………………………… 103
KẾT LUẬN
………………………………………………………………………………….. 105
1. Những nội dung nghiên cứu đã thực hiện ……………………………………. 105
2. Những hạn chế trong nghiên cứu ……………………………………………….. 105
3. Hướng nghiên cứu đề tài trong tương lai …………………………………….. 106
PHỤ LỤC…………………………………………………………………………………….. 109
vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt
Diễn giải
KTTC
Kế toán tài chính
KTQT
Kế toán quản trị
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
TK
Tài khoản
TSCĐ
Tài sản cố định
GDP
Tổng sản phẩm quốc nội
SXKD
Sản xuất kinh doanh
BCTC
Báo cáo tài chính
XĐKQKD
Xác định kết quả kinh doanh
BHXH
Bảo hiểm xã hội
BHYT
Bảo hiểm y tế
KPCĐ
Kinh phí công đoàn
GTGT
Giá trị gia tăng
VNĐ
Việt Nam đồng
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
DN
Doanh nghiệp
vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
STT
Sơ đồ
Tên sơ đồ
1
Sơ đồ 3.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh
2
Sơ đồ 3.2
Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tập trung tại Công ty TNHH
Dược phẩm Hoa Linh
3
Sơ đồ 01
Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức kế toán tập trung
4
Sơ đồ 02
Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức kế toán phân tán
5
Sơ đồ 03
Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức kế toán vửa tập
trung vừa phân tán
6
Sơ đồ 04
Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký – Sổ cái
7
Sơ đồ 05
Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ
8
Sơ đồ 06
Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung
9
Sơ đồ 07
Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký – chứng
từ
10
Sơ đồ 08
Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy vi tính
1
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1 Lý do chọn đề tài
Tất cả các doanh nghiệp, các đơn vị sản xuất kinh doanh hoạt động trong
nền kinh tế thị trường dù là hình thức sở hữu nào (Doanh nghiệp Nhà Nước,
Doanh nghiệp tư nhân, hợp tác xã, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu
hạn,…) thì đều có các mục tiêu hoạt động sản xuất khác nhau. Ngay trong mỗi
giai đoạn, các doanh nghiệp cũng theo đuổi các mục tiêu khác nhau, nhưng
nhìn chung mọi doanh nghiệp trong cơ chế thị trường đều nhằm mục tiêu lâu
dài, mục tiêu bao trùm đó là làm sao tối đa hoá lợi nhuận. Để đạt được các
mục tiêu đó các doanh nghiệp phải xây dựng được cho mình một chiến lược
kinh doanh đúng đắn, xây dựng các kế hoạch thực hiện và đặt ra các mục tiêu
chi tiết nhưng phải phù hợp với thực tế, đồng thời phù hợp với tiềm năng của
doanh nghiệp dựa trên những thông tin hữu ích mà kế toán cung cấp.
Kế toán là một bộ phận không thể thiếu trong mỗi doanh nghiệp. Thông
tin do bộ phận kế toán cung cấp rất cần thiết cho nhà quản trị, nó giúp họ đưa
ra các chiến lược và quyết định kinh doanh. Do đó nếu thông tin kế toán sai
lệch sẽ dẫn đến các quyết định của nhà quản trị không phù hợp, doanh nghiệp
có thể rơi vào tình trạng khó khăn. Đối với doanh nghiệp kế toán có vai trò:
– Giúp cho doanh nghiệp theo dõi thường xuyên tình hình hoạt động sản
xuất kinh doanh của mình: quá trình sản xuất, theo dõi thị trường… Nhờ đó,
người quản lý điều hành trôi chảy các hoạt động, quản lý hiệu quả, kiểm soát
nội bộ tốt.
– Cung cấp tài liệu cho doanh nghiệp làm cơ sở hoạch định chương trình
hành động cho từng giai đoan, từng thời kỳ. Nhờ đó người quản lý tính được
hiệu quả công việc, vạch ra hướng hoạt động cho tương lai. Triển khai và thực
2
hiện các hệ thống quản lý thông tin để thúc đẩy việc thực thi các chiến lược,
kế hoạch và ra quyết định của ban quản trị.
– Giúp người quản lý điều hoà tình hình tài chính của doanh nghiệp.
– Là cơ sở pháp lý để giải quyết tranh tụng khiếu tố, với tư cách là bằng
chứng về hành vi thương mại.
– Cơ sở đảm bảo vững chắc trong giao dịch buôn bán.
– Là cơ sở cho người quản lý ra các quyết định phù hợp: Quản lý hạ giá
thành, quản lý doanh nghiệp kịp thời.
– Cung cấp một kết quả tài chính rõ ràng, không thể chối cãi được.
– Duy trì và phát triển các mối liên kết trong doanh nghiệp.
– Quản lý các chi phí dựa trên việc lập kế hoạch và dự báo ngân sách chi
tiết, hạn chế tối đa chi phí không cần thiết.
– Quản lý rủi ro và thực hiện bảo hiểm cho doanh nghiệp.
– Giám sát và quản lý hoạt động.
– Thường xuyên cập nhật thông tin về tài chính và các thông tin liên
quan tới cổ đông trong và ngoài công ty (quyền và trách nhiệm mới, các văn
bản về luật, chủ nợ, nhà băng, nhà đầu tư…) theo một cách thức tạo dựng sự
tin tưởng cao nhất từ phía đối tác dành cho doanh nghiệp…
Bởi vậy, mỗi một doanh nghiệp cần xây dựng một tổ chức kế toán khoa
học, hợp lý cho riêng mình. Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh là doanh
nghiệp trực tiếp sản xuất, kinh doanh dược phẩm với mục tiêu “Nâng cao uy
tín, chất lượng thuốc sản xuất trong nước, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức
khỏe nhân dân”. Hệ thống phân phối lớn và sản phẩm đa dạng đòi hỏi vai trò
của kế toán phải được mở rộng và nâng cao hơn đó là phân tích, thiết kế, đánh
gíá một hệ thống thông tin kế toán, tham gia tư vấn về tài chính cho nhà quản
trị. Bộ máy kế toán trong doanh nghiệp được tổ chức khoa học, hợp lý sẽ giúp
cho thông tin kế toán được cung cấp nhanh chóng, kịp thời, chính xác.
3
Qua nghiên cứu lý luận về tổ chức công tác kế toán trong các doanh
nghiệp đồng thời nhận thức tầm quan trọng thực tiễn hoạt động tổ chức công
tác kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh, tôi đã lựa chọn đề tài
“Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa
Linh” làm đề tài nghiên cứu của mình.
1.2 Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Hiện nay, vấn đề về tổ chức công tác kế toán đã được nhiều tác giả quan
tâm nghiên cứu. Qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu những tài liệu có liên
quan đã có nhiều tài liệu nghiên cứu các giác độ, khía cạnh và lĩnh vực khác
nhau về tổ chức công tác kế toán.
Một số đề tài nghiên cứu về tổ chức kế toán có thể kể đến luận văn thạc
sĩ kinh tế chuyên ngành kế toán “Hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại
Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông” của tác giả Vũ Ngọc Anh
(năm 2015), Học viện hành chính.
Đề tài đã khái quát hóa cơ sở lý luận về công tác tổ chức kế toán trong
công ty cổ phần bao gồm: các khái niệm và vai trò của kế toán; căn cứ để tổ
chức công tác kế toán tại các công ty cổ phần; yêu cầu và nhiệm vụ tổ chức
công tác kế toán; nội dung tổ chức công tác kế toán trong công ty cổ phần. Có
thể nói tác giả đã khái quát về tổ chức công tác kế toán một cách đầy đủ và hệ
thống làm cơ sở và tiền đề cho việc phân tích, đánh giá thực trạng công tác tổ
chức kế toán tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông. Tác giả
đã phản ánh được thực trạng công tác tổ chức kế toán tại Công ty Cổ phần
Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, chỉ rõ những ưu điểm, nhược điểm trong
công tác tổ chức kế toán của công ty. Từ đó, luận văn đề xuất một số giải
pháp cơ bản để hoàn thiện công tác tổ chức kế toán tại Công ty Cổ phần Bóng
đèn Phích nước Rạng Đông. Về bố cục và nội dung của luận văn khá đầy đủ,
chặt chẽ, tác giả đã đưa ra đề tài và đã giải quyết được mục đích của đề tài.
4
Hạn chế của luận văn đã chưa làm rõ phương pháp nghiên cứu luận văn,
phương pháp nghiên cứu luận văn chỉ được tác giả liệt kê một số các phương
pháp duy vật biện chứng, thống kê, so sánh, tổng hợp, quy nạp, phân tích thực
trạng…
Đề tài “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần 6.3”
của tác giả Trần Thị Ngọc Vinh (năm 2013), Trường Đại học Đà Nẵng.
Đề tài đưa ra những lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán trong
doanh nghiệp trong đó đặc biệt những lý luận, đặc điểm cơ bản của tổ chức
công tác kế toán trong ngành sản xuất kinh doanh xây lắp làm cơ sở và tiền đề
cho việc phân tích tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần 6.3, với đặc
thù số lượng chứng từ nhiều, thời gian theo dõi lâu, các quy định về chứng từ
với đơn vị xây lắp phức tạp, tác giả chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm trong
phần hành kế toán trong tổ chức công tác kế toán của công ty. Từ đó, đưa ra
các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán. Tuy nhiên, bố cục luận văn
chưa được hợp lý, các cơ sở lý luận chưa chặt chẽ, phần điều kiện cần thiết để
thực hiện giải pháp hoàn thiện tác giả chỉ đề cập điều kiện về phía công ty.
Đề tài “Tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở
Việt Nam ” của tác giả Nguyễn Thị Huyền Trâm (năm 2007), Trường Đại học
kinh tế TP. Hồ Chí Minh.
Đề tài nghiên cứu đánh giá tình hình tổ chức công tác kế toán doanh
nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam có tuân thủ quy định của Bộ Tài chính không,
so sánh quy định tại Quyết định số 144/2001/QĐ-BTC ngày 21 tháng 12 năm
2001 và Quyết định số 48/2006/QĐ-BTC ngày 14 tháng 9 năm 2006 của Bộ
trưởng Bộ Tài chính, để xác định chế độ kế toán mới theo quyết định 48 có
đáp ứng được yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. Tác giả đã khái quát hóa cơ
sở lý luận về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp vừa và nhỏ một
cách hệ thống, làm cơ sở và tiền đề cho việc phân tích, đánh giá thực trạng tổ
5
chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam. Tác giả
cũng đã phản ánh được thực trạng công tác tổ chức kế toán tại toán tại các
doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam, chỉ ra những ưu điểm, nhược được
trong công tác tổ chức kế toán của công ty. Từ đó, luận văn đưa ra các giải
pháp hoàn thiện công tác tổ chức kế toán của công ty. Tuy nhiên, luận văn tồn
tại một số hạn chế: trong chương 1 tác giả chưa đưa ra và làm rõ được một số
khái niệm về đơn vị kế toán là gì? Tổ chức công tác kế toán là gì?
Đề tài luận văn thạc sỹ kinh tế (năm 2010): “Hoàn thiện tổ chức kế toán
tại các doanh nghiệp may 100% vốn nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hưng Yên”
của Phùng Thị Ngọc Mai, người hướng dẫn khoa học PGS.TS Phạm Thị Bích
Chi, Trường Đại học kinh tế quốc dân.
Theo kết cấu của đề tài nghiên cứu, tác giả đã nêu được cơ sở lý luận
chung về tổ chức kế toán bao gồm: tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức công tác
kế toán (hệ thống tài khoản, hệ thống chứng từ, hệ thống sổ kế toán, hệ thống
báo cáo tài chính), tổ chức kiểm tra kế toán và ứng dụng thông tin vào công
tác kế toán. Thực hiện khảo sát về hoạt động tổ chức kế toán tại một số doanh
nghiệp may 100% vốn nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, tác giả đã
phân tích thực trạng và có cái nhìn tổng quan về tổ chức kế toán tại các doanh
nghiệp này, đánh giá những thành quả đạt được đồng thời phát hiện những
mặt còn tồn tại cần giải quyết. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, tác giả đã đưa
ra một số giải pháp hoàn thiện trên ba phương diện: tổ chức bộ máy nhấn
mạnh đến việc chuyên môn hóa lao động và đào tạo con người nhằm nâng cao
năng lực chuyên môn; tổ chức công tác kế toán hướng tới việc tuân thủ các
thể lệ, chế độ kế toán hiện hành và điều kiện thực tế của doanh nghiệp; tổ
chức kiểm tra công tác kế toán và việc ứng dụng công nghệ thông tin trong
công tác kế toán giúp cho việc xử lý số liệu của kế toán trở nên nhanh chóng,
tiết kiệm được nhiều công sức cũng như nâng cao hiệu quả quản lý
trong các doanh nghiệp may 100% vốn nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hưng
6
Yên. Tuy nhiên, với đề tài nghiên cứu trên, tác giả chưa đề cập đến đặc điểm
hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp may 100% vốn nước ngoài
có ảnh hưởng đến tổ chức kế toán để từ đó có được đánh giá chính xác và
khách quan hơn về thực trạng tổ chức kế toán tại doanh nghiệp may 100%
vốn nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hưng Yên. Mặt khác, những đề xuất và kiến
nghị tác giả đưa ra còn sơ sài, thiếu tính thuyết phục và chưa lôgic với những
tồn tại mà tác giả đã đề cập trước đó. Do vậy, theo tôi việc đưa ra những giải
pháp hoàn thiện có tính chọn lọc và khả thi sẽ giúp đề tài có tính ứng dụng
cao hơn.
Nhìn chung các đề tài trên đây cho thấy tầm quan trọng của tổ chức công
tác kế toán trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Điểm
chung của các đề tài là việc xác định đúng đối tượng nghiên cứu cho từng đề
tài, các phương pháp nghiên cứu được vận dụng một cách phù hợp. Ngoài ra
các đề tài còn cho người đọc thấy rõ được các tổ chức công tác kế toán của
các công ty và từ đó đề ra các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán.
Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu khoa học đã công bố trên chưa có đề tài
nào nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH dược phẩm
Hoa Linh. Vì vậy đề tài mà tác giả nghiên cứu không trùng lặp với các đề tài
nghiên cứu trước đây.
Xuất phát từ quá trình tìm hiểu về đề tài nghiên cứu, luận văn tập trung
vào các vấn đề chính như cơ sở lý luận, vai trò, ý nghĩa của tổ chức công tác
kế toán đối với các doanh nghiệp, thực tế tổ chức công tác kế toán tại Công ty
TNHH Dược phẩm Hoa Linh hiện nay. Luận văn phân tích những ưu nhược
điểm và tồn tại từ đó đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm tiếp tục hoàn thiện
tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh trong thời
gian tới.
7
1.3 Mục tiêu nghiên cứu
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp dưới
góc độ kế toán tài chính; Phân tích thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty
TNHH Dược phẩm Hoa Linh; Luận văn đề xuất phương hướng và giải pháp
nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa
Linh.
1.4 Câu hỏi nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu của luận văn, các câu hỏi đặt ra trong quá trình
nghiên cứu là:
– Cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp là gì?
– Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa
Linh đang được thực hiện như thế nào? Có những ưu điểm gì? Còn những vấn
đề bất cập gì cần phải hoàn thiện?
– Cần phải có những giải pháp nào để hoàn thiện tổ chức công tác kê
toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh?
1.5 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
– Đối tượng:
Đề tài tập trung nghiên cứu lý luận và thực tiễn về tổ chức công tác kế
toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh.
– Phạm vi:
+ Về không gian: Đề tài nghiên cứu thực hiện tại Công ty TNHH Dược
phẩm Hoa Linh
+ Về thời gian: Đề tài nghiên cứu tổ chức công tác kế toán cho năm 2016
8
+ Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác
kế toán tại Công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh trên góc độ kế toán tài chính
và kế toán quản trị.
1.6 Phương pháp nghiên cứu
– Dữ liệu và nguồn dữ liệu: luận văn sử dụng nguồn dữ liệu sơ cấp và
thứ cấp. Nguồn dữ liệu thứ cấp là cơ sở lý luận chung về tổ chức công tác kế
toán. Nguồn dữ liệu sơ cấp là tổ chức công tác kế toán đang được áp dụng tại
công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh như tổ chức công tác về: chứng từ kế
toán, tài khoản kế toán, sổ kế toán và báo cáo kế toán.
+ Nguồn dữ liệu thứ cấp: Các dữ liệu thu thập từ nguồn này bao gồm các
văn bản luật, nghị định, thông tư …. của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành
về kế toán doanh nghiệp; Các tài liệu về tổ chức kế toán tham khảo từ giáo
trình, báo, tạp chí, mạng internet; Các tài liệu sẵn có của Doanh nghiệp: Tài
liệu giới thiệu về Doanh nghiệp, mục tiêu, phương hướng, chính sách phát
triển của Công ty; Báo cáo tài chính các năm từ năm 2013 đến năm 2016; Các
sổ sách, chứng từ, báo cáo kế toán liên quan đến tổ chức công tác kế toán…;
+ Nguồn dữ liệu sơ cấp: Điều tra thu thập thông tin từ các phòng, ban trong
Công ty thông qua quan sát trực tiếp, quan sát gián tiếp, phỏng vấn trực tiếp,…
– Phương pháp thu thập dữ liệu: Tác giả tìm kiếm cơ sở lý thuyết về
tổ chức công tác kế toán từ các văn bản luật, nghị định, thông tư …. của Quốc
hội, Chính phủ, các Bộ, ngành về kế toán doanh nghiệp; Các tài liệu về tổ
chức kế toán tham khảo từ giáo trình, báo, tạp chí, mạng internet; Tìm kiếm
các tài liệu về công tác tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược
phẩm Hoa Linh. Tác giả trực tiếp phỏng vấn kế toán trưởng và một số kế
toán phụ trách phần hành kế toán. Nội dung phỏng vấn xoay quanh việc mô
tả và đánh giá tổ chức công tác kế toán thuộc phần hành phụ trách và tổ
chức công tác kế toán của công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh.
9
– Phương pháp xử lý dữ liệu: phương pháp xử lý dữ liệu chủ yếu là
phương pháp so sánh lý thuyết và thực tế, từ đó khái quát và kết luận vấn đề.
– Phương pháp trình bày kết quả nghiên cứu: Tác giả hệ thống hóa các
khái niệm, nội dung và các quy định cách thức sử dụng, tổ chức công tác kế
toán tại công ty TNHH Dược phẩm Hoa Linh bằng lời văn, diễn giải và thông
qua các bảng biểu, sơ đồ.
1.7 Kết cấu luận văn
Kết cấu của luận văn ngoài phần Phụ lục và Danh mục tài liệu tham
khảo, luận văn được kết cấu thành 4 chương sau:
Chương 1. Giới thiệu về đề tài nghiên cứu
Chương 2. Những vấn đề cơ bản về tổ chức công tác kế toán trong doanh
nghiệp
Chương 3. Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Dược
phẩm Hoa Linh
Chương 4. Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty
TNHH Dược phẩm Hoa Linh
10
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Trong chương 1, tác giả đã đưa ra những nội dung cơ bản về đề tài
nghiên cứu bao gồm: Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu, mục tiêu nghiên
cứu, câu hỏi nghiên cứu, phạm vi và đối tượng nghiên cứu và kết cấu cẩu đề
tài nghiên cứu.
Trên cơ sở nội dung của chương 1, tác giả trình bày về tổng quan tài liệu
về tổ chức công tác kế toán, tác giả nhận thấy một số tồn tại bất cập. Từ đó,
làm cơ sở đưa ra phương hướng, giải pháp có tính khả thi mang lại những
thông tin kế toán trung thực và hợp lý cho các doanh nghiệp để hoàn thiện tổ
chức công tác kế toán tại các doanh nghiệp.
11
CHƯƠNG 2
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
TRONG DOANH NGHIỆP
2.1 Những vấn đề chung về tổ chức công tác kế toán
2.1.1 Khái quát về đơn vị kế toán
2.1.1.1 Khái niệm về đơn vị kế toán
Đơn vị kế toán là đơn vị (bao gồm tổng công ty, công ty, doanh nghiệp,
xí nghiệp, chi nhánh…) có thực hiện công việc kế toán như lập và xử lý chứng
từ kế toán, mở tài khoản, ghi sổ kế toán, lập báo cáo tài chính, phải bảo quản,
lưu trữ tài liệu kế toán và thực hiện các quy định khác về kế toán theo quy
định của pháp luật.
2.1.1.2 Khái niệm tổ chức công tác kế toán
Về nguyên tắc, tổ chức công tác kế toán được xem như tổ chức các công
việc của kế toán một cách tốt nhất, nhằm đạt được yêu cầu hoạt động và cung
cấp thông tin kế toán phục vụ công tác quản lý. Cụ thể:
Theo Luật Kế toán, “tổ chức công tác kế toán là việc tổ chức thực hiện
các chuẩn mực và chế độ kế toán để phản ánh tình hình tài chính và kết quả
hoạt động sản xuất kinh doanh, tổ chức thực hiện chế độ kiểm tra kế toán, chế
độ bảo quản lưu giữ tài liệu kế toán, cung cấp thông tin tài liệu kế toán và các
nhiệm vụ khác của kế toán”.
Các khái niệm về tổ chức công tác kế toán có cách tiếp cận và luận giải
khác nhau về tổ chức công tác kế toán nhưng đều có mục đích chung là hướng
tới việc sắp xếp, tổ chức các công việc mà kế toán cần phải thực hiện tốt chức
năng tổ chức thu nhận, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế tài chính
một cách kịp thời, đầy đủ phục vụ cho việc điều hành hoạt động sản xuất kinh
doanh cả ở tầm vĩ mô và vi mô. Tổ chức công tác kế toán là việc tổ chức nhân
12
sự kế toán theo các phần hành kế toán cụ thể, thực hiện các phương pháp kế
toán phù hợp với yêu cầu thu nhận, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin
kinh tế tài chính, phù hợp với đặc điểm cụ thể của doanh nghiệp (DN) nhằm
đáp ứng yêu cầu thông tin phục vụ việc điều hành hoạt động sản xuất kinh
doanh.
2.1.1.3 Ý nghĩa của việc tổ chức công tác kế toán
Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin
kinh tế tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động. Kế toán
là một trong những công cụ quản lý kinh tế nhằm phản ánh và giám đốc toàn
diện các mặt hoạt động kinh tế tài chính ở doanh nghiệp. Ngoài ra, kế toán
còn có nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát các khoản thu, chi tài chính, nộp, thanh
toán nợ; kiểm tra việc quản lý và sử dụng tài sản và nguồn hình thành; phát
triển và ngăn ngừa các hành vi vi phạm về luật kế toán; phân tích thông tin, số
liệu kế toán giúp đơn vị, người quản lý điều hành đơn vị; cung cấp thông tin
số liệu kế toán theo quy định của pháp luật.
Việc tổ chức công tác kế toán khoa học và hợp lý tại doanh nghiệp giúp
cho việc tổ chức thu nhận, cung cấp thông tin kịp thời đầy đủ về tình hình tài
sản, biến động của tài sản, tình hình doanh thu, chi phí, kết quả hoạt động
kinh doanh, qua đó làm giảm bớt khối lượng công tác kế toán trùng lắp, tiết
kiệm chi phí , đồng thời giúp cho việc kiểm kê, kiểm soát tài sản, nguồn vốn,
hoạt động kinh tế, đo lường và đánh giá hiệu quả kinh tế, xác định lợi ích của
nhà nước, của các chủ thể trong nên kinh tế thị trường…
Tóm lại, việc tổ chức công tác kế toán khoa học và hợp lý tại doanh
nghiệp không những đảm bảo cho việc thu nhận, hệ thống hoá thông tin kế
toán đầy đủ, kịp thời, đáng tin cậy phục vụ cho công tác quản lý kinh tế, tài
chính mà còn giúp doanh nghiệp quản lý chặt chẽ tài sản của doanh nghiệp,
ngăn ngừa những hành vi làm tổn hại đến tài sản của doanh nghiệp.
13
2.1.2 Nguyên tắc tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
Để tổ chức công tác kế toán khoa học và hợp lý thì tổ chức công tác kế
toán phải thực hiện theo câc nguyên tắc cơ bản sau:
– Thứ nhất, tổ chức công tác kế toán phải đúng những qui định trong luật
kế toán và chuẩn mực kế toán. Đối với Nhà nước, kế toán là một công cụ
quan trọng để tính toán, xây dựng và kiểm tra việc chấp hành kỷ luật thu chi,
thanh toán của nhà nước, điều hành nền kinh tế quốc dân. Do đó, trước hết tổ
chức công tác kế toán phải theo đúng những qui định về nội dung công tác kế
toán, về tổ chức chỉ đạo công tác kế toán ghi trong Luật kế toán và Chuẩn
mực kế toán.
– Thứ hai, tổ chức công tác kế toán phải phù hợp với các chế độ, chính
sách, thể lệ văn bản pháp qui về kế toán do nhà nước ban hành. Việc ban hành
chế độ, thể lệ kế toán của Nhà nước nhằm mục đích quản lý thống nhất công
tác kế toán trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Vì vậy tôt chức công tác kế
toán phải dựa trên cơ sở chế dộ chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán
doanh nghiệp, hệ thống báo cáo tài chính mà nhà nước qui định để vận dụng
một cách phù hợp với chính sách, chế độ quản lý kinh tế của Nhà nước trong
từng thời kỳ. Có như vậy việc tổ chức công tác kế toán mới không vi phạm
những nguyên tắc, chế độ qui định chung của nhà nước, đảm bảo việc thực
hiện chức năng, nhiệm vụ của kế toán góp phần tăng cường quản lý kinh tế
của các cấp, các ngành, góp phần tăng cường quản lý kinh tế – tài chính của
các cấp, các ngành, thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát của nhà nước đối với
hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.
Thứ ba, tổ chức công tác kế toán phải phải phù hợp với đặc điểm hoạt
động sản xuất, kinh doanh, hoạt động quản lý và địa bàn hoạt động của doanh
nghiệp. Mỗi doanh nghiệp có đặc điểm và điều kiện hoạt động kinh doanh
khác nhau. Vì vậy, không thể có một mô hình công tác kế toán tối ưu cho tất
cả các doanh nghiệp nên để tôt chức tốt công tác kế toán doanh nghiệp thì
14
việc tổ chức công tác kế toán phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, tính chất
hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động quản lý, qui mô và địa bàn hoạt
động của doanh nghiệp.
– Thứ tư, tổ chức công tác kế toán phải phù hợp với yêu cầu và trình độ
nghiệp vụ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ kế toán. Người
thực hiện trực tiếp mọi công tác kế toán tài chính trong doanh nghiệp là cán
bộ kế toán dưới sự chỉ đạo của cán bộ quản lý doanh nghiệp. Vì vậy để tổ
chức tốt công tác kế toán trong doanh nghiệp đảm bảo phát huy đầy đủ, vai
trò tác dụng của kế toán đới với công tác quản lý doanh nghiệp thì việc tổ
chức công tác kế toán tài chính phải phù hợp với yêu cầu và trình độ nghiệp
vụ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ kế toán.
– Thứ năm, tổ chức bộ máy kế toán phải đảm bảo nguyên tắc gọn, nhẹ,
tiết kiệm và hiệu quả. Tiết kiệm, hiệu quả là nguyên tắc của công tác tổ chức
nói chung và tổ chức công tác kế toán nói riêng do đó thực hiện nguyên tắc
này phải đảm bảo tổ chức công tác kế toán khoa học, hợp lý, thực hiện tốt
nhất chức năng, nhiệm vụ của kế toán, nâng cao chất lượng công tác kế toán,
quản lý chặt cẽ, hiệu quả, tính toán và đo lường chính xác các nghiệp vụ kinh
tế phát sinh.
Những nguyên tắc trên phải được thực hiện một cách đồng bộ mới có thể
tổ chức thực hiện tốt và đầy đủ các nội dung tổ chức công tác kê toán tài
chính trong doanh nghiệp.
Thực chất của việc tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp là việc
tổ chức thực hiện ghi chép, phân loại, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát
sinh theo những nội dung công tác kế toán bằng phương pháp khoa học của
kế toán, phù hợp với các chính sách chế độ quản lý kinh tế qui định, phù hợp
với đặc điểm tình hình cụ thể của doanh nghiệp để phát huy chức năng, vai trò
quan trọng của kế toán trong quản lý vĩ mô và vi mô nền kinh tế.
15
2.1.3 Nội dung tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
2.1.3.1 Tổ chức bộ máy kế toán
Bộ máy kế toán của một doanh nghiệp là tập hợp những người làm kế
toán tại doanh nghiệp cùng với các phương tiện trang thiết bị dùng để ghi
chép, tính toán xử lý toàn bộ thông tin liên quan đến công tác kế toán tại
doanh nghiệp từ khâu thu nhận, kiểm tra, xử lý đến khâu tổng hợp, cung cấp
những thông tin kinh tế về các hoạt động của đơn vị. Vấn đề nhân sự để thực
hiện công tác kế toán có ý nghĩa quan trọng hàng đầu trong tổ chức kế toán
của doanh nghiệp. Tổ chức nhân sự như thế nào để từng người phát huy được
cao nhất sở trường của mình, đồng thời tác động tích cực đến những bộ phận
hoặc người khác có liên quan là mục tiêu của tổ chức bộ máy kế toán.
Tổ chức bộ máy kế toán cần phải căn cứ vào qui mô, vào đặc điểm tổ chức
sản xuất và quản lý cũng như vào yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. Nội
dung của tổ chức bộ máy kế toán bao gồm:
– Tổ chức bổ nhiệm Kế toán trưởng, hoạch định vai trò và quyền hạn của
Kế toán trưởng.
+ Kế toán trưởng là chức danh nghề nghiệp được Nhà nước qui định. Kế
toán trưởng có trách nhiệm tổ chức, điều hành toàn bộ công tác hạch toán
trong doanh nghiệp. Xuất phát từ vai trò kế toán trong công tác quản lý nên
Kế toán trưởng có vị trí quan trọng trong bộ máy quản lý của doanh nghiệp.
Kế toán trưởng không chỉ là người tham mưu mà còn là người kiểm tra, giám
sát hoạt động của doanh nghiệp, trước hết là các hoạt động tài chính. Thực
hiện tốt vai trò kế toán trưởng chính là làm cho bộ máy kế toán phát huy được
hiệu quả hoạt động, thực hiện các chức năng vốn có của kế toán.
+ Với vai trò và quyền hạn của mình, Kế toán trưởng sẽ thực hiện phân
công công việc và trách nhiệm cho các kế toán viên;
16
+ Nội dung hạch toán tại một doanh nghiệp bao gồm nhiều phần hành cụ
thể phải được phân công cho nhiều người thực hiện. Mỗi người thực hiện một
số phần hành nhất định dưới sự điều khiển chung của kế toán trưởng. Các
phần hành kế toán có mối liên hệ với nhau nên việc phân công cần đảm bảo
tính khoa học và có sự tác động qua lại để cùng thực hiện tốt các nhiệm vụ kế
toán của doanh nghiệp.
– Bộ máy kế toán trong doanh nghiệp thường tổ chức thành các phần
hành sau: Phần hành kế toán lao động – tiền lương; Phần hành kế toán vật tư –
tài sản cố định; Phần hành kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm; Phần hành kế toán thanh toán; Phần hành kế toán tổng hợp (các phần
hành kế toán còn lại và lập báo cáo kế toán)
– Xây dựng kế hoạch công tác cho phòng kế toán.
Xây dựng kế hoạch công tác là biện pháp quan trọng đảm bảo cho việc
thực hiện các phần hành kế toán được trôi chảy, qua đó sẽ kiểm tra được tiến
độ thực hiện và điều chỉnh, phối hợp công việc một cách nhanh chóng để tăng
cường được năng suất và hiệu quả hoạt động của bộ máy kế toán.
– Tùy theo quy mô và đặc điểm về tổ chức sản xuất và quản lý của doanh
nghiệp mà tổ chức bộ máy được thực hiện theo các hình thức sau:
• Hình thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung:
Hình thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung là hình thức tổ chức mà toàn
bộ công tác kế toán trong doanh nghiệp được tiến hành tập trung tại phòng kế
toán doanh nghiệp. Ở các bộ phận khác không tổ chức bộ máy kế toán riêng
mà chỉ bố trí các nhân viên làm nhiệm vụ hướng dẫn kiểm tra công tác kế
toán ban đầu, thu nhận kiểm tra chứng từ, ghi chép sổ sách, hạch toán nghiệp
vụ phục vụ cho nhu cầu quản lý sản xuất kinh doanh của từng bộ phận đó, lập
báo cáo nghiệp vụ và chuyển chứng từ cùng báo cáo về phòng kế toán doanh
nghiệp để xử lý và tiến hành công tác kế toán.
