BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG
——————————-
ISO 9001:2015
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH : QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH
Sinh viên : Phạm Thị Phương Thanh
Giảng viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Ngọc Khánh
HẢI PHÒNG – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG
———————————–
TÌM HIỂU HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP, ỨNG XỬ CỦA
HƯỚNG DẪN VIÊN VỚI KHÁCH DU LỊCH TẠI CÔNG
TY CỔ PHẦN DU LỊCH HẠ LONG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
NGÀNH: QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH
Sinh viên : Phạm Thị Phương Thanh
Giảng viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Ngọc Khánh
HẢI PHÒNG – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DÂN LẬP HẢI PHÒNG
———————————–
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh Mã SV: 1412601020
Lớp : VH1802
Ngành: Việt Nam học (Văn hóa du lịch)
Tên đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách
du lịch tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Họ và tên : Nguyễn Ngọc Khánh
Học hàm, học vị : Tiến Sĩ
Cơ quan công tác : Hội khoa học tâm lý giáo dục Hải Phòng
Nội dung hướng dẫn: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn
viên với khách du lịch tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Đề tài tốt nghiệp được giao ngày 15 tháng 10 năm 2018
Yêu cầu phải hoàn thành xong trước ngày 5 tháng 1 năm 2019
Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN Đã giao nhiệm vụ ĐTTN
Sinh viên
Giảng viên hướng dẫn
Phạm Thị Phương Thanh TS. Nguyễn Ngọc Khánh
Hải Phòng, ngày 15 tháng 10 năm 2018
HIỆU TRƯỞNG
GS.TS.NGƯT Trần Hữu Nghị
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN TỐT NGHIỆP
Họ và tên giảng viên:
Đơn vị công tác:
Họ và tên sinh viên:
Chuyên ngành: Văn hóa du lịch
Đề tài tốt nghiệp:
Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn
viên với khách du lịch tại công ty cổ phần du lịch
Hạ Long
1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
Đánh giá chất lượng của khóa luận (so với nội dung yêu cầu đã đề ra trong
nhiệm vụ Đ.T.T.N trên các mặt lý luận, thực tiễn, tính toán số liệu…)
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
3. Ý kiến của giảng viên hướng dẫn tốt nghiệp
Được bảo vệ
Không được bảo vệ
Điểm hướng dẫn
Hải Phòng, ngày 5 tháng 01 năm 2019
Giảng viên hướng dẫn
LỜI CẢM ƠN
Đối với một sinh viên cuối cấp khi được làm khóa luận tốt nghiệp là điều
vô cùng vinh dự.Nhưng để có thể hoàn thành khóa luận,đòi hỏi sự cố gắng rất
lớn của bản thân và quan trọng hơn đó là sự chỉ bảo của thầy cô hướng dẫn,sự
giúp đỡ,động viên của gia đình,bạn bè người thân.
Trong quá trình làm khóa luận,em đã nhận được sự hướng dẫn tận tình của
thầy giáo TS Nguyễn Ngọc Khánh,thầy luôn dành thời gian chỉ bảo cho em
những kiến thức cần thiết,những tài liệu tham khảo liên quan đến đề tài tốt
nghiệp.Em xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của em đối với sự giúp đỡ
quý báu đó của thầy !
Em cũng xin được bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy cô giáo trường Đại học
dân lập Hải Phòng! Em cũng xin gửi tới những người thân yêu lòng biết ơn chân
thành nhất,vì đã luôn ở bên động viên giúp đỡ em hoàn thành bài khóa luận!
Em xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các anh chị trong công ty cổ phần
du lịch Hạ Long,đặc biệt là anh Lý Ngọc Anh,giám đốc lữ hành của công ty đã
tạo điều kiện thuận lợi nhất để em hoàn thành khóa luận này.
Tuy nhiên,những kiến thức và kinh nghiệm thực tế của bản thân em vẫn
còn nhiều hạn chế,do vậy bài khóa luận này không tránh khỏi những thiếu
sót,em rất mong nhận được sự góp ý của các thầy cô giáo.
Em xin trân thành cảm ơn.
Sinh viên
Phạm Thị Phương Thanh
NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG BÀI
HDV
: Hướng dẫn viên
KDL
: Khách du lịch
CPDL
:Cổ phần du lịch
Mục lục
LỜI CẢM ƠN ………………………………………………………………………………………. 1
NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG BÀI…………………………………………………… 7
Mục lục…………………………………………………………………………………………………. 8
A. Phần mở đầu ……………………………………………………………………………………. 1
B. Phần nội dung ………………………………………………………………………………….. 4
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ GIAO TIẾP,ỨNG XỬ
TRONG XÃ HỘI.
…………………………………………………………………………………. 9
1.1 Giao tiếp ………………………………………………………………………………………….. 4
1.1.1 Khái niệm ……………………………………………………………………………………… 4
1.1.2 Tầm quan trọng của giao tiếp …………………………………………………………… 6
1.2 Ứng xử…………………………………………………………………………………………….. 7
1.2.1 Khái niệm ……………………………………………………………………………………… 7
1.2.2 Bản chất của sự ứng xử …………………………………………………………………… 8
1.3 Phân loại giao tiếp,ứng xử ………………………………………………………………….. 9
1.3.1 Các loại giao tiếp ……………………………………………………………………………. 9
1.3.2 Các kiểu ứng xử……………………………………………………………………………. 13
1.4.1 Yếu tố con người ………………………………………………………………………….. 15
1.4.2 Mục đích giao tiếp ………………………………………………………………………… 15
1.4.3 Nội dung giao tiếp ………………………………………………………………………… 15
1.4.4. Phương tiện giao tiếp
……………………………………………………………………. 17
1.4.5. Hoàn cảnh giao tiếp ……………………………………………………………………… 17
1.4.6. Kênh giao tiếp …………………………………………………………………………….. 18
1.4.7. Quan hệ giao tiếp
…………………………………………………………………………. 18
1.4.8 Sự cản trở gây nhiễu trong quan hệ giao tiếp…………………………………….. 18
1.5 Các phương tiện giao tiếp
…………………………………………………………………. 18
1.5.1 Giao tiếp bằng phương tiện ngôn ngữ ……………………………………………… 18
1.5.2 Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ
…………………………………………………. 19
1.6 Sự ảnh hưởng lẫn nhau trong giao tiếp ……………………………………………….. 21
1.6.1 Tri giác xã hội: …………………………………………………………………………….. 21
1.6.2 Trao đổi thông tin. ………………………………………………………………………… 22
1.6.3 Các phương thức ảnh hưởng lẫn nhau trong giao tiếp: ……………………….. 23
CHƯƠNG II: GIAO TIẾP ỨNG XỬ CỦA HƯỚNG DẪN VIÊN VỚI
KHÁCH DU LỊCH:
…………………………………………………………………………….. 33
2.1 Hoạt Động hướng dẫn du lịch và hướng dẫn viên du lịch ……………………… 33
2.1.1 Hoạt động hướng dẫn du lịch: ………………………………………………………… 33
2.1.2 Hướng dẫn viên du lịch …………………………………………………………………. 34
2.2 Kiến thức về giao tiếp ứng xử cần có ở hướng dẫn viên với khách du lịch: 38
2.2.1 Giao tiếp ứng xử theo tâm lí,tâm trạng của khách du lịch …………………… 38
2.2.2.Giao tiếp ứng xử theo sở thích,dộng cơ du lịch của khách ………………….. 39
2.2.3 Giao tiếp ứng xử với khách du lịch theo từng tiêu chí phân loại du khách:
…………………………………………………………………………………………………………… 40
2.2.4 Giao tiếp ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch trong một chuyến
tham quan du lịch …………………………………………………………………………………. 45
2.3. Những kiến thức,kỹ năng,phẩm chất cần có ở hướng dẫn viên ……………… 47
2.3.1 Kiến thức cơ bản…………………………………………………………………………… 47
2.3.2 Kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ: ………………………………………………. 49
2.3.3Những phẩm chất cần có ở hướng dẫn viên: ……………………………………… 51
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP ỨNG XỬ CỦA
HDV VỚI KHÁCH DU LỊCH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DU LỊCH HẠ
LONG ………………………………………………………………………………………………… 55
3.1.Khái quát về công ty cổ phần du lịch Hạ Long
…………………………………….. 55
3.1.1.Lịch sử hình thành và phát triển của công ty: ……………………………………. 55
3.1.2. Cơ cấu bộ máy tổ chức của công ty ………………………………………………… 56
3.1.3 Thị trường khai thác và thị trường mục tiêu của đơn vị: …………………….. 57
3.1.4. Vị trí của công ty trên thị trường ……………………………………………………. 58
3.1.5. Hoạt động của công ty ………………………………………………………………….. 59
3.2 Thực trạng hoạt động giao tiếp,ứng xử của HDV vói Khách du lịch tại công
ty cổ phần du lịch Hạ Long ……………………………………………………………………. 67
3.3.Kết quả trưng cầu ý kiến về giao tiếp ứng xửa của HDV với khách du lịch tại
công ty cổ phần du lịch Hạ Long.
……………………………………………………………. 71
3.4. Nhận xét chung
………………………………………………………………………………. 72
CHƯƠNG IV. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DU LỊCH HẠ
LONG ………………………………………………………….. Error! Bookmark not defined.
4.1 Phương hướng,nhiệm vụ và mục tiêu phấn đấu của công ty cổ phần du lịch
Hạ Long.
……………………………………………………………………………………………… 73
4.1.1 Phương hướng chung của công ty. ………………………………………………….. 73
4.1.2 Nhiệm vụ và mục tiêu phấn đấu của công ty …………………………………….. 74
4.2 Một số các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giao tiếp,ứng xử
của HDV với KDL tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long…………………………….. 74
4.2.1. Công tác tuyển chọn nguồn nhân lực
………………………………………………. 74
4.2.2 Công tác đào tạo,bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực. …………………….. 76
4.2.3 Chính sách đãi ngộ vớii HDV- Nhân viên trong công ty
…………………….. 77
4.2.4 ý kiến phản hồi của khách hàng
………………………………………………………. 77
4.2.5. Cùng xây dựng một “mái nhà chung “trong công ty. ………………………… 78
4.2.6 Các giải pháp khác………………………………………………………………………… 78
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
1
A. Phần mở đầu
1.
Lí do chọn đề tài:
Giao tiếp ứng xử trong cuộc sống hằng ngày đã trở thành hoạt động cần
thiết và đóng vai trò quan trọng trong mọi mặt của đời sống xã hội. Giao tiếp
chính là sự thể hiện các mối quan hệ giữa người với người trong xã hội. Dù bản
thân bạn có là ai: một nguyên thủ quốc gia, một nhà khoa học lỗi lạc, hay người
công nhân trong xí nghiệp, một ngư dân ngày đêm trên biển cả, người chiến sĩ
nơi hải đảo của tổ quốc hay chỉ đơn giản là người nội trợ đảm đang trong gia
đình mình, người sinh viên hằng ngày miệt mài nơi giảng đường đại học, dù bạn
có là ai đi chăng nữa chúng ta cũng luôn giao tiếp với thế giới xung quanh để
hoàn thành chức trách của mình.Thực tế đã luôn chứng minh rằng chính nhờ vào
khả năng giao tiếp ứng xử mà rất nhiều người thành công trong cuộc sống và
công việc.
Giao tiếp ứng xử có vai trò rất quan trọng trong kinh doanh,có thể nói rằng
nếu trong đời sống, giao tiếp đóng vai trò như cầu nối tình cảm giữa mọi người
thì trong kinh doanh, giao tiếp giống như bậc thang để đưa doanh nghiệp đến
gần với thành công.Đối với hoạt động kinh doanh du lịch thì kĩ năng giao tiếp và
ứng xử chính là “ đòn bẩy “ cho những sự khởi đầu.Và mọi kết quả hoạt động
kinh doanh du lịch phụ thuộc rất nhiều vào giao tiếp ứng xử của những người
làm du lịch. Du lịch là ngành kinh tế mang tính liên ngành và đa dạng, biểu hiện
ở sản phẩm du lịch phần lớn là phi vật chất và dịch vụ, quá trình lao động mang
nặng tính tiếp xúc. Đối với nhiều quốc gia và cả đối với Việt Nam du lịch chính
là ngành kinh tế mang lại lợi nhuận khổng lồ và có thể vực dậy nền kinh tế yếu
kém, ngoài ra có thể đánh giá đây còn là một ngành kinh tế mũi nhọn, đem lại
nguồn doanh thu lớn cho đất nước.Vì lẽ đó Đảng và Nhà nước luôn quan tâm,
tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy ngành “Công nhiệp không khói” này ngày càng
phát triển. Nhờ sự tạo điều kiện mạnh mẽ đó đã kéo theo sự ra đời của hàng loạt
các công ty thương mại và du lịch nhưng chương trình du lịch lại tương đối
giống nhau,vậy cái khác biệt duy nhất để làm nên thương hiệu là gì? Chính là
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
2
cách ứng xử, giao tiếp có văn hóa thể hiện trong mọi hoạt động kinh doanh của
công ty, đặc biệt là khi giao tiếp với khách du lịch. Đây là cái có thể giúp ta
phân biệt được công ty du lịch này với công ty du lịch khác, góp phần tạo nên
thương hiệu trong mắt khách hàng.
Hướng dẫn viên du lịch là người đại diện cho tổ chức kinh doanh dịch vụ
và trở thành cầu nối giữa khách du lịch và tổ chức kinh doanh du lịch, đồng thời
là người thông tin và quảng bá cho uy tín thương hiệu.Vì thế mà giao tiếp ứng
xử của hướng dẫn viên là vô cùng cần thiết, có thể coi đó là một trong những
công cụ quan trọng nhất trong công việc của người làm hướng dẫn cho khách du
lịch.
Xuất phát từ tầm quan trọng, tính thực tế của việc giao tiếp, ứng xử của
hướng dẫn viên với khách du lịch và sự tâm đắc của bản thân, em đã chọn đề tài:
“Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
trong công ty Cổ Phần Du Lịch Hạ Long” là đề tài khóa luận của của mình.
2.
Mục đích nghiên cứu:
Việc tìm hiểu và nghiên cứu đề tài này nhằm xác định được những tri thức
cần có về giao tiếp ứng xử trong xã hội nói chung và của hướng dẫn viên du lịch
nói riêng giúp công ty du lịch nâng cao được chất lượng phục vụ của mình.Quan
trọng hơn đây sẽ là đề tài định hướng cho hướng dẫn viên du lịch ý thức được
trách nhiệm trong công việc của mình, để luôn tự tin có được phong thái làm
việc chuyên nghiệp, hoàn thành mọi công việc được giao một cách tốt nhất.
3.
Nhiệm vụ nghiên cứu
– Tìm hiểu nghiên cứu những vấn đề lí luận liên quan đến:
+ Giao tiếp,ứng xử trong xã hội
+ Giao tiếp,ứng xử của HDV với KDL
– Nghiên cứu và khảo sát thực trạng giao tiếp ứng xử trong ngành du lịch
nói chung và của HDV với KDL ở công ty cổ phần DL Hạ Long nói
riêng.
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
3
– Đề xuất một số ý kiến,biện pháp trong giao tiếp ứng xử của HDV với
KDL tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long. Nhằm nâng cao hiệu quả kinh
doanh lữ hành của công ty.
4.
Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu vấn đề giao tiếp ứng xử của HDV với KDL nên đối
tượng cần hướng tới đó là HDV du lịch và KDL.
5.
Phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện nghiên cứu có hạn nên em chỉ nghiên cứu lý luận trên tài
liệu đã có và khảo sát thực trạng giao tiếp ứng xử của HDV với KDL tại
công ty cổ phần du lịch Hạ Long.
6.
Phương pháp nghiên cứu :
– Phương pháp nghiên cứu tài liệu
– Phương pháp điều tra trực tiếp
– Phương pháp phỏng vấn
– Phương pháp phỏng vấn
7. Ý nghĩa nghiên cứu
Đề tài vừa mang tính khoa học,vừa có ý nghĩa thực tiễn trong việc nghiên
cứu các vấn đề lý luận liên quan đến giao tiếp ứng xử.Cụ thể là vấn đề:
Giao tiếp,ứng xử của HDV với KDL.
8. Kết cấu của khóa luận:
– Phần mở đầu
– Phần nội dung: Gồm 4 chương
Chương 1: cơ sở lí luận chung về gioa tiếp ứng xử trong xã hội
Chương 2: Giao tiếp ứng xử của HDV với KDL
Chương 3: Thực trạng giao tiếp ứng xử của HDV với KDL tại công
ty cổ phần du lịch Hạ Long.
Chương 4: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giao
tiếp ứng xử của HDV với KDL tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long.
– Phần kết luận
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
4
B. Phần nội dung
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ GIAO TIẾP,ỨNG
XỬ TRONG XÃ HỘI.
Trên thực tế có rất nhiều các nhà tâm lí học đã nghiên cứu về vấn đề giao
tiếp ứng xử của con người.Họ đưa ra nhiều quan điểm và ý kiến khác nhau của
mình về giao tiếp ứng xử.Sau đây là một số các khái niệm về giao tiếp,ứng xử
mà các nhà tâm lý trên thế giới và ở Việt Nam đã đưa ra:
1.1
Giao tiếp
1.1.1 Khái niệm
Trong quá trình sống và làm việc chung với mọi người, con người có rất
nhiều nhu cầu cần phải được thỏa mãn. Đó là nhu cầu trao đổi thông tin; thổ lộ
tâm tư, tình cảm, suy nghĩ và mong muốn được người khác chia sẻ những niềm
vui, nỗi buồn trong cuộc sống; muốn được người khác hợp tác và giúp đỡ..v.v..
Tất cả những nhu cầu tâm lý xã hội đó chúng ta chỉ có thể được thỏa mãn thông
qua hoạt động giao tiếp.Để rõ hơn chúng ta có thể tìm hiểu thêm một số nghiên
cứu về giao tiếp của các nhà tâm lý học Việt Nam và cả trên thế giới.
Trên thế giới:
Nguồn gốc khởi thủy của giao tiếp đã được C.Mac nhận xét là từ hoạt động
lao động.Từ hoạt động lao động,một hình thức cơ bản của giao tiếp,đã tạo ra các
quan hệ xã hội khác,kể cả các quan hệ văn hóa.Giữa thé kỉ 19 trong “bản thảo
kinh tế triết học 1844” C.Mac đã có tư tưởng về nhu cầu xã hội giữa con người
với con người. Trong hoạt động xã hội và tiêu dùng xã hội con người phải giao
tiếp thực sự với người khác,C.Mac viết:” giao tiếp thường xuyên trực tiếp với
những người khác đã trở thành khí quan biểu hiện sinh hoạt của tôi và là một
trong những phương thức chiếm hữu sinh hoạt của con người.”
Và trong cuốn sách “ thế giới của sự giao tiếp” tác giả I.K.Buber đã cho
rằng “giao tiếp là mối liên hệ có ý thức có ý thức của con người trong cộng đồng
loài người”.
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
5
Nhà tâm lý học người Mỹ Osgood C.E cho rằng giao tiếp bao gồm các hành
động riêng rẽ mà thực chất là chuyển giao thông tin và tiếp nhận thông tin. Theo
ông, giao tiếp là một quá trình hai mặt: Liên lạc và ảnh hưởng lẫn nhau.
Hay như tác giả Brian Tracy có 1 câu nói thú vị rằng :” Giao tiếp là một
kỹ năng bạn có thể học. Nó cũng giống như đi xe đạp hay tập đánh máy. Nếu
bạn sẵn sàng nhọc công vì nó, bạn có thể nhanh chóng cải thiện chất lượng của
mọi phần trong cuộc sống của mình. “
Ở Việt Nam :
Trong giao tiếp đời sống chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những câu nói
quen thuộc của ông bà cha mẹ, những câu nói đơn giản hằng ngày mượn lời của
ca dao,tục ngữ, dạy chúng ta những bài học nhỏ để ta chú trọng hơn đến các
nghi lễ giao tiếp mà chính bản thân mình lại không để ý:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
Chim khôn kêu tiếng rảnh rang
Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”
Cho đến nay thì các nhà nghiên cứu học đã chỉ ra những nhận xét rõ
rệt,khoa học hơn:
Trong cuốn “ Giao tiếp trong kinh doanh” 2 tác giả Vũ Thị Phượng và
Dương Quang Huy đã đưa ra lí luận nhấn mạnh về phương tiện và biểu hiện của
giao tiếp :” Giao tiếp là một quá trình trao đổi thông tin giữa các cá nhân thông
qua một hệ thống bao gồm các kí hiệu,dấu hiệu và hành vi.Giao tiếp cũng có thể
hiểu là các hình thức biểu hiện tình cảm,trò chuyện,diễn thuyết,trao đổi thư tín
thông tin”.
Giáo sư Bùi Tiến Quý cũng có định nghĩa: “Giao tiếp là hoạt động trao đổi
thông tin để nhận biết và tác động lẫn nhau trong quan hệ giữa người với người
để đạt được mục đích nhất định.Vì vậy giao tiếp là quá trình hai chiều tức là
người phát tin không bao giờ chỉ muốn một mình mà không chú ý tới tiếp nhận
thông tin phản hồi của người nhận tin.”
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
6
Với những góc độ và mục đích nghiên cứu khác nhau, người ta đã đưa ra
nhiều quan niệm khác nhau về giao tiếp. Một số quan niệm về giao tiếp như sau:
“Giao tiếp là nói một điều gì đó với ai đó”.
“Giao tiếp là việc chuyển tải các ý tưởng giữa loài người”.
“Giao tiếp là sự trao đổi thông tin”.
“Giao tiếp là sự chia sẻ thông tin và tạo quan hệ”.
“Giao tiếp là việc truyền đạt hướng dẫn, chỉ dẫn giữa người này và người
khác, có dẫn đến hành động.”…
Nếu hiểu theo nghĩa rộng “Giao tiếp là sự chia sẻ thông tin và tạo quan hệ”,
hiện tượng này không chỉ có ở xã hội loài người, mà còn tồn tại khách quan,
xuất hiện ở muôn loài trên thế gian. Tuy nhiện, ở góc độ một Tổ chức, Công ty,
Doanh nghiệp, “giao tiếp” được hiểu là hành động xác lập mối quan hệ và sự
tiếp xúc giữa con người với con người, nhằm thoả mãn nhu cầu nhất định về
thông tin. Trên cơ sở thu nhận thông tin, hai bên giao tiếp sẽ xây dựng, điều
chỉnh mục tiêu, hành vi qua sự tương tác lẫn nhau để cùng hiểu biết về một tình
huống, có cùng tiếng nói, thu được lợi ích nhiều nhất có thể.
Ngoài ra, giao tiếp còn là giao lưu tình cảm, tư tưởng để phát triển và hoàn
chính nhân cách con người. Ở một phạm vi rộng hơn, chúng ta cũng có thể hiểu
giao tiếp là: “việc trao đổi thông tin giữa con người và thường dẫn tới hành
động”.
Tóm lại, với rất nhiều quan niệm khác nhau nhưng những quan niệm này
đều có chung một cách hiểu: “Giao tiếp là quá trình chuyển giao, tiếp nhận và
xử lý thông tin giữa người này với người khác để đạt được mục tiêu”.
1.1.2.Tầm quan trọng của giao tiếp
Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng mềm cực kỳ quan trọng
trong thế kỷ 21
Kỹ năng giao tiếp ứng xử là một kỹ năng sống quan trọng nhất trong cuộc
đời mỗi người từ học sinh – sinh viên, người đi làm, chủ doanh nghiệp, bà nội
trợ, đến ông bà, cha mẹ, mọi đối tượng cần có kỹ năng giao tiếp khéo, ứng xử
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
7
hiệu quả trong các tình huống của cuộc sống, và xã hội. Khi giao tiếp với khách
hàng cần ăn nói khéo, và thuyết phục, khi nói chuyện với người lớn tuổi cần ăn
nói lễ phép, lịch sự, khi giao tiếp xây dựng mối quan hệ với bạn bè, đồng nghiệp
cần sự trung thực, thẳng thắn…Vì vậy tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp
chính là chìa khóa thành công và hạnh phúc.
Bên cạnh đó, khi giao tiếp tốt sẽ làm vị thế của Bạn trong mắt người khác
tăng lên. Từ đó những lời mà bản thân phát ngôn ra luôn có trọng lượng với mọi
người và ít khi bị rơi vào trường hợp người khác bằng mặt mà bằng lòng với
mình. Hơn thế nữa, nếu biết cách nắm bắt được tâm lý của những người tiếp
xúc, chúng ta sẽ chủ động điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với những câu
chuyện trao đổi và luôn làm cho người đối diện cảm thấy gần gũi vì những vấn
đề của họ luôn được quan tâm trong quá trình giao tiếp.
Một giáo viên giỏi có thể mãi là giáo viên bình thường mà không thể nào
tiến xa hơn nữa trong sự nghiệp giáo dục của mình nếu như họ không biết cách
truyền đạt bài giảng của mình một cách vui tươi, sinh động dễ hiểu đến học sinh
của mình. Một nhà quản lý sẽ không được trọng dụng nếu như anh ta không biết
cách diễn đạt, truyền tải những ý tưởng chiến lược kinh doanh của mình lên cấp
trên và cũng như truyền đạt kế hoạch thực hiện cho cấp dưới. Trong công việc
người ta cần có kỹ năng, kiến thức chuyên môn để thực hiện, nhưng muốn được
người khác hiểu, khuất phục, làm theo thì bạn cần có kỹ năng giao tiếp tốt. có
thể nói vai trò của giao tiếp, còn là một mảnh ghép quan trọng trong bức tranh
thành công chung của mọi cuộc đời trong mọi hoàn cảnh.
1.2
Ứng xử
1.2.1 Khái niệm
Trong cuộc sống, trong giao tiếp hàng ngày con người luôn phải ứng phó
với biết bao tình huống, có lúc dễ dàng xử lý, có lúc thật phức tạp, khó xử. Xã
hội càng văn minh thì nhu cầu trong giao tiếp của con người càng cao. Ứng xử
một cách thông minh, khôn khéo, tế nhị, kịp thời, có hiệu quả, đạt tới mức độ
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
8
nghệ thuật, ngày nay còn được coi như bí quyết thành công trong cuộc sống,
trong công việc.
Ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con người trước
sự tác động của người khác với mình trong một tình huống nhất định được thể
hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người nhằm đạt kết quả
tốt trong mối quan hệ giữa con người với nhau. Xét trên bình diện nhân cách thì
bản chất của ứng xử chính là những đặc điểm tính cách của cá nhân được thể
hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ và cách nói năng của cá nhân với những người
xung quanh.
Hành vi ứng xử văn hóa là những biểu hiện hoạt động bên ngoài của con
người, được thể hiện ở lối sống, nếp sống, suy nghĩ và cách ứng xử của con
người đối với bản thân, với những người chung quanh, trong công việc và môi
trường hoạt động hằng ngày. Tuy nhiên hành vi ứng xử văn hóa của mỗi cá nhân
là khác nhau, nó được hình thành qua quá trình học tập, rèn luyện và trưởng
thành của mỗi cá nhân trong xã hội. Hành vi ứng xử văn hóa được coi là các giá
trị văn hóa, đạo đức, thẩm mỹ của mỗi cá nhân được thể hiện thông qua thái độ,
hành vi, cử chỉ, lời nói của mỗi cá nhân đó. Nó được biểu hiện trong mối quan
hệ với những người xung quanh, trong học tập, công tác, với bạn bè cùng trang
lứa và thậm chí ngay cả với chính bản thân họ.
Tác giả Trần Thúy Anh đã có định nghĩa rằng : “ ứng xử là triết lý sống của
mọt cộng đồng người,là quan niệm sống,quan niệm lí giải cuộc sống.Nó cũng
trở thành lối sống,nếp sống,lối hành động của cộng đồng người đó.Bởi vậy,nó
quy định các mối quan hệ giữa con người với con người.Đó là tính xã hội nhân
văn của các quan hệ.”
Từ những ý kiến trên ta có thể thấy được giao tiếp và ứng xử là hai hoạt động
luôn phải tồn tại song song và chúng bổ trợ cho nhau.
1.2.2 Bản chất của sự ứng xử
Ứng xử trong giao tiếp là làm thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của
con người. Do vậy có thể nói xử lý trong giao tiếp là một quá trình điều khiển.
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
9
Trước hết là điều khiển chính bản thân mình (chủ thể). Khi giao tiếp ứng xử với
nguời khác chúng ta phải lựa chọn, điều chỉnh hành vi, cử chỉ, điệu bộ, lời nói
của mình cho phù hợp vời điều kiện, hoàn cảnh giao tiếp, môi trường giao
tiếp.Chính vì vậy, có thể nói” Uy tín, giá trị và hạnh phúc của tôi phần lớn tùy
thuộc vào khả năng ứng xử của tôi với mọi người xung quanh”. Đối với đối
tượng giao tiếp – ứng xử, chủ thể giao tiếp – ứng xử phải làm sao cho đối tượng
hòa đồng nhận thức, cảm xúc của mình, hiểu được mình trên cơ sở đó mà thay
đổi nhận thức, thái độ và hành vi theo mục đích của mình.
1.3
Phân loại giao tiếp,ứng xử
1.3.1 Các loại giao tiếp
Căn cứ vào phương tiện giao tiếp ta có ba loại: giao tiếp vật chất, giao
tiếp ngôn ngữ và giao tiếp tín hiệu.
– Giao tiếp vật chất diễn ra khi người ta giao tiếp với nhau bằng hành
động với vật thể. Giao tiếp vật chất bắt đầu có ở trẻ cuối một tuổi, đầy hai tuổi,
khi trẻ cùng chơi với đồ chơi hay một vật thể nào đó với người lớn. Các hành
động thực hiện ở trẻ em thuộc lứa tuổi đó có chức năng vận động biểu cảm, như
để tỏ ý muốn với lấy đồ vật hay bò về phía đồ chơi v.v…
– Giao Tiếp Ngôn ngữ: Dần dần cùng với sự phát triển của xã hội, cũng
như sự phát triển của lứa tuổi, giao tiếp trở nên phức tạp hơn, bắt đầu có các
phương tiện đặc thù của giao tiếp, trước hết là ngôn ngữ. Giao tiếp ngôn ngữ
xuất hiện như là một dạng hoạt động xác lập và vận hành quan hệ người – người
bằng các tín hiệu từ ngữ. Các tín hiệu này là các tín hiệu chung cho một cộng
đồng cùng nói một thứ tiếng mỗi tín hiệu (một từ chẳng hạn) gắn với vật thể hay
một hiện tượng, phản ánh một nội dung nhất định Đó là nghĩa của từ. Nghĩa này
chung cho cả cộng đồng người nói ngôn từ đó. Trong mỗi trường hợp cụ thể,
một người hay một nhóm người cụ thể lại có thể có một mối quan hệ riêng đối
với từ đó. Thông qua hoạt động riêng của người hay nhóm người đó mà có ý
riêng đối với từng người. Đối với mỗi người một từ có nghĩa và ý. ý của từ phản
ánh động cơ và mục đích hoạt động của từng người hoặc nhóm người. Nghĩa
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
10
của từ phát triển theo sự phát triển của xã hội (của cộng đồng người nói ngôn
ngữ đó). ở từng người, nghĩa của từ phát triển tương ứng với trình độ học vấn
của người ấy cùng với nghĩa của từ phản ánh vốn sống nói chung, phản ánh mức
độ phát triển nhân cách của người ấy.
– Giao tiếp tín hiệu: Ngôn ngữ là một loại tín hiệu nên chính giao tiếp
ngôn ngữ là một loại giao tiếp tín hiệu. Ngoài ra người ta còn dùng các loại tín
hiệu khác để giao tiếp, như cách ăn mặc, cử chỉ, nét mặt… ở đây giao tiếp có một
nội dung và hình thức khác phát triển, rất ăn ý với nhau theo những tín hiệu mà
người ta đã thống nhất ý và nghĩa của các tín hiệu đó. Có tình huống giao tiếp
tín hiệu còn hiệu quả hơn cả giao tiếp ngôn ngữ. Khi hai người ăn ý với nhau thì
có khi ngôn ngữ trở nên thừa. Dân gian phương Tây còn nói: Im lặng là vàng
bạc, im lặng là đồng ý. Im lặng đáng quý và để hiểu ý nhau.
Căn cứ vào khoảng cách không gian của các cá nhân mà chúng ta có
hai loại giao tiếp: giao tiếp trực tiếp và giao tiếp gián tiếp.
– Giao tiếp trực tiếp là loại giao tiếp giữa các cá nhân khi họ mặt đối mặt
với nhau để trực tiếp truyền đạt và tiếp nhận tín hiệu của nhau.
– Giao tiếp gián tiếp là loại giao tiếp được thực hiện qua một người khác
hoặc qua các phương tiện nào đó để truyền đạt và tiếp nhận tín hiệu của nhau
như: thư từ, điện tín v.v…
– Có loại trung gian giữa giao tiếp trực tiếp và giao tiếp gián tiếp: nói
chuyện với nhau bằng điện thoại, chát ở trên mạng. Ngày nay người ta cố gắng
sử dụng các phương tiện như điện thoại truyền hình, chát có hình, có tiếng để
tăng yếu tố trực tiếp trong giao tiếp.
Căn cứ vào quy cách giao tiếp, chúng ta có hai loại giao tiếp: giao
tiếp chính thức và giao tiếp không chính thức.
– Giao tiếp chính thức là loại giao tiếp diễn ra khi cá nhân cùng thực hiện
một nhiệm vụ chung theo quy định như: làm việc ở cơ quan, trường học… Giao
tiếp chính thức là giao tiếp giữa hai người hay một số người đang thực hiện một
chức trách nhất định. Vì vậy còn gọi là giao tiếp chức trách. Phương tiện, cách
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
11
thức của loại giao tiếp này thường tuân theo những quy ước nhất định, có khi
được quy định hẳn hoi, thậm chí được thể chế hóa.
– Giao tiếp không chính thức là giao tiếp giữa những người đã có quen
biết, không chú ý đến thể thức mà chủ yếu sử dụng ý riêng của những người
tham gia giao tiếp. Đây còn gọi là giao tiếp ý. Nói cụ thể hơn, hai người nói
chuyện thân mật với nhau, khi họ đã hiểu ý đồ của nhau, biết mục đích, động cơ
của nhau. Đó là những câu chuyện riêng tư. Họ không chỉ thông báo cho nhau
một thông tin gì đó, mà muốn cùng nhau chia sẻ thái độ, lập trường đối với
thông tin đó. Mục đích của giao tiếp loại này là để đồng cảm, chia ngọt sẻ bùi
với nhau.
– Sự phân chia các loại giao tiếp để chúng ta có điều kiện hiểu rõ về giao
tiếp. Trong thực tế, các loại giao tiếp nêu trên quan hệ chặt chẽ với nhau, đan
xen vào nhau làm cho mối quan hệ của con người với con người vô cùng đa
dạng và phong phú.
Căn cứ vào thế tâm lý giữa hai bên trong giao tiếp:
– Giao tiếp ở thế mạnh là ai cần ai.
– Giao tiếp ở thế yếu là nhân viên với giám đốc.
– Giao tiếp ở thế cân bằng là bạn bè đồng nghiệp..
Thế tâm lý tức là vị thế tâm lý giữa hai người trong quan hệ giao tiếp, nó
nói lên ai mạnh hơn ai về mặt tâm lý. Tức là ai cần ai, ai không cần ai, ai sợ ai,
ai không sợ ai…Thế tâm lý của một người đối với một người khác chi phối
những hành vi trong giao tiếp của họ. Ví dụ, khi chúng ta an toàn giao tiếp với
bạn bè trong lớp (là ở thế cân bằng) sẽ có những hành vi, cử chỉ, tư thế khác so
với khi chúng an toàn giao tiếp với một giám đốc trong một cuộc phỏng vấn xin
việc làm (là ở thế yếu). Chính vì vậy để có những hành vi giao tiếp cho hợp lý,
chúng ta cần phải xác định thế tâm lý của ta so với đối tượng, tức là xem ai
mạnh hơn ai về mặt tâm lý trong cuộc giao tiếp đó. Tuy nhiên, cần chú ý so sánh
nhiều khía cạnh khác nhau; chớ chủ quan, phiến diện mà dẫn đến sai lầm. Bởi vì
giữa ta và đối tượng giao tiếp có thể có rất nhiều mối quan hệ ràng buộc; cũng
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
12
có khi chúng ta mạnh hơn họ trong mối quan hệ này, nhưng họ lại mạnh hơn ta
trong mối quan hệ khác. Trong giao tiếp, chúng ta còn phải chú ý điều chỉnh thế
tâm lý của mình cho phù hợp với từng tình huống cụ thể.
Căn cứ vào thái độ và sách lược giao tiếp
– Giao tiếp kiểu “cùng – thắng” Trong giao tiếp kiểu này, mọi người luôn
mong muốn tìm kiếm lợi ích chung, làm cho các bên tham gia giao tiếp đều thỏa
mãn nhu cầu của mình. Những người thích kiểu giao tiếp này thường nhìn cuộc
sống là một sự hợp tác, chứ không phải cạnh tranh. Giao tiếp kiểu này dựa trên
nguyên lý “có đầy đủ cho mọi người, thành công của một người không ảnh
hưởng hoặc loại trừ thành công của người khác”. Nó thường được áp dụng trong
các cuộc thương lượng, khi mà hai bên muốn hợp tác với nhau nhằm tìm kiếm
những lợi ích chung.
– Giao tiếp kiểu “thắng – thua” Là kiểu ngược với giao tiếp kiểu “thắng –
thắng”. Mục đích chủ yếu của giao tiếp này là làm sao cố gắng đè bẹp đối
phương bằng mọi cách. Nếu tôi thắng thì anh phải thua, đây là cuộc chơi có tổng
bằng không. Nhà quản trị nào áp dụng kiểu giao tiếp này là người độc đoán,
thích sử dụng sức mạnh quyền lực để áp đặt những mệnh lệnh, chỉ thị của mình
đối với người khác. Nếu nhà kinh doanh áp dụng kiểu giao tiếp này sẽ khó giữ
được chữ tín, khó giữ được mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng. Trong kinh
doanh họ thường thực hiện những cuộc cạnh tranh không lành mạnh. Nói chung,
kiểu giao tiếp này không thích hợp với sự hợp tác.
– Giao tiếp kiểu “thua – thắng” Với giao tiếp kiểu này, người ta vội vàng
làm hài lòng hoặc nhân nhượng vô nguyên tắc, miễn sao giữ được mối quan hệ
tốt đẹp. Họ không có các tiêu chuẩn, không có yêu cầu, không có chính kiến,
không có dự định hoặc ước mơ gì cả. Họ tìm sức mạnh ở sự ưa thích của quần
chúng hoặc sự chấp nhận. Và họ nghĩ rằng: “tôi thua, bạn thắng”; “ tôi là người
thua cuộc, tôi là người muốn hòa giải, tôi làm tất cả để giữ sự bình yên”. Nếu
trong kinh doanh, chúng ta áp dụng kiểu này thì sẽ bị người ta lợi dụng và luôn
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
13
nhận sự thua thiệt, nhất là khi gặp phải đối tác chuyên áp dụng kiểu “thắng-
thua”.
– Giao tiếp kiểu “thua – thua” Khi hai bên đều cố tình chọn kiểu “thắng –
thua” để giao tiếp với nhau, tức là cả hai kiên quyết giữ vững lập trường của
mình một cách ương bướng, thì kết quả sẽ là Thua – Thua. Cả hai bên đều thua,
vì mối quan hệ giữa hai bên đã trở nên căng thẳng và kết quả của cuộc giao tiếp
là không thành. Giao tiếp kiểu “thắng – thắng hoặc không hợp đồng” Là kiểu
giao tiếp mà trong đó nếu hai bên không đưa ra được giải pháp có lợi cho cả hai
thì thà là không hợp tác; bởi như thế còn tốt hơn là thực hiện một giải pháp chỉ
có lợi cho một bên. Khi chọn kiểu giao tiếp này, thường các đối tác cảm thấy
thoải mái hơn về mặt tâm lý và tự do hơn trong hoạt động của mình.
Trên đây chính là những cách phân loại các kiểu giao tiếp cơ bản nhất mà
chúng ta hay gặp.
1.3.2
Các kiểu ứng xử
Có nhiều cách phân loại các kiểu ứng xử và cho đến nay vẫn chưa có ý kiến
thống nhất.Sự phân chia các kiểu ứng xử tùy thuộc vào quan điểm của mỗi cá
nhân,tiêu chí phân loại.
Căn cứ vào yêu cầu đạo đức xã hội,có 2 kiểu:
– Ứng xử tốt, đúng mực: thể hiện qua thái độ phù hợp với hành vi,phù hợp
với yêu cầu xã hội.Đây cũng chính là phẩm chất mà HDV cần có.
– Ứng xử xấu : Thái độ phù hợp với hành vi nhưng không phù hợp với yêu
cầu xã hội.
Dựa vào các giá trị xã hội – nhân văn:
Trong quá trình hoạt động giao lưu,mỗi các nhân tiếp thu,lĩnh hội truyền
thống văn hóa của dân tộc,của đất nước,tạo cho mình một kiểu ứng xử
riêng,mang dấu ấn của các giá trị văn hóa đó.Nghĩa là nếu xếp theo các giá trị
nhân văn của nhân loại và dân tộc thì có cac kiểu ứng xử:
– Nhóm các giá trị ứng xử với bản thân và đối với người khác.
– Nhóm các giá trị ứng xử ở gia đình đối với bạn bè.
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
14
– Nhóm các giá trị ứng xử với xóm giềng và với cộng đồng,với xã hội và
quốc gia.
– Nhóm các giá trị ứng xử đối với cộng đồng thế giới.
– Nhóm các giá trị ứng xử đúng đắn với tương lai và sức sống của trái đất.
Dựa vào phong cách ứng xử:
Mỗi cá nhân có một phong cách ứng xử và do vậy họ cũng có phong cách
ứng xử riêng. Có ba kiểu ứng xử thường gặp:
– Kiểu ứng xử độc đoán: Những người có kiểu ứng xử này do có tính
cách độc đáon chiếm ưu thế nên mọi lúc,mọi nơi thường không quan tâm đến
những đặc điểm của đối tượng giao tiếp,thiếu thiện chí và gây căng thẳng đối
với họ.
– Kiểu ứng xử tự do: Những người có kiể ứng xử này rất dễ xuề xòa
trong công việc,trong giao tiếp họ tỏ ra không sâu sắc,thiếu lập trường.
– Kiểu ứng xử dân chủ: Biểu hiện nổi bật của kiểu ứng xử này là sự nhiệt
tình,thiện chí,cởi mở,tôn trọng nhân cách của đối tượng giao tiếp.
Dựa vào kiểu hình của thần kinh,khí chất gồm có:
– Kiểu ứng xử mạnh mẽ( kiểu thần kinh mạnh,không cân bằng,không linh
hoạt).Cách ứng xử này thể hiện khi có tác động bên ngoài đến họ và họ có phản
ứng ngay bằng thái độ,hành vi,cử chỉ.Nhưng phản ứng này có thể là tích cực,có
thể là tiêu cực.
– Kiểu ứng xử bình thản( kiểu thần kinh mạnh,cân bằng,linh hoạt).Những
người cso kiểu khí chất này,trong giao tiếp,ứng xử tỏ ra bình tĩnh,chín chắn,thận
trọng.
– Kiểu ứng xử chậm(kiểu thần kinh yếu).Những người này khi giao tiếp
với người lạ tỏ ra mặc cảm,không chủ động.
– Kiể ứng xử linh hoạt( kiểu thần kinh mạnh,cân bằng,linh hoạt). Những
người có kiểu khí chất này,mọi tác động của khách quan họ đều tiếp nhận nhẹ
nhàng thoải mái.Nếu có ai đó nói quá lời họ cũng không giận,không cáu gắt.Đây
Đề tài: Tìm hiểu hoạt động giao tiếp, ứng xử của hướng dẫn viên với khách du lịch
tại công ty cổ phần du lịch Hạ Long
Sinh viên: Phạm Thị Phương Thanh
Lớp: VH1802
15
cũng là kiểu ứng xử mà một HDV cần phải vận dụng và có trong mình kiểu ứng
xử này.
Tóm lại trên đây là các cách phân loại các kiểu giao tiếp ứng xử trong xã
hội mà HDV du lịch cần phải nắm vững,lựa chọn vận dụng thật tốt để đạt được
hiệu quả cao nhất khi giao tiếp,ứng xử với KDL.
1.4 Các yếu tố tham gia vào quá trình giao tiếp
Giao tiếp không chỉ đơn thuần như một quá trình truyền đạt thông tin từ
một điểm phát tới một điểm thu. Đe quá trình giao tiếp phát huy được hiệu quả
cao nhất thì phải tính đến các yếu tố tham gia trong giao tiếp. Theo “Giáo trình
tâm lý học xã hội” – PGS.TS Trần Thị Minh Đức chủ biên thì có bảy yếu tố
tham gia vào quá trình giao tiếp.
1.4.1 Yếu tố con người
Là con người cụ thể tham gia vào quá trình giao tiếp: một người hay nhiều
người – đó là ai – với những đặc điểm sinh lý, tâm lý và xã hội ra sao? Tri thức
và trình độ hiểu biết.. .như thế nào? Tất cả các đặc điểm của chủ thể giao tiếp
đều ảnh hưởng đến hiệu quả giao tiếp. Giao tiếp người – người thì cả hai đều là
chủ thể giao tiếp và đều là đối tượng giao tiếp, vai trò này được chuyển đổi linh
hoạt thường xuyên trong quá trình giao tiếp. Họ không chỉ là người nói và người
nghe vì mọi giác quan đều tham gia vào quá trình này, từ dáng điệu, cử chỉ, ánh
mắt, vẻ mặt, thậm chí cả mùi nước hoa…
1.4.2 Mục đích giao tiếp
Mục đích giao tiếp Nhằm thoả mãn nhu cầu nào – nhu cầu trao đổi thông
tin, nhu cầu chia sẻ tình cảm, nhu cầu tiếp xúc giải trí, nhu cầu được khẳng định
trước người khác…
1.4.3 Nội dung giao tiếp
Nội dung giao tiếp là những vấn đề mà chủ thể đề cập đến khi giao tiếp với
người khác. Đây là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình giao tiếp thế hiện ở
thông tin cần truyền đạt. Thông tin cần phải được cấu trúc như thế nào để nó
phản ánh được đúng nội dung cần truyền đạt, cũng như đến được người thu vói
