BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI
VŨ THỊ HOA
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA
CÔNG TY CỔ PHẦN DẦU KHÍ QUỐC TẾ PS
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
HÀ NỘI – 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI
VŨ THỊ HOA
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA
CÔNG TY CỔ PHẦN DẦU KHÍ QUỐC TẾ PS
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số : KT01015
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN ĐĂNG HUY
HÀ NỘI, NĂM 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của
cá nhân tôi, chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào.
Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn này là hoàn toàn hợp lệ
và có nguồn gốc rõ ràng.
Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.
Tác giả
Vũ Thị Hoa
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài luận văn và kết thúc khóa học, với tình cảm chân thành,
tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Trường Đại học Lao Động Xã Hội đã
tạo điều kiện cho tôi có môi trường học tập tốt trong suốt thời gian tôi học tập
nghiên cứu tại trường.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới TS. Nguyễn Đăng Huy đã giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình nghiên cứu và trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành đề tài
luận văn tốt nghiệp này.
Đồng thời, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn tới Công ty Cổ phần Dầu khí
Quốc tế PS đã giúp đỡ tạo điều kiện để tôi hoàn thành công trình nghiên cứu
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với Khoa Sau đại học – Khoa Kế toán
Trường Đại học Lao Động Xã Hội, các thầy cô giáo tham gia quản lý, giảng
dạy và tư vấn trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu chuyên đề
tốt nghiệp này.
Kính mong sự chỉ dẫn và góp ý của các thầy cô giáo, các bạn
đồng nghiệp để công trình nghiên cứu tiếp tục được hoàn thiện hơn.
Tác giả
Vũ Thị Hoa
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ………………………………………………………….. i
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU …………………………………………………………… ii
LỜI MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………………………. 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ……………………………. 2
1.1. Tính cấp thiết của đề tài …………………………………………………………………….. 2
1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan
……………………………….. 3
1.3. Mục tiêu nghiên cứu…………………………………………………………………………… 5
1.4. Câu hỏi nghiên cứu ……………………………………………………………………………. 5
1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ……………………………………………………….. 6
1.6. Phương pháp nghiên cứu
……………………………………………………………………. 6
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu …………………………………………………………….. 6
1.8. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
……………………………………………………………… 7
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH
BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
……………………………………………….. 8
2.1. Bản chất, mục tiêu và ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính ………………. 8
2.1.1. Báo cáo tài chính
………………………………………………………………………………. 8
2.1.2. Mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính
………………………………………………11
2.1.3. Ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính. ………………………………………………12
2.2. Nguồn thông tin sử dụng cho phân tích báo cáo tài chính ……………………..14
2.2.1. Báo cáo tài chính
………………………………………………………………………………14
2.2.2. Các nguồn thông tin khác. ………………………………………………………………….15
2.3. Các phương pháp trong phân tích báo cáo tài chính …………………………….16
2.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính
…………………………………………………..17
2.4.1. Phân tích khái quát tình hình tài chính
………………………………………………….18
2.4.1.1. Đánh giá khái quát tình hình huy động vốn của doanh nghiệp ……………….18
2.4.1.2. Đánh giá khái quát mức độ độc lập tài chính của doanh nghiệp
……………..19
2.4.1.3. Đánh giá khái quát khả năng thanh toán …………………………………………….21
2.4.1.4. Đánh giá khái quát khả năng sinh lợi
…………………………………………………25
2.4.2. Phân tích cấu trúc tài chính và tình hình bảo đảm nguồn vốn cho hoạt động
sản xuất kinh doanh …………………………………………………………………………………..26
2.4.2.1. Phân tích cấu trúc tài chính………………………………………………………………26
2.4.2.2. Phân tích tình hình bảo đảm nguồn vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh
………………………………………………………………………………………………………………31
2.4.3. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán ……………………………….37
2.4.3.1. Phân tích tình hình công nợ ……………………………………………………………..37
2.4.3.2. Phân tích khả năng thanh toán ………………………………………………………….42
2.4.4. Phân tích hiệu quả kinh doanh
…………………………………………………………….44
2.4.4.1. Đánh giá khái quát hiệu quả kinh doanh …………………………………………….45
2.4.4.2. Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản
…………………………………………………….46
2.4.4.3. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn ………………………………………………………..47
2.4.4.4. Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí ……………………………………………………49
2.4.5. Phân tích rủi ro tài chính ……………………………………………………………………51
2.5. Một số hạn chế của việc phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
thông qua các chỉ tiêu phân tích.
……………………………………………………………….52
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
………………………………………………………………………….54
CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN DẦU KHÍ QUỐC TẾ PS
…………………………………………………………55
3.1. Giới thiệu về Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS
………………………………55
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty………………………………………55
3.1.2. Chức năng nhiệm vụ của Công ty
………………………………………………………..56
3.1.3. Cơ cấu tổ chức và chức năng của các phòng ban ……………………………………56
3.1.4. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán
……………………………………………………………58
3.1.5. Đặc điểm tổ chức hệ thống kế toán tại Công ty………………………………………60
3.2. Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS.
……………60
3.2.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính của Công ty ………………………………..60
3.2.1.1. Đánh giá khái quát tình hình huy động vốn của Công ty
……………………….61
3.2.1.2. Đánh giá khái quát mức độ độc lập tài chính của Công ty …………………….62
3.2.1.3. Đánh giá khái quát khả năng thanh toán …………………………………………….64
3.2.1.4. Đánh giá khái quát khả năng sinh lợi của Công ty ……………………………….66
3.2.2. Phân tích cấu trúc tài chính và tình hình bảo đảm nguồn vốn cho hoạt động
kinh doanh ……………………………………………………………………………………………….68
3.2.2.1. Phân tích cấu trúc tài chính………………………………………………………………68
3.2.2.2. Phân tích tình hình đảm bảo vốn cho hoạt động kinh doanh ………………….74
3.2.3. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán ……………………………….77
3.2.3.1. Phân tích tình hình công nợ ……………………………………………………………..77
3.2.3.2. Phân tích khả năng thanh toán ………………………………………………………….81
3.2.4. Phân tích hiệu quả kinh doanh
…………………………………………………………….85
3.2.4.1. Đánh giá khái quát hiệu quả kinh doanh của Công ty qua các năm
…………85
3.2.4.2. Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản
…………………………………………………….87
3.2.4.3. Phân tích hiệu quả sử dụng nguồn vốn ………………………………………………93
3.2.4.4. Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí ……………………………………………………95
3.2.4.5. So sánh các chỉ số tài chính của Công ty với các công ty cùng ngành
……………97
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
………………………………………………………………………..
101
CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG TÀI CHÍNH VÀ HIỆU QUẢ KINH DOANH
VÀ CÁC GIẢI PHÁP CẢI THIỆN TÌNH TRẠNG TÀI CHÍNH VÀ NÂNG
CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN DẦU KHÍ
QUỐC TẾ PS ………………………………………………………………………………………..
103
4.1. Đánh giá tình trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh của công ty …………..
103
4.1.1. Ưu điểm ………………………………………………………………………………………..
103
4.1.2. Tồn tại
…………………………………………………………………………………………..
104
4.1.3. Nguyên nhân tồn tại ………………………………………………………………………..
106
4.2. Giải pháp nâng cao tình trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh cho
Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS
………………………………………………………
107
4.2.1. Nâng cao tình hình thanh toán và khả năng thanh toán ………………………….
108
4.2.2. Nâng cao mức độ tự chủ về tài chính của công ty
…………………………………
109
4.2.3. Quản lý chặt chẽ dòng tiền ……………………………………………………………….
110
4.2.4. Nâng cao hiệu quả kinh doanh ………………………………………………………….
110
4.2.5. Quản lý chặt chẽ các hoạt động để nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản ……..
110
4.2.6. Nâng cao chất lượng công tác quản lý ………………………………………………..
113
4.3. Kiến nghị ………………………………………………………………………………………..
114
4.3.1. Đối với Nhà nước
……………………………………………………………………………
114
4.3.2. Đối với Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS
……………………………………..
115
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
………………………………………………………………………..
116
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
…………………………………………………..
117
DANH MỤC PHỤ LỤC …………………………………………………………………………
119
i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Ý nghĩa
BCTC
Báo cáo tài chính
VCSH
Vốn chủ sở hữu
DTT
Doanh thu thuần
CP
Cổ phần
SXKD
Sản xuất kinh doanh
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
TSCĐ
Tài sản cố định
TSLĐ
Tài sản lưu động
TSDN
Tài sản dài hạn
TSNH
Tài sản ngắn hạn
VAT
Thuế giá trị gia tăng
VCĐ
Vốn cố định
VLĐ
Vốn lưu động
XDCB
Xây dựng cơ bản
Tr.đ
Triệu đồng
ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
Tên sơ đồ, bảng biểu
Trang
Sơ đồ 3.1. Bộ máy tổ chức quản lý của Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS
57
Sơ đồ 3.2. Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty
58
Bảng 2.1. Các nguồn tài trợ tài sản của doanh nghiệp
34
Bảng 3.1. Đánh giá khái quát tình hình huy động vốn của Công ty
61
Bảng 3.2. Đánh giá khái quát mức độ độc lập tài chính của Công ty
63
Bảng 3.3. Đánh giá khái quát khả năng thanh toán của Công ty
65
Bảng 3.4. Đánh giá khái quát khả năng sinh lợi của Công ty qua các năm
67
Bảng 3.5. Phân tích cơ cấu tài sản của Công ty qua các năm
69
Bảng 3.6. Phân tích cơ cấu nguồn vốn của Công ty qua các năm
72
Bảng 3.7. Tình hình đảm bảo vốn của Công ty năm 2015
75
Bảng 3.8. Tình hình đảm bảo nguồn vốn của Công ty qua các năm
76
Bảng 3.9. Các khoản phải thu của Công ty qua các năm
78
Bảng 3.10. Các khoản phải trả của Công ty qua các năm
80
Bảng 3.11. Phân tích khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của Công ty qua các năm
82
Bảng 3.12. Phân tích khả năng thanh toán nợ dài hạn của Công ty các năm
84
Bảng 3.13. Phân tích khái quát hiệu quả kinh doanh của Công ty qua các năm
86
Bảng 3.14: Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản của Công ty qua các năm
88
Bảng 3.15. Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn của Công ty
89
Bảng 3.16. Phân tích hiệu quả sử dụng TSDH và TSCĐ của Công ty
91
Bảng 3.17. Phân tích hiệu quả sử dụng VCSH của Công ty qua các năm
93
Bảng 3.18: Phân tích hiệu quả sử dụng vốn vay của Công ty qua các năm
94
Bảng 3.19. Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí của Công ty qua các năm
96
Bảng 3.20. So sánh các chỉ số tài chính của Công ty năm 2015 so với các công
ty cùng ngành
98
Biểu số 3.1. So sánh một số chỉ tiêu sinh lợi của Công ty với các doanh nghiệp
cùng ngành
99
1
LỜI MỞ ĐẦU
Phân tích báo cáo tài chính là một công việc vô cùng cần thiết không
những đối với chủ sở hữu doanh nghiệp mà còn cần thiết đối với tất cả các
đối tượng bên ngoài doanh nghiệp có quan hệ về kinh tế và pháp lý với
doanh nghiệp. Đánh giá được đúng thực trạng tài chính, chủ doanh nghiệp sẽ
đưa ra được các quyết định kinh tế thích hợp, sử dụng một cách tiết kiệm và
có hiệu quả vốn và các nguồn lực, nhà đầu tư có quyết định đúng đắn với sự
lựa chọn đầu tư của mình, các chủ nợ được đảm bảo về khả năng thanh toán
của doanh nghiệp đối với các khoản cho vay, nhà cung cấp và khách hàng
đảm bảo được việc doanh nghiệp sẽ thực hiện các cam kết đặt ra, các cơ
quan quản lý Nhà nước có được các chính sách để tạo điều kiện thuận lợi
cũng như hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và đồng thời
kiểm soát được hoạt động của doanh nghiệp bằng pháp luật.
Báo cáo tài chính là tài liệu chủ yếu dùng để phân tích báo cáo tài
chính doanh nghiệp vì nó phản ánh một cách tổng hợp nhất về tình hình tài
chính tài sản, nguồn vốn các chỉ tiêu về tình hình tài chính cũng như kết quả
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, những thông tin mà báo
cáo tài chính cung cấp là chưa đủ vì nó không giải thích được cho những
người quan tâm biết rõ về thực trạng hoạt động tài chính, những rủi ro, triển
vọng và xu hướng phát triển của doanh nghiệp. Phân tích báo cáo tài chính
sẽ bổ khuyết cho sự thiếu hụt này.
Xuất phát từ nhận thức của bản thân về tầm quan trọng của việc phân
tích báo cáo tài chính, tôi đã mạnh dạn đi sâu vào tìm hiểu và hoàn thành đề
tài nghiên cứu của mình là “Phân tích báo cáo tài chính của Công ty
Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS”.
2
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Song song với tiến trình phát triển hệ thống kế toán Việt Nam,
hệ thống báo cáo tài chính cũng không ngừng được đổi mới và hoàn thiện
cho phù hợp với các chuẩn mực chung của kế toán quốc tế, thu hẹp sự khác
nhau giữa kế toán Việt Nam với các chuẩn mực chung của kế toán quốc tế.
Tuy nhiên, do môi trường kinh tế xã hội luôn luôn biến động nên hệ thống
báo cáo tài chính không ngừng đổi mới và hoàn thiện cho phù hợp với thông
lệ và chuẩn mực quốc tế đáp ứng nhu cầu thông tin của người sử dụng.
Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp muốn đứng vững trên thương
trường cần phải nhanh chóng đổi mới, trong đó đổi mới về quản lý tài chính
là một trong các vấn đề được quan tâm hàng đầu và có ảnh hưởng trực tiếp
đến sự sống còn đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Bởi lẽ, để hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp đạt hiệu quả thì nhà quản lý cần phải nhanh
chóng nắm bắt những tín hiệu của thị trường, xác định đúng nhu cầu về vốn,
tìm kiếm và huy động nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu kịp thời, sử dụng vốn
hợp lý, đạt hiệu quả cao nhất. Muốn vậy, các doanh nghiệp cần nắm được
những nhân tố ảnh hưởng, mức độ và xu hướng tác động của từng nhân tố
đến tình hình tài chính doanh nghiệp. Điều này chỉ thực hiện được trên cơ sở
phân tích tài chính doanh nghiệp.
Các thông tin tài chính để ra quyết định có thể là những thông tin của
bản thân nội tại doanh nghiệp, có thể là thông tin của các doanh nghiệp cùng
ngành, hoặc có thể là thông tin của nền kinh tế vĩ mô. Nhưng nguồn thông
tin quan trọng nhất đối với người ra quyết định đó là thông tin của bản thân
doanh nghiệp đó. Với yêu cầu của việc ra quyết định là kịp thời và chính xác
thì công tác phân tích tài chính trong doanh nghiệp rất quan trọng.
3
Phân tích tài chính tại doanh nghiệp sẽ đánh giá được hoạt động của
doanh nghiệp, những gì đạt được và những gì còn tồn tại, từ đó có thể đưa ra
các giải pháp phù hợp cho tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Nhận thức rõ tầm quan trọng đó. Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS
luôn quan tâm đến công tác phân tích tài chính. Nhờ đó, công ty đã đạt được
những kết quả nhất định trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, những hạn
chế về nội dung công tác phân tích đang làm hạn chế hiệu quả phân tích tài
chính, dẫn đến những đánh giá thiếu chuẩn xác và kịp thời về tình hình tài
chính của Công ty. Những hạn chế này cần được hoàn thiện nhằm giúp cho
các nhà quản trị của Công ty đưa ra các quyết định đúng đắn đối với hoạt
động kinh doanh của mình.
Trong bối cảnh đó, công tác phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần
Dầu khí Quốc tế PS là một yêu cầu cấp thiết. Đề tài “Phân tích báo cáo
tài chính của Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS” được lựa chọn
nghiên cứu nhằm góp phần đáp ứng đòi hỏi trên của thực tiễn.
1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan
Phân tích báo cáo tài chính là một vấn đề mà có nhiều các công trình
nghiên cứu trước kia đã đề cập đến. Các đề tài trước kia của nhiều tác giả
cũng đã khái quát cơ sở lý luận về phương pháp và nội dung phân tích tài
chính, cùng với đó là áp dụng cơ sở lý luận vào tình hình của doanh nghiệp
cụ thể. Để học hỏi và rút kinh nghiệm từ các công trình nghiên cứu trước,
tác giả đã tham khảo một số luận văn thạc sĩ về phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp sau:
Luận văn thạc sỹ với đề tài “Phân tích báo cáo tài chính công ty cổ
phần Vinaconex 25”(2015) của tác giả Bùi Văn Hoàng đã khái quát hóa
những vấn đề lý luận về phân tích báo cáo tài chính, tiến hành phân tích và
4
đề xuất những giải pháp cụ thể hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài
chính tại Công ty cổ phần Vinaconex 25. Tuy nhiên, luận văn bị giới hạn bởi
những hạn chế đã trình bày ở trên, luận văn nhằm phục vụ quản trị doanh
nghiệp, hướng tới hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu để đánh giá, phân tích doanh
nghiệp tốt hơn, chưa hướng tới phục vụ những đối tượng liên quan khác.
Luận văn thạc sỹ “ Phân tích báo cáo tài chính nhằm tăng cường quản
lý tài chính tại bưu điện tỉnh Nghệ An” (2015) của tác giả Trần Thị Hoa, đã
khái quát hóa những vấn đề lý luận về phân tích báo cáo tài chính doanh
nghiệp, kết quả nghiên cứu có ý nghĩa đối với nhiều đối tượng liên quan.
Song, nội dung phân tích chưa sâu, dàn trải, một số chỉ tiêu quan trọng như:
cơ cấu từng khoản mục của tài sản, mức độ độc lâp tài chính của các công ty
không được luận văn đề cập, phân tích.
Luận văn thạc sỹ “ Phân tích Báo cáo tài chính tại công ty cổ phần
Dược phẩm Hà Tây” (2015) của tác giả Nguyễn Tiến Dũng đã tập trung hệ
thống hóa được những vẫn đề lý luận cơ bản về phân tích tình hình tài chính
thông qua báo cáo tài chính, đề cập sâu đến các phương pháp cũng như nội
dung phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp. Song luận văn mới chỉ dừng
lại ở quan điểm của các nhà quản trị, phân tích tình hình tài chính nhằm phát
hiện ra những ưu điểm, nhược điểm của công tác phân tích tình hình tài
chính đang diễn ra tại công ty, nhằm xây dựng nên hệ thống chỉ tiêu để phân
tích và hoàn thiện công tác phân tích tại công ty, mà chưa hướng tới việc
phân tích những biến động trong hoạt động của công ty, tìm hiểu nguyên
nhân và đưa ra các biện pháp để khắc phục và nâng cao hiệu quả hoạt động
công ty.
Các đề tài trên đều đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận, các phương
pháp, chỉ tiêu để phục vụ công tác phân tích tài chính trong doanh nghiệp.
5
Trong quá trình nghiên cứu các tác giả cũng nghiên cứu thực trạng công tác
phân tích tài chính, về tổ chức công tác phân tích, các phương pháp phân
tích và nội dung phương pháp và các tác giả cũng đưa ra một số giải pháp
nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại doanh nghiệp.
Tuy nhiên, với mỗi một doanh nghiệp riêng biệt trong nền kinh tế đều
có những đặc thù riêng về ngành nghề kinh doanh, về quy mô hoạt động, về
tổ chức nhân sự…Do đó, đề tài này tập trung nghiên cứu và làm rõ nội dung
và đồng thời đưa ra các đề xuất nhằm hoàn thiện thực trạng phân tích báo
cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS mà các đề tài trước
kia chưa đề cập tới.
1.3. Mục tiêu nghiên cứu
– Hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về nội dung công tác
phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường
– Phân tích thực trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh của Công ty
Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS và phân tích nguyên nhân ảnh hưởng đến
tình trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh của Công ty.
– Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm cải thiện tình trạng
tài chính và hiệu quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS.
1.4. Câu hỏi nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu nhằm trả lời các câu hỏi được đặt ra sau đây:
– Những chỉ tiêu nào được sử dụng trong phân tích báo cáo tài chính?
– Thực trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh của Công ty Cổ phần
Dầu khí Quốc tế PS như thế nào?
– Làm thế nào để cải thiện tình trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh
của Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS?
6
1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
– Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là tình trạng tài chính và hiệu
quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS với các cơ sở dữ
liệu chính từ Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo lưu
chuyển tiền tệ, Thuyết minh báo cáo tài chính.
– Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi không gian: Đề tài được thực hiện tại Công ty Cổ phần
Dầu khí Quốc tế PS
+ Phạm vi thời gian: Phân tích báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần
Dầu khí Quốc tế PS trong giai đoạn từ năm 2013 – 2015 và đề xuất các giải
pháp hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính của Công ty trong các
năm tiếp theo.
1.6. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả đã sử dụng kết hợp các
phương pháp sau:
– Phương pháp thu thập số liệu:
+ Thu thập số liệu thứ cấp:
Dữ liệu về cơ sở lý luận phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp lấy
từ các giáo trình, bài giảng, sách báo uy tín.
Thu thập các số liệu thống kê qua báo cáo tài chính: báo cáo tình hình
hoạt động kinh doanh, qui mô vốn, doanh thu, … của Công ty Cổ phần
Dầu khí Quốc tế PS các năm 2013, 2014 và 2015.
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
7
– Về mặt lý luận: Đề tài nghiên cứu sẽ góp phần hệ thống hóa cơ sở lý
luận về phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp từ đó là cơ sở cho
việc áp dụng phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp.
– Về mặt thực tiễn: Căn cứ vào kết quả phân tích báo cáo tài chính
Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS, đề tài nghiên cứu này sẽ giúp những
người quan tâm có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính, hiệu quả hoạt
động kinh doanh của công ty, đồng thời phục vụ cho việc ra quyết định đúng
đắn, đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện phân tích
báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Dầu khí Quốc tế PS.
1.8. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
danh mục chữ viết tắt, phụ lục, luận văn được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu
Chương 2: Những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích BCTC doanh nghiệp
Chương 3: Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Dầu khí
Quốc tế PS
Chương 4: Đánh giá tình trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh, các
giải pháp cải thiện tình trạng tài chính và nâng cao hiểu quả kinh doanh của
Công ty Cổ phần dầu khí Quốc tế PS.
8
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
2.1. Bản chất, mục tiêu và ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính
2.1.1. Báo cáo tài chính
BCTC là sản phẩm quan trọng nhất trong quy trình kế toán, đó là
những báo cáo tổng hợp nhất về tình hình tài sản, vốn chủ sở hữu, công nợ
cũng như tình hình tài chính, kết quả kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp.
BCTC được hình thành từ nhu cầu cung cấp thông tin tổng quát, hữu ích về
thực trạng của doanh nghiệp, là phương tiện nối doanh nghiệp với các đối
tượng quan tâm.
Hệ thống BCTC của doanh nghiệp cung cấp cho các đối tượng sử
dụng thông tin về tình hình kinh tế, tài chính thông qua việc đánh giá, phân
tích và dự đoán tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp. Đây cũng là báo cáo được công khai và sử dụng như nguồn dữ liệu
chính khi phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
BCTC có ý nghĩa to lớn không những đối với các cơ quan, đơn vị và
cá nhân bên ngoài doanh nghiệp mà còn có ý nghĩa trong việc chỉ đạo, điều
hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nó không những cho biết tình
hình tài chính của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo mà còn cho thấy kết
quả hoạt động mà doanh nghiệp đạt được trong hoàn cảnh đó.
Những thông tin trên BCTC là những căn cứ quan trọng trong việc
phân tích, phát hiện những khả năng tiềm tàng về kinh tế. Trên cơ sở đó dự
đoán tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, cũng như xu hướng phát triển
của doanh nghiệp. Đó là căn cứ quan trọng, giúp cho việc đưa ra quyết định
cho quản lý, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của các nhà quản trị
9
doanh nghiệp hoặc là những quyết định của các nhà đầu tư, các chủ nợ, các
cổ đông tương lại của doanh nghiệp.
Xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn đó, hệ thống BCTC ban hành theo
Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ tài chính Hướng dẫn
chế độ kế toán doanh nghiệp định kỳ bắt buộc doanh nghiệp phải lập, nộp.
Theo chế độ kế toán hiện hành, hệ thống BCTC áp dụng cho tất cả các
doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế trong cả nước Việt
Nam bao gồm 04 mẫu biểu báo cáo sau đây:
– Bảng cân đối kế toán (CĐKT) – Mẫu số B01-DN
– Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh – Mẫu số B02-DN
– Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (LCTT) – Mẫu số B03-DN
– Bản thuyết minh báo cáo tài chính – Mẫu số B09-DN
Đối với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa áp dụng hệ thống
BCTC ban hành kèm theo Quyết định số 48/2006/QĐ-BTC ngày 14/9/2006
của Bộ tài chính. Về cơ bản hệ thống báo cáo này cũng tương tự như hệ
thống báo cáo theo Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 Hướng
dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp của Bộ tài chính, tuy nhiên số lượng báo
cáo và nội dung cũng có những khác biệt nhất định.
Tuy có sự khác biệt về hệ thống BCTC áp dụng với những loại hình
doanh nghiệp khác nhau, nhưng nội dung và hình thức thể hiện BCTC nhìn
chung đều bao gồm:
– Bảng cân đối kế toán: là BCTC phản ánh tổng quát tình hình tài sản
của doanh nghiệp theo giá trị ghi sổ của tài sản và nguồn hình thành tài sản
tại thời điểm lập BCTC. Căn cứ bảng CĐKT người đọc có thể nhận xét,
đánh giá chung tình hình tài chính, năng lực kinh doanh cũng như khả năng
10
tự chủ về tài chính, khả năng thanh toán các khoản nợ của doanh nghiệp.
– Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: là BCTC tổng hợp, phản ánh
tổng quát tình hình và kết quả kinh doanh trong một kỳ kế toán của doanh
nghiệp, chi tiết theo hoạt động kinh doanh và các hoạt động khách. Báo cáo
này cung cấp cho người sử dụng những thông tin về doanh thu, chi phí, lợi
nhuận phát sinh từ hoạt động kinh doanh thông thường hay cả những thu
nhập, chi phí, lợi nhuận phát sinh từ những hoạt động kinh doanh khác của
doanh nghiệp trong một kỳ kinh doanh nhất định. Từ sự phân tích các số liệu
trên báo cáo kết quả kinh doanh giúp nhà quản trị doanh nghiệp và các đối
tượng sử dụng thông tin đánh giá được các thay đổi tiềm tàng về các nguồn
lực kinh tế mà doanh nghiệp có thể kiểm soát trong tương lai, đánh giá khả
năng sinh lợi của doanh nghiệp, hoặc đánh giá tính hiệu quả của các nguồn
lực bổ sung mà doanh nghiệp có thể sử dụng.
– Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Cung cấp thông tin về biến động tài chính
trong doanh nghiệp, giúp việc phân tích các hoạt động đầu tư, tài chính, kinh
doanh của doanh nghiệp, nhằm đánh giá khả năng tạo ra nguồn tiền và các
khoản tương đương tiền trong tương lai, cũng như việc sử dụng các nguồn
tiền này cho các hoạt động kinh doanh, đầu tư tài chính của doanh nghiệp.
– Thuyết minh BTCT: Cung cấp những thông tin chi tiết hơn về tình
hình sản xuất kinh doanh, về tình hình tài chính của doanh nghiệp giúp cho
việc phân tích một cách cụ thể một số chỉ tiêu, phản ánh tình hình tài chính
mà các BCTC khác không thể trình bày được.
Như vậy, có thể nói hệ thống BTCT là “bức tranh sinh động nhất, đầy
đủ nhất”. Nó cung cấp toàn bộ những thông tin kế toán hữu ích, giúp cho
việc phân tích thực trạng tài chính của doanh nghiệp. Đồng thời phản ánh
khả năng hoạt động mọi nguồn vốn vào quá trình sản xuất kinh doanh của
11
doanh nghiệp trong tương lai.
Trên cơ sở đánh giá và nhận định, quản trị doanh nghiệp có thể căn cứ
vào kết quả phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp để đề ra những
quyết định trong quản lý kinh doanh nhằm đạt được kết quả cao nhất trong
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời cũng là quá
trình thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát đối với các hoạt động tài chính, đảm
bảo mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đạt kết quả cao,
đúng hướng, đúng pháp luật.
2.1.2. Mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính
Như chúng ta đã biết mọi hoạt động kinh tế của doanh nghiệp đều
nằm trong thể tác động liên hoàn với nhau. Bởi vậy, chỉ có thể phân tích báo
cáo tài chính của doanh nghiệp mới đánh giá đầy đủ và sâu sắc mọi hoạt
động kinh tế trong trạng thái thực của chúng. Trên cơ sở đó, nêu lên một
cách tổng hợp về trình độ hoàn thành các mục tiêu- biểu hiện bằng hệ thống
chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật tài chính của doanh nghiệp. Trong điều kiện kinh
doanh theo cơ chế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của nhà nước, các doanh
nghiệp đều bình đẳng trước pháp luật trong kinh doanh. Mỗi doanh nghiệp
đều có rất nhiều đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của mình như
các nhà đầu tư, nhà cho vay, nhà cung cấp…. Mỗi đối tượng này quan tâm
đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên những góc độ khác nhau. Song
nhìn chung, họ đều quan tâm đến khả năng tạo ra dòng tiền mặt, khả năng
sinh lời, khả năng thanh toán và mức lợi nhuận tối đa. Bởi vậy phân tích báo
cáo tài chính của doanh nghiệp phải đạt được các mục tiêu sau:
– Phân tích báo cáo tài chính phải cung cấp đầy đủ những thông tin
hữu ích cho các nhà đầu tư, các chủ nợ và những người sử dụng khác để họ
có thể ra các quyết định về đầu tư, tín dụng và các quyết định tương tự.
12
Thông tin phải dễ hiểu đối với những người có trình độ tương đối về kinh
doanh và về các hoạt động kinh tế mà muốn nghiên cứu các thông tin này.
– Phân tích báo cáo tài chính cũng nhằm cung cấp thông tin quan trọng
nhất cho chủ doanh nghiệp, các nhà đầu tư, các chủ nợ và những người sử
dụng khác đánh giá số lượng, thời gian và rủi ro của những khoản thu bằng
tiền từ cổ tức hoặc tiền lãi. Vì các dòng tiền của các nhà đầu tư liên quan với
các dòng tiền của doanh nghiệp nên quá trình phân tích phải cung cấp thông
tin để giúp họ đánh giá số lượng, thời gian và rủi ro của các dòng tiền thu
thuần dự kiến của doanh nghiệp.
– Phân tích báo cáo tài chính cũng phải cung cấp tin về các nguồn lực
kinh tế, vốn chủ sở hữu, các khoản nợ, kết quả của các quá trình, các tình
huống làm biến đổi các nguồn vốn và các khoản nợ của doanh nghiệp. Đồng
thời qua đó cho biết thêm nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với các nguồn lực
này và các tác động của những nghiệp vụ kinh tế, giúp cho chủ doanh
nghiệp dự đoán chính xác quá trình phát triển doanh nghiệp trong tương lai.
Qua đó cho thấy, phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp là quá
trình kiểm tra, đối chiếu số liệu, so sánh số liệu về tài chính thực có của
doanh nghiệp với quá khứ để định hướng trong tương lai. Từ đó, có thể đánh
giá đầy đủ mặt mạnh, mặt yếu trong công tác quản lý doanh nghiệp và tìm ra
các biện pháp sát thực để tăng cường các hoạt động kinh tế và còn là căn cứ
quan trọng phục vụ cho việc dự đoán, dự báo xu thế phát triển sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp.
2.1.3. Ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính.
Hoạt động tài chính có mối quan hệ trực tiếp với hoạt động sản xuất
kinh doanh. Do đó tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh đều có ảnh
hưởng đến tài chính của doanh nghiệp. Ngược lại, tình hình tài chính tốt hay
13
xấu đều có tác động thúc đẩy hoặc kìm hãm đối với quá trình sản xuất kinh
doanh. Chính vì vậy, phân tích báo cáo tài chính có ý nghĩa quan trọng đối
với bản thân chủ doanh nghiệp và các đối tượng bên ngoài có liên quan đến
tài chính của doanh nghiệp.
Đối với nhà quản trị doanh nghiệp: Các hoạt động nghiên cứu tài
chính trong doanh nghiệp được gọi là phân tích tài chính nội bộ. Khác với
phân tích tài chính bên ngoài do nhà phân tích ngoài doanh nghiệp tiến hành.
Do đó thông tin đầy đủ và hiểu rõ về doanh nghiệp, các nhà phân tích tài
chính trong doanh nghiệp có nhiều lợi thế để có thể phân tích tài chính tốt
nhất. Vì vậy nhà quản trị doanh nghiệp còn phải quan tâm đến nhiều mục
tiêu khác nhau như tạo công ăn việc làm cho người lao động, nâng cao chất
lượng sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, hạ chi phí thấp nhất và bảo vệ môi
trường. Doanh nghiệp chỉ có thể đạt được mục tiêu này khi doanh nghiệp
kinh doanh có lãi và thanh toán được nợ.
Như vậy hơn ai hết các nhà quản trị doanh nghiệp cần có đủ thông tin
nhằm thực hiện cân bằng tài chính, nhằm đánh giá tình hình tài chính đã qua
để tiến hành cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, trả
nợ, rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Bên cạnh đó định hướng các quyết
định của ban giám đốc tài chính, quyết định đầu tư, tài trợ, phân tích lợi tức
cổ phần.
Đối với các nhà đầu tư: Mối quan tâm của họ chủ yếu vào khả năng
hoàn vốn, mức sinh lãi, khả năng thanh toán vốn và sự rủi ro. Vì thế mà họ
cần thông tin về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, về kết quả kinh
doanh và các tiềm năng của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư còn quan tâm đến
việc điều hành hoạt động công tác quản lý. Những điều đó tạo ra sự an toàn
và hiệu quả cho các nhà đầu tư.
14
Đối với các nhà cho vay và cung cấp hàng hóa cho Doanh nghiệp:
Mối quan tâm của họ hướng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Qua
việc phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp, họ đặc biệt chú ý tới số
lượng tiền và các tài sản có thể chuyển đổi thành tiền nhanh để từ đó có thể
so sánh được và biết được khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp.
Đối với cơ quan nhà nước như cơ quan Thuế, Tài chính và người làm
thuê cho Doanh nghiệp: qua phân tích báo cáo tài chính sẽ cho thấy thực
trạng về tài chính của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó sẽ tính toán chính xác
mức thuế mà công ty phải nộp, cơ quan Tài chính và cơ quan chủ quản sẽ có
biện pháp quản lý hiệu quả hơn. Bên cạnh các chủ doanh nghiệp, nhà đầu
tư… người lao động có nhu cầu thông tin cơ bản giống họ bởi vì nó liên quan
đến quyền lợi và trách nhiệm, đến khách hàng hiện tại và tương lai của họ.
Từ những ý nghĩa trên, ta thấy phân tích báo cáo tài chính có vai trò
quan trọng đối với mọi nhà quản trị trong nền kinh tế thị trường có quan hệ
mật thiết với nhau. Đó là công cụ hữu ích được dùng để xác định giá trị kinh
tế, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu tài chính của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó
phát hiện ra các nguyên nhân khách quan, chủ quan giúp cho từng nhà quản
trị lực chọn và đưa ra quyết định phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm.
Do vậy, phân tích báo cáo tài chính là công cụ đắc lực cho các nhà quản trị
kinh doanh đạt kết quả và hiệu quả cao nhất.
2.2. Nguồn thông tin sử dụng cho phân tích báo cáo tài chính
2.2.1. Báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính là những báo cáo tổng hợp nhất về tình hình tài sản,
vốn chủ sở hữu và công nợ cũng như tình hình tài chính, kết quả kinh doanh,
tình hình lưu chuyển tiền tệ và khả năng sinh lời trong kỳ của doanh nghiệp.
Báo cáo tài chính cung cấp các thông tin kinh tế – tài chính chủ yếu cho
15
người sử dụng thông tin kế toán trong việc đánh giá, phân tích và dự đoán
tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Báo cáo
tài chính được sử dụng như nguồn dữ liệu chính khi phân tích tài chính
doanh nghiệp. Trong hệ thống báo cáo tài chính, Bảng cân đối kế toán và
báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là một tư liệu cốt yếu trong hệ thống
thông tin về các doanh nghiệp.
2.2.2. Các nguồn thông tin khác
Sự tồn tại, phát triển cũng như quá trình suy thoái của doanh nghiệp
phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Có yếu tố bên trong và yếu tố bên ngoài; Có yếu
tố chủ quan và yếu tố khách quan, điều đó tuỳ thuộc vào tiêu thức phân loại
các yếu tố ảnh hưởng.
– Các yếu tố bên trong: Các yếu tố bên trong là những yếu tố về tổ
chức doanh nghiệp: trình độ quản lý, ngành nghề, sản phẩm, hàng hóa, dịch
vụ doanh nghiệp kinh doanh, quy trình công nghệ, năng lực của lao động…
– Các yếu tố bên ngoài: Các yếu tố bên ngoài là những yếu tố mang
tính khách quan như: chế độ chính trị xã hội, tăng trưởng kinh tế tiến bộ
khoa học kỹ thuật, chính sách tài chính tiền tệ, chính sách thuế…
Ngoài ra, không chỉ giới hạn ở việc nghiên cứu những báo biểu tài
chính mà nhà phân tích cần phải tập hợp đầy đủ các thông tin liên quan đến
tình hình tài chính của doanh nghiệp, như các thông tin chung về kinh tế,
tiền tệ, thuế và các khoản phải nộp Nhà nước, các thông tin về ngành kinh tế
của doanh nghiệp, các thông tin về pháp lý, về kinh tế đối với doanh nghiệp.
Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng: Những thông tin thu thập được không
phải tất cả đều được lượng hóa cụ thể, mà có những tài liệu không thể biểu
hiện bằng số lượng cụ thể, nó chỉ được thể hiện thông qua sự miêu tả đời
sống kinh tế của doanh nghiệp. Do vậy, để có những thông tin cần thiết phục
16
vụ cho quá trình phân tích tài chính, người làm công tác phân tích phải sưu
tầm đầy đủ những thông tin thích hợp liên quan đến hoạt động của doanh
nghiệp. Tính đầy đủ thể hiện thước đo số lượng của thông tin. Sự thích hợp
phản ánh chất lượng thông tin.
2.3. Các phương pháp trong phân tích báo cáo tài chính
Để tiến hành phân tích báo cáo tài chính của một doanh nghiệp, các
nhà phân tích thường kết hợp sử dụng các phương pháp mang tính nghiệp vụ
– kỹ thuật khác nhau như phương pháp so sánh, phương pháp loại trừ,
phương pháp dự báo, phương pháp Dupont… Mỗi một phương pháp có
những tác dụng khác nhau và được sử dụng trong từng nội dung phân tích
khác nhau. Tuy nhiên phương pháp so sánh là phương pháp được sử dụng
rộng rãi, phổ biến trong phân tích kinh tế nói chung và phân tích báo cáo tài
chính nói riêng. Mục đích của so sánh là làm rõ sự khác biệt hay những đặc
trưng riêng có của đối tượng nghiên cứu; từ đó, giúp cho các đối tượng quan
tâm có căn cứ để đề ra quyết định lựa chọn. Khi sử dụng phương pháp so
sánh, các nhà phân tích cần chú ý một số vấn đề sau đây:
+ Điều kiện so sánh được của chỉ tiêu: Chỉ tiêu nghiên cứu muốn so
sánh được phải đảm bảo thống nhất về nội dung kinh tế, thống nhất về
phương pháp tính toán, thống nhất về thời gian và đơn vị đo lường.
+ Gốc so sánh: Gốc so sánh được lựa chọn có thể là gốc về không
gian hay thời gian, tuỳ thuộc vào mục đích phân tích. Về không gian, có thể
so sánh đơn vị này với đơn vị khác, bộ phận này với bộ phận khác, khu vực
này với khu vực khác… Việc so sánh về không gian thường được sử dụng
khi cần xác định vị trí hiện tại của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh,
so với số bình quân ngành, bình quân khu vực… Cần lưu ý rằng, khi so sánh
về mặt không gian, điểm gốc và điểm phân tích có thể đổi chỗ cho nhau mà
